Không gian công cộng - không gian sáng tạo

Tiếp sức văn hóa từ việc cải tạo không gian công cộng

Công trình lập phương phủ kính mới xuất hiện tại Vườn hoa Diên Hồng thời gian gần đây đang thu hút sự quan tâm, yêu thích của đông đảo du khách trong, ngoài nước, đặc biệt là giới trẻ. Nơi đây tấp nập người tìm đến tham quan, check-in, khám phá vẻ đẹp cùng những lớp ý nghĩa mà công trình hướng đến. Được biết, đây là công trình triển lãm “Top 10 Awards Pavilion 2022”, nơi trưng bày những tác phẩm thiết kế nhà ở và nội thất xuất sắc nhằm xây dựng một nền kiến trúc giàu bản sắc, góp phần nâng cao chất lượng đời sống cộng đồng.

Kiến trúc sư Nguyễn Hoàng Kim, Công ty TNHH Kiến trúc NOWA, thuộc nhóm thiết kế công trình triển lãm, cho biết: “Công trình nằm trong khuôn viên vườn hoa có tuổi đời hơn 120 năm, được thiết kế ôm trọn đài phun nước, đồng thời phản chiếu cảnh quan không gian, những công trình kiến trúc lâu đời và cả nhịp sinh hoạt thường nhật của cộng đồng xung quanh. Với hiệu ứng đặc biệt này, tổng thể Vườn hoa Diên Hồng vừa như được nhân lên, rộng lớn và xanh mát hơn, vừa tạo cảm giác thú vị về sự lưu dấu lịch sử hay soi chiếu dòng chảy đời sống đương đại”.

Chứng kiến sự hình thành của công trình sáng tạo từ những ngày đầu tiên, bà Nguyễn Thu Phương (phố Đinh Lễ, quận Hoàn Kiếm) chia sẻ, sự xuất hiện của triển lãm mang đến nhiều bất ngờ cho người dân. “Công trình không chỉ tạo nên sự mới mẻ, hấp dẫn cho một không gian công cộng quen thuộc, mà còn đem đến những cảm xúc tự hào, trân trọng dành cho những giá trị văn hóa, lịch sử lâu đời. Đây là một trong những hiệu quả lớn nhất mà sáng tạo văn hóa mang lại cho cộng đồng”, bà Nguyễn Thu Phương nói.

Công trình triển lãm “Top 10 Awards Pavilion 2022” là một trong nhiều minh chứng cho nỗ lực cải thiện, định hình, bổ sung tính hấp dẫn cho các không gian công cộng bằng tinh thần sáng tạo ở Thủ đô Hà Nội. Đặc biệt, kể từ khi Hà Nội tham gia vào Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO, nhiều dự án, chương trình, hoạt động khơi nguồn sáng tạo đã được thúc đẩy, với sự tham gia của các bên, góp phần tái tạo các không gian công cộng từ hiện trạng xuống cấp, tẻ nhạt và nhếch nhác trở thành nơi chốn yêu thích của cư dân địa phương và du khách trong, ngoài nước.

Làm giàu bản sắc từ những giá trị mới

Có thể kể đến không gian nghệ thuật công cộng Phúc Tân (quận Hoàn Kiếm), sau khi “lột xác” từ một bãi đất bỏ hoang đầy rác thải, đã tạo cảm hứng cho cộng đồng sáng tạo đưa vào đây nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật hấp dẫn, như: Trưng bày, triển lãm nghệ thuật đương đại, trình diễn thời trang, âm nhạc… Phố bích họa Phùng Hưng (quận Hoàn Kiếm), từ một không gian tẻ nhạt, không có nhiều dấu ấn, trở thành điểm hội tụ của các hoạt động sáng tạo hấp dẫn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống phố cổ Hà Nội… Gần đây nhất là Phố đi bộ Sơn Tây (thị xã Sơn Tây) - không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng mới hình thành hơn một năm nay, cũng đã thu hút được sự quan tâm, yêu thích của người dân từ những hoạt động nghệ thuật đường phố sáng tạo và hấp dẫn.

Tiến sĩ, kiến trúc sư Phan Đăng Sơn, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam nhận định: Không gian công cộng đang ngày càng trở thành một phần quan trọng của đô thị. Hà Nội, với vai trò thành viên của Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO, rất cần khơi dậy các ý tưởng sáng tạo để khai thác hiệu quả các không gian này, đưa nơi đây thành điểm hội tụ văn hóa và định hình bản sắc đô thị, trên nền tảng truyền thống nghìn năm văn hiến cũng như các giá trị văn hóa mới.

Về vấn đề này, theo Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Đỗ Đình Hồng, nhằm thúc đẩy các hoạt động sáng tạo trong hình thành các không gian công cộng, thời gian qua, thành phố đã chỉ đạo ngành Văn hóa Thủ đô phối hợp với các đơn vị, tổ chức liên quan triển khai nhiều cuộc thi, giải thưởng về thiết kế nghệ thuật công cộng hay thiết kế không gian sáng tạo công cộng, dựa trên những tìm hiểu giá trị văn hóa, lịch sử khu vực, mang đến những mô hình, giải pháp mới mẻ, độc đáo, có giá trị thẩm mỹ và giáo dục.

“Từ các sự kiện này, nhiều sáng kiến, ý tưởng đã vận dụng đa giải pháp công nghệ, là gợi ý hiệu quả cho việc mang nghệ thuật và hoạt động sáng tạo nghệ thuật tới gần hơn với công chúng thông qua các không gian công cộng. Thời gian tới, những hoạt động như trên sẽ tiếp tục được tổ chức nhằm phát huy tư duy sáng tạo cũng như kêu gọi các nguồn lực hợp tác hình thành, phát triển các không gian nghệ thuật sáng tạo công cộng cho Thủ đô.