Lối mở cho nhà đất "sang tay"

Ông Trần Thanh Tuấn (quận 8) cho biết, trước đây gia đình tích cóp được hơn 500 triệu đồng, biết là không đủ tiền để mua nhà đất có giấy tờ hợp lệ nhưng do nhu cầu bức thiết về chỗ ở nên đánh liều mua bằng giấy viết tay một căn nhà trong hẻm. "Khi mua về mới biết căn nhà này đã qua mấy đời chủ, đều được chuyển nhượng bằng giấy viết tay. Muốn tìm người chủ đầu tiên rất khó, vì vậy gia đình tôi cũng không dám mơ sẽ được cấp giấy chủ quyền", ông Trần Thanh Tuấn chia sẻ.

Thực tế tại TP Hồ Chí Minh, trường hợp mua bán, chuyển nhượng nhà đất bằng giấy viết tay (còn gọi là mua bán sang tay) khá phổ biến. Theo các chuyên gia, đa số đối tượng này đều có thu nhập thấp, nhưng lại có nhu cầu chính đáng về nhà ở. Vì vậy, họ là đối tượng cần được hỗ trợ chứ không phải để xử phạt. Bởi mua nhà bằng giấy viết tay, những đối tượng trên gặp nhiều rủi ro liên quan đến sở hữu tài sản. Đó là chưa nói tính hợp pháp để sở hữu, để thế chấp vay vốn phát triển kinh tế...

Để tạo điều kiện cho người dân sở hữu nhà đất hợp pháp, trước đây các cơ quan chức năng TP Hồ Chí Minh đã có nhiều cuộc họp tìm giải pháp phù hợp. Theo UBND TP Hồ Chí Minh, các trường hợp nếu không có tranh chấp và phù hợp với quy hoạch thì xem xét cấp sổ đỏ, đồng thời yêu cầu người mua nhà đất bằng giấy viết tay nộp phạt nghĩa vụ tài chính. Tuy nhiên, giải pháp này đến nay vẫn chưa thực hiện do còn lấn cấn giữa các quy định của pháp luật.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường TP Hồ Chí Minh đánh giá, Nghị định 01/2017/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai 2013) có hiệu lực từ ngày 3-3-2017 là lối thoát đối với nhà đất mua bán bằng giấy viết tay. Theo ông Nguyễn Toàn Thắng, tại TP Hồ Chí Minh, dự kiến có khoảng 37.000 trường hợp nhà đất mua bán bằng giấy viết tay từ thời điểm ngày 1-7-2004 đến trước ngày 1-1-2008 sẽ được tập trung giải quyết trong đợt này. Bắt đầu từ quý II-2017 tới, Sở Tài nguyên - Môi trường TP Hồ Chí Minh sẽ phối hợp với các quận, huyện liên quan tiến hành giải quyết hồ sơ mua bán nhà đất bằng giấy viết tay cho người dân.

Theo Sở Tài nguyên - Môi trường TP Hồ Chí Minh, điều kiện để được cấp sổ đỏ đối với nhà đất mua bán bằng giấy viết tay gồm: Thời gian mua bán, chuyển nhượng từ 1-7-2004 đến 1-1-2008; đất không nằm trong phạm vi quy hoạch, không có tranh chấp. Người sử dụng đất cần chuẩn bị các loại giấy tờ: Đơn đăng ký, bản vẽ, giấy tờ chứng minh quá trình sử dụng... Người có nhu cầu nộp hồ sơ tại UBND cấp phường, xã hoặc văn phòng đăng ký đất đai.

Trước những lo ngại thời gian giải quyết kéo dài do lượng hồ sơ lớn, ông Phạm Ngọc Liên, Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai TP Hồ Chí Minh cho biết, tất cả các văn phòng đăng ký đất đai ở cấp quận, huyện hiện đã lưu danh sách các trường hợp chưa cấp sổ đỏ. Do vậy, các quận, huyện chỉ cần phân loại, tách hồ sơ thuộc trường hợp mua bán bằng giấy viết tay là có thể tập trung xử lý. "Chỉ trong thời gian vài tháng, hồ sơ thuộc diện này sẽ được giải quyết hết", ông Phạm Ngọc Liên khẳng định.