Công khai, minh bạch, thận trọng khi thực hiện đặc xá

Tránh gấp gáp, nảy sinh khuyết điểm

Dự thảo Luật Đặc xá (sửa đổi) được trình tại kỳ họp thứ sáu gồm 6 chương, 40 điều, quy định về nguyên tắc, thời điểm, trình tự, thủ tục, thẩm quyền, trách nhiệm thực hiện đặc xá; điều kiện, quyền và nghĩa vụ của người được đề nghị đặc xá; quyền và nghĩa vụ của người được đặc xá…

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu Quốc hội đã nhất trí với nhiều nội dung của dự thảo Luật Đặc xá (sửa đổi) cũng như báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đại biểu Vũ Trọng Kim (Đoàn Hải Dương) nhấn mạnh, đặc xá là chế định thể hiện chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước. Thời điểm xét đặc xá nên vào dịp Quốc khánh 2-9, Tết Nguyên đán và Giải phóng miền Nam 30-4, nhằm tránh làm quá gấp gáp dẫn đến nảy sinh sai sót, đồng thời đề nghị quy định cụ thể tần suất đặc xá từ 3 đến 5 năm một lần để bảo đảm sự chặt chẽ, thận trọng.

Đại biểu Cầm Thị Mẫn (Đoàn Thanh Hóa) đề nghị, phải có quy định cụ thể bảo đảm tính công khai, minh bạch và thống nhất khi áp dụng chế định đặc xá đối với người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Liên quan đến vấn đề này, đại biểu Mai Khanh (Đoàn Ninh Bình) cho rằng, các ngày lễ lớn để xét đặc xá đã được Chính phủ quy định. Tuy nhiên, “sự kiện trọng đại” và “trường hợp đặc biệt về lý do đối ngoại” lại chưa được lý giải cụ thể. Đại biểu cũng nhấn mạnh, thời điểm đặc xá và thẩm quyền xem xét đặc xá của Chủ tịch nước là khác nhau. Việc quy định thời điểm không đồng nghĩa với việc cứ đến thời điểm đó là có đặc xá mà do Chủ tịch nước quyết định và trên thực tế nhiều năm qua vẫn thực hiện như vậy...

Bổ sung đối tượng không được đề nghị đặc xá

Bên cạnh các ý kiến về thời điểm đặc xá, các đại biểu Quốc hội cũng nêu nhiều nội dung cần được làm rõ, bổ sung trong dự thảo luật. Đại biểu Ma Thị Thúy (Đoàn Tuyên Quang) đề xuất bổ sung thêm đối tượng không được đề nghị đặc xá quy định tại Điều 12 của dự thảo luật là phạm nhân nguy hiểm đã bị truy nã mà không tự ra đầu thú. Việc bổ sung này nhằm bảo đảm công bằng cho những người có án phạt tù có ý thức chấp hành tốt, đồng thời làm thay đổi nhận thức của các đối tượng bị truy nã ra đầu thú để hưởng khoan hồng, góp phần ngăn ngừa tội phạm. Đại biểu cũng đề nghị bổ sung đối tượng là tội phạm về ma túy và tội phạm liên quan đến đánh bạc vào diện không được đề nghị đặc xá.

"Loại tội phạm ma túy và tội phạm liên quan đến đánh bạc là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các loại tội phạm khác. Khả năng hoàn lương của các đối tượng này khi trở về địa phương rất thấp. Sau khi trở về địa phương thường gây mất an ninh trật tự. Bên cạnh đó, những trường hợp tái phạm sau khi đặc xá chủ yếu tập trung vào số đối tượng này dù trong thời gian chấp hành án họ có thể cải tạo tốt." - đại biểu Ma Thị Thúy phân tích.

Góp ý về điều kiện để được Chủ tịch nước quyết định thời gian chấp hành án phạt tù ngắn hơn so với thời gian quy định, đại biểu Mai Khanh (Đoàn Ninh Bình) đề nghị cân nhắc trường hợp “phụ nữ đang có thai hoặc có con dưới 36 tháng tuổi”, nhất là “có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, bản thân là lao động duy nhất trong gia đình, có xác nhận của UBND cấp xã nơi gia đình người đó cư trú” vì dễ bị lạm dụng trong thực tiễn.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hà (Đoàn Ninh Thuận), thực tế công tác tái hòa nhập cộng đồng của người được tha tù trước thời hạn, được đặc xá cơ bản còn khó khăn, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm, bổ sung, quy định rõ các điều kiện cơ chế bảo đảm cho người được đặc xá tái hòa nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống và phấn đấu trở thành người có ích cho xã hội.

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cảm ơn các ý kiến đóng góp tâm huyết của các đại biểu Quốc hội và cho rằng, có nhiều ý kiến rất xác đáng, hữu ích cần ghi nhận, nghiên cứu. Những ý kiến góp ý của đại biểu sẽ được các cơ quan hữu quan tiếp thu nhằm hoàn thiện dự thảo luật trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp này.