"Lối thoát" cho thoát nước

Hà Nội cứ mưa là ngập, phải chăng chúng ta bế tắc về các giải pháp thoát nước, chống ngập? Thực tế cũng không hẳn là vậy. Từ nhiều năm nay Hà Nội đã có chủ trương đầu tư khá lớn cho vấn đề thoát nước, vốn đầu tư lên đến hàng tỷ đô la. Các dự án trải rộng trên toàn thành phố với kỳ vọng giải quyết cơ bản tình trạng ngập úng. Nhưng đôi lúc cái khó như bó cái khôn. Cả thành phố như một công trình chống ngập lụt, song tình trạng chưa thay đổi. Đến nay, Hà Nội vẫn ngập. Đó là tình cảnh không hề mới mẻ mỗi lần có mưa lớn. Chưa cần đến một dự báo mưa lớn do ảnh hưởng của bão Thần Sấm, cơn mưa ở mức vừa phải nhưng kéo dài sáng 17-7 cũng đã khiến cho giao thông nhiều ngả đường của Hà Nội kẹt cứng vì ngập. Hình ảnh quen thuộc là "biến thành sông phố" lại tràn ngập trên mạng truyền thông.

Báo chí vừa nêu, ngày 16-7, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Quốc Hùng đã chủ trì buổi làm việc với lãnh đạo các sở, ngành, UBND các quận, huyện về tiến độ thực hiện dự án thoát nước nhằm cải thiện môi trường Hà Nội (giai đoạn II). Và vấn đề nan giải muôn thuở khiến dự án chậm tiến độ là giải phóng mặt bằng lại được mổ xẻ. Nhưng có lẽ sâu xa hơn chính là vấn đề quy hoạch, là cái nhìn mang tính dự báo cho một thành phố đang đà phát triển mạnh mẽ. Thực trạng "đô thị đi trước, thoát nước theo sau" dường như đã quá rõ nét và trở thành nguyên nhân chính đẩy thoát nước Hà Nội vào tình thế "khó thoát".

Thực trạng đó rõ ràng đang đặt ra một vấn đề là nếu như chúng ta không có một cái nhìn xa, thiếu quyết liệt trong việc điều chỉnh quy hoạch thoát nước vốn được xem là chưa phù hợp trong bối cảnh đô thị hóa, bê tông hóa đang ngày càng mạnh mẽ, thì dù có cố gắng đến mấy cũng khó có thể thoát ngập. Liệu có thể lạc quan rằng đến năm 2015 Hà Nội sẽ cơ bản thoát khỏi cảnh ngập lụt sau mỗi cơn mưa. Thế nhưng chắc chắn một điều rằng chưa ai có thể trả lời câu hỏi "làm thế nào để giải được bài toán thoát ngập". Nếu như chúng ta vẫn chỉ dừng lại ở những phương án cải tạo, nâng cấp kênh mương, cống thoát, trạm bơm… (dù điều này cũng góp phần đáng kể cho năng lực tiêu thoát nước), nếu như chúng ta vẫn chỉ đặt quy hoạch thoát nước sau quy hoạch sử dụng đất đai, xây dựng hay quy hoạch giao thông thì hẳn nhiên sẽ chưa thể có lời giải cho "bài toán thoát ngập"!

Hà Nội đang ngày càng mở rộng, phát triển theo hướng kết nối với nhiều đô thị vệ tinh. Nhưng nếu ngay từ bây giờ không có sự thay đổi trong quy hoạch mở rộng, không giữ những không gian cách ly của các đô thị, Hà Nội sẽ vẫn gặp câu chuyện tất tả lo chống ngập vốn được xem như "chuyện thường ngày" từ bao năm nay…