HOSE: Chỉnh sửa quy tắc chỉ số

Bộ chỉ số HOSE- Index qua 4 năm vận hành, tính từ thời điểm ra mắt chỉ số VN30 vào năm 2012, đã đạt được những thành công nhất định, đóng vai trò quan trọng là công cụ chỉ báo cho thị trường và cũng đồng thời tạo tiền đề để phát triển các sản phẩm mới.

Để các chỉ số có thể phản ánh tốt nhất sự thay đổi của thị trường, phù hợp với tình hình thanh khoản, đảm bảo độ ổn định của rổ chỉ số, HOSE đã tiến hành xem xét và thực hiện chỉnh sửa quy tắc chỉ số. Dự kiến,  việc thay đổi này sẽ chính thức có hiệu lực vào đầu tháng 7/2016.

Theo đó, HOSE đã tiến hành xem xét và thực hiện chỉnh sửa quy tắc chỉ số, tập trung ở 3 điểm chính.

Đầu tiên là thay đổi công thức đo lường thanh khoản của cổ phiếu từ phương pháp bình quân sang phương pháp trung vị và mở rộng thời gian tính từ 6 tháng sang 12 tháng nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của các giá trị bất thường và gia tăng chất lượng thanh khoản của bộ chỉ số HOSE-Index.

Để đo lường mức thanh khoản của cổ phiếu, quy tắc hiện tại sử dụng bình quân giá trị giao dịch hàng ngày của 6 tháng gần nhất. Theo quy tắc cải tiến, sẽ sử dụng bình quân của trung vị giá trị giao dịch hàng ngày trong tháng của 12 tháng gần nhất. Việc tăng khung thời gian xem xét và sử dụng phương thức trung vị sẽ giúp giảm bớt tác động của các biến động mang tính thời điểm.

“Áp dụng quy tắc mới sẽ khiến việc sàng lọc vào HOSE-Index nghiêm ngặt hơn, số lượng cổ phiếu bị loại do thanh khoản tăng gấp đôi so với quy tắc cũ. Chất lượng thanh khoản của các cổ phiếu trong Bộ chỉ số HOSE-Index cũng được nâng cao đáng kể”, HOSE nhận định.

Tiếp đến là thay đổi điều kiện sàng lọc free-float để tăng tính đại diện của bộ chỉ số HOSE-Index, đáp ứng điều kiện đặc thù của thị trường Việt Nam.

Theo quy tắc hiện tại, các cổ phiếu có tỷ lệ free-float nhỏ hơn 5% sẽ bị loại khỏi Bộ chỉ số. Những cổ phiếu có tỷ lệ free-float từ 5% đến 10% sẽ được xem xét đưa vào bộ chỉ số khi giá trị vốn hóa thuộc top-10 thị trường. Quy tắc này nhằm đảm bảo tính có thể đầu tư được của các cổ phiếu thành phần HOSE-Index. Tuy nhiên, HOSE cho biết, do đặc thù của thị trường Việt Nam, cổ đông nhà nước vẫn còn nắm giữ phần lớn sở hữu của đa số doanh nghiệp sau cổ phần hóa dẫn đến nhiều công ty có quy mô vốn hóa rất lớn nhưng tỷ lệ free-float lại rất nhỏ. BID và GAS là hai mã cổ phiếu đã bị loại khỏi bộ chỉ số theo trường hợp nói trên (free-float của BID và GAS đều <5%) mặc dù xét về thực tế, giá trị vốn hóa sau điều chỉnh free-float và giá trị giao dịch của GAS và BID vẫn rất lớn hơn nhiều so với một số cổ phiếu trong VN30.

Vì vậy, để đáp ứng các điều kiện đặc thù thị trường, Hội đồng chỉ số đã thống nhất cải tiến quy tắc theo hướng chọn lọc các cổ phiếu có tỷ lệ free-float lớn hơn 10% tham gia vào chỉ số, đồng thời áp dụng điều kiện ngoại trừ đối với những cổ phiếu có tỷ lệ free-float từ 10% trở xuống nhưng có giá trị vốn hóa sau điều chỉnh free-float lớn hơn mức trung vị của top 90% Giá trị vốn hóa free-float của thị trường.

“Điều chỉnh này sẽ giúp tăng mức đại diện thị trường của bộ HOSE-Index lên thêm hơn 15% về giá trị vốn hóa, cụ thể là chỉ số VN30, mà vẫn đảm bảo các cổ phiếu thành phần của HOSE-Index đạt chuẩn có thể đầu tư”, HOSE đánh giá.

Cuối cùng là thay đổi cách chọn cổ phiếu thành phần của chỉ số VN30 để tăng độ ổn định và mức đại diện thị trường cho chỉ số VN30.

Theo quy tắc hiện tại, cổ phiếu thành phần VN30 sẽ được lựa chọn dựa trên giá trị giao dịch sau khi đạt một chuẩn nhất định về Giá trị vốn hóa. Phương thức này đảm bảo VN30 sẽ bao gồm các cổ phiếu có thanh khoản tốt nhất trong nhóm các cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn nhất. Tuy nhiên, khi thanh khoản thị trường càng ngày cải thiện, thanh khoản của các cổ phiếu hầu như đáp ứng mức có thể đầu tư, việc chọn rổ VN30 dựa trên giá trị giao dịch có thể dẫn đến thành phần rổ VN30 biến động vì giá trị giao dịch dễ bị tác động bởi những yếu tố bên ngoài thị trường.

Vì thế, quy tắc cải tiến mới đảm bảo quy trình chọn lọc rổ thống nhất theo thông lệ quốc tế đối với các chỉ số theo quy mô vốn hóa, cụ thể là giá trị vốn hóa sẽ là tiêu chí chính để chọn lọc các cổ phiếu theo từng quy mô chỉ số.