Khi thơ Việt ra thế giới

Nguyễn Phan Quế Mai là tác giả người Việt đầu tiên có sách xuất bản ở BOA Editions (một NXB chuyên về văn học, thơ ca đương đại). Như vậy, thêm một góc cảm nhận về tâm hồn Việt đến với bạn đọc thế giới thông qua tập thơ này của Quế Mai...

52 bài thơ chọn lọc của Quế Mai được chính tác giả (vốn là một nhà hoạt động xã hội, văn hóa sử dụng thành thạo tiếng Anh, hiện là giảng viên danh dự của khoa Viết văn, Đại học Hồng Kông Baptist) cùng với nhà thơ Mỹ Bruce Weigl chuyển ngữ từ tiếng Việt sang tiếng Anh. Quế Mai và Bruce Weigl đã từng hợp tác với tập thơ "Những ngôi sao hình quang gánh" song ngữ ra mắt tại Việt Nam năm 2011.

Quế Mai là giọng thơ trữ tình nhưng cũng hết sức hiện đại. Chị cũng là người luôn tìm kiếm những hình ảnh sáng tạo mới mẻ cho những vần thơ ăm ắp cảm xúc của mình. Câu thơ đưa Quế Mai đến với giải thưởng thơ dịp 1000 năm Thăng Long - Hà Nội cũng là một sáng tạo như thế, điển hình như "Tôi không sinh ra và lớn lên ở Hà Nội/Hà Nội tự sinh ra và tự lớn trong tôi". Sinh ra ở một vùng quê Bắc bộ, lớn lên ở một vùng đất nhọc nhằn nơi cực Nam Tổ quốc, nhưng Quế Mai sớm đi du học và trở thành một nhà hoạt động xã hội, văn hóa năng nổ. Nhạy cảm, thông minh, biết kết hợp giữa chiều sâu văn hóa Việt với tư tưởng, triết lý của cuộc sống hiện đại, thơ Quế Mai như nhận định của một nhà thơ nước ngoài là: "Đi qua những khổ đau chiến tranh, tham vọng của loài người và tình yêu cuộc sống, những bài thơ bắt nguồn từ sâu thẳm lầm than và vươn lên, giống như bông hoa sen với những cánh hoa đang bay lên một cách nhiệm màu, mang đến cho chúng ta chân lý và sự tự do".

Bruce Weigl cũng được biết đến với vai trò một dịch giả cần mẫn khi dành 20 năm cho việc dịch thơ đương đại của Việt Nam. Ông còn là tác giả của 13 tập thơ, trong đó tập thơ mới nhất "The Abundance of Nothing" (Đầy rẫy những điều vô nghĩa) từng lọt vào vòng chung khảo của giải thưởng thơ Pulitzer 2013. Với tập thơ "Bí mật của Hoa Sen", ông cho rằng "Nguyễn Phan Quế Mai đã chỉ cho chúng ta biết cách sống hết mình với cuộc đời này". Có thể gặp lại ở tập thơ này của Quế Mai những hình ảnh rất đỗi thân quen về người mẹ, người phụ nữ nói chung, về làng quê, về những day dứt của thân phận con người...

Phải nói việc tập thơ của Nguyễn Phan Quế Mai được xuất bản ở BOA Editions là một thành công đáng ghi nhận. Nó cho thấy vai trò chủ động của nhà văn trong việc kết nối tác phẩm của mình với thế giới và những cơ hội rộng mở cho cuộc giao lưu, kết nối này.

Cũng theo NXB BOA Editions, với tập thơ trên, Nguyễn Phan Quế Mai là nhà thơ Đông Nam Á đầu tiên có tác phẩm được xuất bản trong loạt ấn phẩm "Lannan Translations Selection Series" (các tác phẩm dịch được tuyển chọn của Quỹ Lannan). Quỹ Lannan mỗi năm chỉ chọn đầu tư xuất bản hai tập thơ dịch xuất sắc của thơ đương đại. Cũng rất ít tác giả Châu Á có tác phẩm được quỹ này lựa chọn. Và một trong số ít tác giả Châu Á đó, có gương mặt nhà thơ người Hàn Quốc Ko Un, từng được đề cử cho giải Nobel văn chương.

Sự thực, thơ ca ngoài câu chuyện cá nhân của nhà thơ, nó còn là câu chuyện của tinh thần và văn hóa dân tộc. "Luôn quan tâm đến những ngôn ngữ và những nền văn hóa chưa được mô tả đúng mức ở Mỹ" - câu nói của Giám đốc BOA Editions đã cho thấy điều đó. Thơ ca Việt ra thế giới nghĩa là một phần tâm hồn, văn hóa Việt đến được với bạn bè năm châu.