Cứu trẻ sinh non chỉ nặng 4,6 lạng nhờ phác đồ “giờ vàng”

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hằng năm, thế giới có khoảng 15 triệu trẻ sinh non và con số vẫn không ngừng tăng. Tuy nhiên, nếu được hỗ trợ can thiệp y tế sớm, 3/4 trong số những đứa trẻ này có thể tiếp tục sống khỏe mạnh.

Còn theo thông tin từ Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ sinh non khoảng 7%. Trung bình mỗi năm có khoảng 100.000-110.000 trẻ chào đời non tháng và 17.000 trẻ tử vong trong vòng 28 ngày sau khi sinh.

Tiến sĩ - bác sĩ Cam Ngọc Phượng, Giám đốc Trung tâm Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh thành phố Hồ Chí Minh cho biết, thập niên trước, thở máy xâm lấn là phương pháp điều trị chính cho trẻ sinh non rất nhẹ cân với hội chứng suy hô hấp. Mặc dù là biện pháp cứu mạng, thở máy xâm lấn lại là yếu tố nguy cơ cao dẫn đến viêm phổi, bệnh phổi mạn và khiến trẻ lệ thuộc ô xy kéo dài.

Năm 2018, bác sĩ Cam Ngọc Phượng sang Australia du học, chứng kiến trẻ sinh non được chăm sóc nhẹ nhàng nhờ can thiệp sớm 60 phút đầu đời. Về nước, bác sĩ cùng đồng nghiệp nghiên cứu, sáng tạo phác đồ “giờ vàng” với mục tiêu giảm nguy cơ đặt nội khí quản, giảm tỷ lệ thở máy xâm lấn, từ đó giúp cứu sống hàng trăm trẻ sinh non, giảm chi phí điều trị.

Đơn cử như trường hợp của bé Hải Đăng, sinh ra chỉ vỏn vẹn 460g, là một trong những em bé nhẹ cân nhất Việt Nam chào đời ở tuần thai 24 được nuôi sống thành công. Nhờ phác đồ điều trị tích cực “giờ vàng”, Hải Đăng đạt mốc tăng trưởng kỳ tích với khoảng 147g mỗi tuần. Sau 4 tháng được điều trị, chăm sóc tích cực, bé Đăng ra viện đạt cân nặng 2,8 kg, tự bú mẹ.

Trường hợp khác là bé Bối Bối sinh ra ở tuần thai thứ 25, nặng 740g được bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cứu sống bằng phác đồ “giờ vàng” và khỏe mạnh xuất viện sau 3 tháng với cân nặng 2,55 kg. Anh Huỳnh Nhật Hòa, bố bé Bối Bối chia sẻ: “Con đầu lòng của vợ chồng anh cũng chào đời non tháng và mất ngay sau khi sinh ra. Một năm sau, vợ anh mang thai Bối Bối và kịch bản sinh non tái diễn khiến hai vợ chồng suy sụp. Nhờ áp dụng phác đồ “giờ vàng” trong 100 ngày bé được cứu sống. Hiện, bé gần 3 tuổi, khỏe mạnh, như các bạn sinh đủ tháng”.

Nghiên cứu của Tiến sĩ - bác sĩ Cam Ngọc Phượng theo dõi 75 trẻ sinh non và cực non có tuổi thai trung bình 27,5-28 tuần chào đời khỏe mạnh tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh thành phố Hồ Chí Minh được áp dụng phác đồ này. Kết quả cho thấy, tỷ lệ trẻ phải đặt nội khí quản giảm từ 62,5% xuống còn 26%; tỷ lệ dùng surfactant (thuốc điều trị suy hô hấp ở trẻ sơ sinh non tháng) giảm một nửa, từ 40% còn 20,9%. Tỷ lệ ấn tim, truyền epinephrine (thuốc hỗ trợ hô hấp) và tràn khí màng phổi rất thấp. Ngoài ra, chi phí điều trị trung bình giảm khoảng 30-40%.

Nhân dịp kỷ niệm 69 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, phác đồ “giờ vàng” của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã được vinh danh một trong 12 thành tựu y khoa Việt Nam năm 2023 do Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Đài Tiếng nói nhân dân thành phố Hồ Chí Minh tổ chức.

Phác đồ “giờ vàng” là tổng thể nhiều kỹ thuật y khoa cao cấp được thực hiện trong 60 phút đầu đời, ngay tại phòng sinh để cứu sống và chăm sóc y tế cho trẻ sinh non và rất non từ 24 tuần tuổi.

Phác đồ bao gồm các yếu tố, như kẹp rốn muộn, phòng ngừa hạ thân nhiệt, truyền tĩnh mạch duy trì đường huyết sau sinh, phòng nhiễm khuẩn huyết, hỗ trợ hô hấp với phương pháp không xâm lấn, cụ thể là thở không xâm lấn (CPAP) tại phòng sinh và liên tục đến khi nhập Hồi sức sơ sinh (NICU) cho nhóm trẻ sinh rất non… Trẻ sinh rất non được chăm sóc tích cực trong “thời gian vàng” sẽ tăng cơ hội sống, giảm di chứng về sức khỏe.

Sắp tới, phác đồ “giờ vàng” có thể triển khai huấn luyện cho tuyến tỉnh, tuyến dưới giúp cải thiện tỷ lệ tử vong và di chứng cho trẻ được cứu sống.