Khẳng định quan hệ đối tác

Kể từ khi trở thành vị Tổng thống thứ 45 của xứ Cờ hoa, ông D.Trump đã giương cao ngọn cờ “nước Mỹ trên hết” và đột ngột rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Động thái này làm dấy lên lo ngại về chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ sẽ ảnh hưởng tới khu vực có 600 triệu dân. Lâu nay Mỹ đã trở thành bạn hàng lớn thứ 4 của ASEAN với tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 212 tỷ USD trong năm 2015, đồng thời cũng là nước đứng đầu về đầu tư trực tiếp vào ASEAN với tổng giá trị lên tới 274 tỷ USD. Quan hệ hợp tác kinh tế hai bên cũng đã mang lại hơn 5 triệu việc làm tại Mỹ.

Trong khi đó, quan hệ của Tổng thống D.Trump với Trung Quốc chưa rõ ràng và cách làm ngoại giao phi truyền thống của nhà tài phiệt này khiến nhiều người đặt câu hỏi, liệu xứ Cờ hoa dưới thời chính quyền mới có giảm bớt việc tham gia vào các vấn đề gai góc tại Châu Á nhằm có được sự hợp tác của Trung Quốc trong vấn đề Triều Tiên hay không?

Do đó, hội nghị giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson vừa diễn ra tại Washington dường như phần nào xoa dịu những lo ngại về chiến lược của Mỹ tại khu vực. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa các Bộ trưởng Ngoại giao hai bên kể từ khi chính quyền Tổng thống D.Trump lên cầm quyền. Mặc dù cuộc gặp này có cấp độ thấp hơn so với cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - ASEAN dưới thời Tổng thống Barack Obama năm ngoái nhưng cũng cho thấy, Mỹ nhìn nhận ASEAN như một tổ chức khu vực đáng tin cậy. Tại hội nghị, hai bên đã trao đổi về chính sách của Mỹ đối với khu vực, định hướng quan hệ ASEAN - Mỹ trong thời gian tới, các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm như Biển Đông, tình hình bán đảo Triều Tiên, chống khủng bố và an ninh mạng.

Thay mặt Tổng thống D.Trump, Ngoại trưởng Tillerson tái khẳng định cam kết đối với khu vực, coi trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng; nhấn mạnh ASEAN là đối tác kinh tế quan trọng của Mỹ. Về phần mình, các nước ASEAN hoan nghênh những bước đi gần đây của Mỹ về tăng cường hợp tác với khối, trong đó có việc Tổng thống D.Trump cam kết sẽ dự các sự kiện của khu vực như Hội nghị Cấp cao Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Việt Nam, Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ và Hội nghị Cấp cao Đông Á tại Philippines tháng 11-2017...

Châu Á - Thái Bình Dương nói chung, khu vực Đông Nam Á nói riêng, ngày càng đóng vai trò quan trọng, thu hút sự quan tâm của các nước lớn, nhất là Mỹ trong bối cảnh sự nổi lên của Trung Quốc đang thách thức vị thế số 1 thế giới của xứ Cờ hoa. Thế nên, các nỗ lực hợp tác với ASEAN gửi đi thông điệp rõ ràng rằng Mỹ sẽ không ủng hộ sự chia rẽ ASEAN hay chi phối tổ chức này.

ASEAN cũng đã chứng minh cho Washington thấy vai trò không thể thiếu của khối trong sự tương tác giữa các cường quốc ngoài khu vực. Trong nhiều vấn đề, Mỹ cần có sự hợp tác và hỗ trợ từ phía ASEAN nếu muốn giải quyết sự việc một cách hiệu quả. Do đó, các nhà phân tích quốc tế đều cho rằng sẽ là một sai lầm chiến lược nếu chính quyền Tổng thống D.Trump bỏ qua ASEAN và các thành viên của khối.

Sau 100 ngày cầm quyền, Tổng thống D.Trump đã khẳng định thực tế, Đông Nam Á là khu vực quan trọng hỗ trợ cho việc Mỹ tiếp tục giữ vai trò toàn cầu của mình. Vì thế, Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Mỹ là minh chứng rõ ràng cho thấy sự tin cậy của cường quốc này đối với Đông Nam Á.