Chính thức trình Quốc hội thí điểm cơ chế đặc thù cho TP HCM

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, thời gian qua, TP Hồ Chí Minh (HCM) đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội, đóng góp lớn cho sự phát triển và thu ngân sách của cả nước, chia sẻ những khó khăn chung với Trung ương và các địa phương trên tinh thần thành phố vì cả nước.

Tuy nhiên, vai trò đầu tàu trong phát triển kinh tế - xã hội của thành phố đang chậm lại. Thành phố đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do sức ép quy mô dân số tăng nhanh, hạ tầng chậm cải thiện, tác động ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu ngày càng lớn, khả năng thu hút vốn đầu tư mới giảm, cản trở sự phát triển bền vững của thành phố.

Vì vậy, cần có cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp với yêu cầu phát triển của TP HCM trong giai đoạn mới. Thành phố đã có Đề án báo cáo cụ thể về nội dung này.

Nhiều nội dung được phân cấp, phân quyền mạnh

Theo nội dung dự thảo Nghị quyết, Chính phủ trình Quốc hội quy định cho TP HCM được thí điểm áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù về quản lý đất đai; quản lý đầu tư; quản lý tài chính - ngân sách; cơ chế ủy quyền giữa các cấp chính quyền và thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc thành phố quản lý.

Cụ thể, về quản lý đất đai, thí điểm giao cho HĐND TP HCM quyết định: Chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa từ 10 ha trở lên nhưng phải đảm bảo diện tích đất trồng lúa theo quy định của Chính phủ trong mỗi kỳ kế hoạch sử dụng đất.

Về quản lý đầu tư, thí điểm giao cho HĐND TP HCM quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án nhóm A sử dụng ngân sách của thành phố theo quy định của Luật Đầu tư công (trừ dự án quy định tại điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 8 của Luật).

Về quản lý tài chính - ngân sách nhà nước, giao cho TP HCM được thực hiện thí điểm đối với Luật Thuế tài sản; tăng thuế suất đối với các sắc thuế khác (trừ thu từ hoạt động xuất nhập khẩu); tăng mức phí, lệ phí; ban hành chính sách thu phí, lệ phí mới.

Số thu tăng thêm từ các khoản thu do việc điều chỉnh chính sách thu ngân sách thành phố được hưởng 100% để đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách thành phố và không dùng để xác định tỷ lệ phần trăm (%) đối với các khoản thu phân chia giữa ngân sách Trung ương và ngân sách thành phố.

HĐND TP HCM căn cứ vào tình hình thực tế của thành phố, quyết định dự toán ngân sách, phân bổ ngân sách cấp mình, bảo đảm phù hợp với các định hướng phát triển các lĩnh vực quan trọng của Chính phủ, Quốc hội.

Cùng với đó, thành phố được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, các tổ chức trong nước khác và từ nguồn Chính phủ vay ngoài nước về cho thành phố vay lại với mức dư nợ vay không vượt quá 90% số thu ngân sách thành phố được hưởng theo phân cấp. Tổng mức vay và bội chi ngân sách của TP HCM hằng năm do Quốc hội quyết định theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Chính phủ cũng nêu, theo quy định hiện hành, mức dư nợ vay của TP HCM không quá 70% thu ngân sách thành phố được hưởng theo phân cấp. Việc tăng giới hạn mức dư nợ vay sẽ tạo điều kiện cho TP HCM có thêm dư địa huy động thêm nguồn lực cho đầu tư phát triển thành phố.

Đồng thời, việc tăng giới hạn dư nợ vay vẫn được kiểm soát trong giới hạn cho phép, vì kết hợp với quy định tổng mức vay và bội chi ngân sách của TP HCM hằng năm do Quốc hội quyết định theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước....

Ngoài ra, HĐND TP HCM quyết định chi trả mức thu nhập bình quân tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức thuộc thành phố quản lý và mức lương phù hợp với các chuyên gia, nhà khoa học, tài năng đặc biệt trong khả năng, phạm vi ngân sách của thành phố. Việc thực hiện các quy định này phải gắn với việc sắp xếp bộ máy tổ chức, tinh giản biên chế theo chủ trương của Đảng, Nhà nước.

Nghị quyết sẽ được xem xét, thông qua tại một kỳ họp

Trong Báo cáo thẩm tra về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM, Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội cơ bản nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về quan điểm, nguyên tắc ban hành Nghị quyết.

Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh thêm, nguyên tắc của Nghị quyết phải bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013; phù hợp với các cam kết, điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia k‎ý kết; không gây ảnh hưởng lớn đến cân đối và vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương theo quy định của Hiến pháp năm 2013; đảm bảo kiểm soát mức tăng bội chi ngân sách nhà nước và trần nợ công đã được Quốc hội quyết định.

Việc thí điểm ban hành các chính sách mới phải được đồng thuận của người dân và doanh nghiệp; bảo đảm sự ổn định tương đối và tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố; không ảnh hưởng lớn đến môi trường đầu tư, kinh doanh, chỉ số cạnh tranh của thành phố; góp phần tăng mức độ đóng góp của TP HCM vào sự phát triển của cả nước.

Về hồ sơ, trình tự thông qua, Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị xem xét, thông qua Nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM tại một kỳ họp, vì nội dung của Nghị quyết đã được Bộ Chính trị xem xét, cho ý kiến và Quốc hội đồng ý đưa vào Chương trình kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XIV để xem xét, quyết định.

Tờ trình của Chính phủ đã bao gồm đầy đủ các nội dung về đánh giá tác động của chính sách đến việc thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 10-8-2012 của Bộ Chính trị và tổng hợp giải trình, tiếp thu ý kiến của Bộ Tài chính, phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Trong Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tài chính Ngân sách cũng đã có ý kiến về nhiều nội dung cụ thể của dự thảo Nghị quyết. Những nội dung này ngay trong sáng cùng ngày cũng được các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ.