Cung cấp thực phẩm sạch cho thị trường: Vẫn rối như canh hẹ

Chỉ 8,05% CSGM được kiểm soát

Phó Cục trưởng Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) Phạm Văn Đông cho biết, tại 12 tỉnh phía Bắc có 11.485 điểm giết mổ thì chỉ có 929 cơ sở được cơ quan thú y kiểm soát (chiếm 8,05%). Số lượng thịt trâu, bò được kiểm soát là 5,34%; lợn 6,35% và gia cầm 14,77%. Tình trạng một số lượng lớn cơ sở không được cơ quan thú y kiểm soát, chính là nguồn lây lan dịch bệnh lớn và gây mất VSATTP. Bên cạnh đó, việc vận chuyển thịt GSGC chủ yếu bằng xe máy từ lò mổ đi tiêu thụ không có bao bì, bảo quản cũng khiến thịt có nguy cơ nhiễm khuẩn cao . Ngay tại Hà Nội qua kiểm tra 15 CSGM chỉ có 7 cơ sở xếp loại B (chiếm 45,7%), còn lại 8 cơ sở xếp loại C không bảo đảm điều kiện vệ sinh thú y. Nguyên nhân là các cơ quan chức năng, các cấp chính quyền địa phương chưa xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán thịt GSGC, CSGM động vật chưa qua kiểm dịch thú y. Nhiều địa phương xây dựng xong hệ thống CSGM tập trung nhưng lại đóng cửa vì lý do thiếu nguyên liệu, nhà xưởng đem cho thuê làm nơi chứa nông sản hoặc bãi giữ ô tô. Trong khi đó, ở không ít địa phương lại thiếu CSGM đạt chuẩn, do các doanh nghiệp ngại đầu tư vào lĩnh vực này, vì thủ tục thuê đất quá rườm rà; chính quyền địa phương và cơ quan thú y không quyết liệt trong việc dẹp bỏ các CSGM nhỏ lẻ, xử lý các chủ CSGM vi phạm quy trình vệ sinh thú y...

Tại Hà Nội, việc quản lý, kinh doanh thịt GSGC cũng "rối như canh hẹ", mặc dù nhiều năm nay TP đã ban hành cơ chế chính sách hỗ trợ cho các CSGM nhưng dường như vẫn "giẫm chân tại chỗ". Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Huy Đăng than thở, vấn đề quản lý rất nan giải. Hà Nội có 6 CSGM tập trung, dây chuyền hiện đại công suất từ 300 đến 500 con/giờ nhưng 3 cơ sở gia cầm Minh Khai, Phúc Thịnh và Thụy Phương đã ngừng hoạt động. Còn lại 3 cơ sở hoạt động cầm chừng, chủ yếu cung cấp hàng cho siêu thị, khách sạn. Trong khi đó toàn TP có 13 CSGM bán thủ công và 432 điểm, hộ giết mổ GSGC nhỏ lẻ nằm trong khu dân cư, không những không bảo đảm VSATTP mà còn gây ô nhiễm môi trường. Với số lượng 1.042 chợ cóc, chợ tạm và 417 siêu thị, cửa hàng kinh doanh thịt GSGC, rất khó khăn cho khâu kiểm soát vệ sinh thú y. Từ đầu năm đến nay TP đã phải chi hơn 1 tỷ đồng cho việc tiêu hủy sản phẩm thịt bẩn, không có nguồn gốc nhập từ các nơi về tiêu thụ tại Hà Nội.

Chính quyền phải quyết liệt

Đại diện các tỉnh, TP cho rằng, từ nhiều năm nay Chính phủ cũng như Bộ NN&PTNT cho đến các tỉnh, TP, đã có rất nhiều văn bản về cơ chế hỗ trợ và hình thức xử phạt "thịt bẩn", nhưng nếu chính quyền địa phương không tham gia tích cực thì không thể thực hiện được vì còn liên quan đến đất đai, giải phóng mặt bằng - một công việc hết sức khó khăn. Trước mắt, Bộ NN&PTNT cần hoàn thiện thể chế, quy định rõ trách nhiệm của chính quyền các cấp trong việc triển khai thực hiện quy hoạch, quản lý giết mổ và an toàn vệ sinh thú y.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Thị Xuân Thu cho rằng, vấn đề thịt sạch ở phía Nam đã làm rất tốt, nhưng phía Bắc việc triển khai gặp nhiều khó khăn dù cùng một chính sách hỗ trợ. Thực trạng này cho thấy sự thiếu quyết liệt của các cấp chính quyền ở địa phương. Trước mắt, trong khi chờ xây dựng CSGM tập trung thì chính quyền các cấp, cơ quan thú y, phải quản lý và kiểm soát các cơ sở nhỏ lẻ. Bộ NN&PTNT đề nghị các tỉnh, TP thống kê các CSGM và nhu cầu của từng địa phương; chỉ đạo xây dựng, phê duyệt và triển khai thực hiện quy hoạch CSGM tập trung trước ngày 31-12-2012. Phải làm sao để đến ngày 30-6-2015 toàn bộ hoạt động giết mổ GSGC ở các tỉnh, TP được thực hiện tại CSGM tập trung đã được quy hoạch. Hà Nội phải là đơn vị tiên phong thực hiện, bởi nếu Hà Nội kiểm soát chặt chẽ từ đầu vào đến khâu lưu thông trên thị trường thì các địa phương khác mới thực hiện được. Lập các chốt kiểm soát để chấm dứt tình trạng vận chuyển lợn bằng xe máy. Tổ chức lại các chợ đầu mối, giao trách nhiệm cho ban quản lý chợ phối hợp với lực lượng thú y kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh thịt không có dấu kiểm dịch. Để đạt được mục tiêu, trong thời gian 3 năm nữa người tiêu dùng phía Bắc nói chung và Hà Nội nói riêng có được thịt sạch trong mỗi bữa cơm hằng ngày, cần sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị. Đặc biệt là người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức trong việc lựa chọn sản phẩm thịt GSGC bảo đảm VSATTP.