Hài hòa quyền, trách nhiệm giữa doanh nghiệp và khách hàng

Đáng chú ý, nhằm tạo thuận lợi, minh bạch cho nhà đầu tư, giảm thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, dự thảo luật đã chỉnh sửa theo hướng giấy phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm đồng thời là giấy đăng ký doanh nghiệp. Dự thảo cũng bổ sung quy định trách nhiệm của Bộ Tài chính trong việc thông báo cho cơ quan đăng ký kinh doanh cập nhật vào Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, đồng thời khi doanh nghiệp bảo hiểm mở, chấm dứt hoạt động của chi nhánh, văn phòng đại diện chỉ cần gửi văn bản thông báo cho Bộ Tài chính.

Liên quan đến Quỹ Bảo vệ người được bảo hiểm còn có những quan điểm khác nhau khi thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình với phương án thứ nhất: Bỏ quy định về Quỹ Bảo vệ người được bảo hiểm và sửa đổi Điều 154 về điều khoản chuyển tiếp, giao Chính phủ quy định chi tiết về quản lý, sử dụng số dư quỹ.

Tuy nhiên, cơ quan tiếp thu, giải trình vẫn giữ nguyên quy định cũ về Quỹ Bảo vệ người được bảo hiểm và giao Chính phủ quy định chi tiết. Lý do được đưa ra là trường hợp dừng trích lập quỹ, khi phát sinh doanh nghiệp bảo hiểm lâm vào tình trạng phá sản hoặc mất khả năng thanh toán vẫn cần có công cụ để bảo đảm quyền lợi cho người được bảo hiểm. Chưa kể, mặc dù dự thảo luật đã chuyển đổi sang phương thức can thiệp sớm, quản lý trên cơ sở rủi ro với 3 bước phòng vệ nhưng vẫn không thể bảo đảm chắc chắn phòng ngừa 100% rủi ro, đặc biệt đối với các rủi ro thiên tai, dịch bệnh. Do đó, việc duy trì quỹ là cần thiết.

Để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của bên mua bảo hiểm, dự thảo luật đã bãi bỏ quy định về việc cho phép doanh nghiệp bảo hiểm được sử dụng vốn nhàn rỗi để kinh doanh bất động sản; đồng thời có quy định chặt chẽ hơn đối với đại lý bảo hiểm là tổ chức tín dụng, tránh tình trạng ép khách hàng mua bảo hiểm kết hợp với giải ngân vốn vay hay đánh tráo khái niệm “Gửi tiết kiệm” và “Tham gia bảo hiểm”.

Đánh giá về các đổi mới nêu trên, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Minh Hiếu cho biết, dự thảo luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý đã cơ bản đáp ứng được các mục tiêu, yêu cầu, thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, phù hợp với cam kết quốc tế của Việt Nam và các điều ước quốc tế khác có liên quan. Tuy nhiên, dự thảo luật quy định việc xây dựng cơ sở dữ liệu nhằm 3 mục tiêu: Phục vụ hoạt động quản lý nhà nước; phục vụ hoạt động kinh doanh bảo hiểm; bảo vệ quyền và lợi ích của các bên trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Như vậy, để phục vụ hoạt động kinh doanh bảo hiểm thì các doanh nghiệp được truy cập và sử dụng thông tin ở cơ sở dữ liệu. Điều này sẽ ảnh hưởng đến việc bảo đảm an toàn thông tin cá nhân của những người tham gia bảo hiểm. Vì theo quy định tại Điều 38 của Bộ luật Dân sự, việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân phải được người đó đồng ý.

Ở góc nhìn khác, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Đỗ Đức Hồng Hà cho rằng, dự thảo luật quy định 3 trường hợp cá nhân không được giao kết thực hiện hợp đồng đại lý bảo hiểm khi đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đang phải chấp hành hình phạt tù, bị cấm hành nghề. Trong khi pháp nhân thương mại lại chỉ quy định một trường hợp không được giao kết thực hiện hợp đồng là đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Quy định này không những không bình đẳng giữa cá nhân và pháp nhân mà còn để sót. “Cần bổ sung 3 trường hợp pháp nhân thương mại không được giao kết thực hiện hợp đồng đại lý bảo hiểm gồm: Đang bị đình chỉ hoạt động có thời hạn; đang bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn; đang bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động”. Theo kế hoạch, dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ ba.