Khuyến khích sử dụng nhiên liệu sinh học

Theo Bộ Tài chính, việc điều chỉnh tăng thuế BVMT nhằm cân đối nguồn thu ngân sách dự kiến sẽ giảm mạnh do thuế nhập khẩu xăng dầu giảm khi nhiều hiệp định thương mại tự do có hiệu lực. Tăng thuế BVMT cũng khuyến khích người dân sử dụng nhiên liệu sinh học.

Giá xăng trong nước vẫn thấp hơn khu vực

Theo các cam kết tại Hiệp định Thương mại tự do trong khối ASEAN (Hiệp định ATIGA), Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN - Trung Quốc (Hiệp định ACFTA) và Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN - Hàn Quốc (Hiệp định AKFTA), Việt Nam phải thực hiện lộ trình cắt giảm mức thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt đối với các mặt hàng xăng dầu. Với lộ trình cắt giảm thuế theo ATIGA, ACFTA và AKFTA, chênh lệch giữa mức thuế nhập khẩu tối huệ quốc (mức thuế MFN) hiện hành với mức thuế nhập khẩu theo các hiệp định nêu trên là 5%-35% tùy chủng loại và khoảng cách này ngày càng tăng vào các năm tiếp theo.

Bộ Tài chính cho biết, cùng một mặt hàng (xăng dầu) sẽ có nhiều mức thuế nhập khẩu khác nhau (MFN, ATIGA, ACFTA, AKFTA), dẫn đến rủi ro về ngân sách nhà nước (NSNN), cũng như rủi ro cho cả kinh tế trong nước khi các nước xuất khẩu tăng giá bán xăng dầu. Để thống nhất mức thuế nhập khẩu đối với xăng dầu cần phải điều chỉnh mức thuế MFN bằng mức thuế ưu đãi nhất theo các cam kết quốc tế (mức thuế ATIGA). Điều này chắc chắn sẽ tác động làm giảm thu NSNN. Mặt khác, kể từ quý III-2014 đến nay, giá dầu liên tục giảm mạnh và duy trì ở mức thấp. Để ứng phó với tình hình giá dầu giảm, nhiều quốc gia đã nghiên cứu điều chỉnh chính sách thuế theo hướng tăng và mở rộng đối tượng để bảo đảm nguồn thu cho NSNN.

Như vậy, cùng với việc giảm thuế nhập khẩu xăng dầu, để ứng phó với tình hình giá dầu giảm và duy trì ở mức thấp, đồng thời để tạo chênh lệch giữa giá bán xăng E5 và xăng khoáng, từ đó khuyến khích người dân sử dụng nhiên liệu sinh học, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về biểu thuế BVMT.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, tổng số thu thuế BVMT đối với xăng dầu dự kiến năm 2015 theo phương án tăng thuế các mặt hàng như đề xuất khoảng 35.560 tỷ đồng. Còn năm 2014 là 11.860 tỷ đồng. Như vậy, số thu năm nay ước tăng khoảng 23.720 tỷ đồng/năm. Đại diện Bộ Tài chính cũng khẳng định, việc điều chỉnh tăng thuế BVMT như trên sẽ không làm tăng giá xăng dầu trong nước khi cùng một mặt bằng giá xăng dầu thế giới, cơ cấu thuế trong giá xăng dầu không tăng mà còn giảm. Bởi, mức tăng thuế BVMT như trên vẫn thấp hơn mức thuế nhập khẩu giảm do thực hiện theo các cam kết quốc tế. Hơn nữa, việc tăng thuế BVMT đối với xăng dầu là phù hợp với mục tiêu đánh vào hàng hóa gây ảnh hưởng xấu đến môi trường của thuế BVMT. Bởi, xăng dầu là sản phẩm chứa các chất hóa học, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường ở diện rộng. Trên cơ sở mức thuế BVMT đối với xăng dầu đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, Bộ Tài chính sẽ thực hiện điều hành chính sách thuế nhập khẩu xăng dầu phù hợp để người dân được hưởng lợi khi giá xăng dầu thế giới giảm. Thực tế, nếu cộng thêm cả thuế BVMT đối với xăng tăng thêm (2.000 đồng/lít) thì giá xăng RON 92 của Việt Nam vẫn thấp hơn giá tại Campuchia: 4.198 đồng/lít; Lào: 5.290 đồng/lít; Trung Quốc: 918 đồng/lít; Thái Lan: 2.045 đồng/lít vào thời điểm ngày 10-3-2015.

Môi trường sẽ sạch hơn?

Đó là băn khoăn của người dân sau khi Nghị quyết về tăng thuế môi trường được thông qua. Bác Nguyễn Thị Hảo, một người dân sống tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội nhận xét: Việc tăng thuế để cân đối nguồn thu ngân sách, người dân ủng hộ, song mong muốn của chúng tôi là nhiều biện pháp bảo vệ và làm sạch môi trường cũng sẽ được thực thi sau quyết định tăng thuế để người dân được hưởng lợi khi nguồn thu ngân sách tăng lên. Bạn Nguyễn Linh Anh, sinh viên Trường Đại học Ngoại giao cũng nhận xét, hiện nay giá nhiều mặt hàng vẫn ở mức cao khiến đời sống của nhiều bộ phận người dân, đặc biệt là sinh viên ngày càng khó khăn. Thuế BVMT tăng chắc chắn sẽ khiến giá xăng dầu tăng thêm. Tăng thuế, người dân chia sẻ với ngân sách, nhưng chúng tôi cũng mong rằng, khi ra các quyết định điều chỉnh thuế, các cơ quan chức năng sẽ cân nhắc để vừa bảo đảm gánh nặng thuế, phí không quá lớn, đồng thời tăng cường những biện pháp làm môi trường xanh, sạch hơn.

Trước những băn khoăn của dư luận, đại diện Bộ Tài chính khẳng định, hạn chế ô nhiễm môi trường đang là vấn đề cấp bách hiện nay. Việc tăng thuế BVMT trong đó khuyến khích người dân sử dụng nhiên liệu sinh học để giảm ô nhiễm môi trường cũng là một trong những mục tiêu, yêu cầu của việc sửa đổi mức thuế BVMT lần này.

Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cũng khẳng định, tăng thuế BVMT sẽ không làm xăng tăng giá, vì cơ cấu các loại thuế trong giá xăng dầu khi điều chỉnh vẫn thấp hơn so với mức thuế nhập khẩu xăng dầu chưa điều chỉnh hiện nay. Việc tăng thuế cũng sẽ không ảnh hưởng đến giá bán lẻ xăng dầu trong nước và doanh nghiệp, người dân vẫn được hưởng lợi khi giá dầu thế giới giảm. Còn trong trường hợp giá xăng dầu thế giới tăng mà chúng ta buộc phải điều chỉnh giá bán trong nước thì nguyên nhân là do giá dầu thế giới tăng chứ không phải là do tăng thuế.

Như vậy, việc tăng thuế BVMT sẽ được áp dụng từ ngày 1-5-2015. Người dân sẵn sàng chia sẻ với ngân sách, song cũng đặt ra những kỳ vọng về việc tăng cường các biện pháp BVMT. Đây sẽ là một thách thức lớn đối với các cơ quan quản lý ngay sau khi chính sách thuế mới có hiệu lực nhằm tạo sự đồng thuận cao cũng như hài hòa lợi ích của người dân.