Xét xử "đại án" ALC II: Hai bị cáo được đề nghị giảm án

Đáng lưu ý là bị cáo Hoàng Lộc (nguyên Tổng giám đốc Công ty CP Giám định, thẩm định Việt Nam – án sơ thẩm tuyên tử hình) được VKS đề nghị HĐXX tuyên chung thân. VKS cũng đề nghị chuyển mức án từ chung thân của bị cáo Lê Phúc Đức (nguyên Trưởng phòng Giám định kỹ thuật Công ty CP Giám định, thẩm định Việt Nam) xuống 20 năm tù. 9/11 bị cáo còn lại VKS đề nghị tuyên y án sơ thẩm. Sau phần luận tội của đại diện VKS, HĐXX cho các luật sư (LS) bảo vệ quyền lợi của các bị cáo tranh tụng công khai tại tòa.

Theo LS Phan Trung Hoài (bảo vệ cho bị cáo Phạm Minh Tuấn, nguyên Tổng giám đốc Công ty CP Cát Long Hải – bị VKS đề nghị y án tử hình), vai trò của Phạm Minh Tuấn trong Công ty CP Cát Long Hải tại thời điểm tháng 12-2007 là không có chức vụ, quyền hạn, quyền lợi gì, Phạm Minh Tuấn chỉ duy nhất giúp ông Kochi (chủ thiết bị lặn Tinro 2 trước đây) trong việc làm cố vấn kỹ thuật, sửa chữa thiết bị lặn.

Cũng liên quan tới ông Kochi, LS Hoài nói rằng lời khai của ông Vũ Quốc Hảo và Phạm Minh Tuấn và các chứng cứ khác có căn cứ xác định có liên quan đến ông Kochi, nên việc làm rõ nguồn gốc tài sản, quyền sở hữu, quyền lợi liên quan đến đương sự Kochi có ảnh hưởng đến việc xác định mục đích hợp pháp hóa nguồn gốc của thiết bị lặn, có ảnh hưởng đến việc đánh giá tính chất, bản chất hành đối với cho ông Phạm Minh Tuấn.

Đề cập tới việc thẩm định, xác định giá trị thiết bị lặn Tinro 2 có phải thực chất chỉ có giá trị 100 triệu được nâng khống lên 130 tỷ đồng để từ đó các bị cáo đồng phạm rút tiền chiếm đoạt của nhà nước không, LS Hoài cho rằng bản án sơ thẩm chưa làm rõ. Ngoài ra, vị LS cũng dẫn chứng Phạm Minh Tuấn không tham dự bất cứ cuộc họp cá nhân hay tập thể nào với ông Vũ Quốc Hảo vì vậy không có cơ sở xác định lời khai của ông Phạm Minh Tuấn là có vai trò chủ mưu, cầm đầu.

Cũng theo LS Phan Trung Hoài, việc xác định thiệt hại và hậu quả của vụ án chưa bảo đảm căn cứ pháp lý và hoàn toàn không khách quan, bị sai lệch. Thiệt hại xảy ra nếu có cần phải được cấn trừ giá trị quyền sử dụng đất và công trình trên đất theo 7 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được Hội đồng định giá tài sản trong trong tố tụng định giá, từ đó xem xét lại việc xác định thiệt hại của các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm.

Đánh giá tổng quan chung về các vấn đề phát sinh từ vụ án, LS Hoài cho rằng việc ký kết, thực hiện hợp đồng cho thuê tài chính số 219/07LCII-HĐ về hình thức là Hợp đồng được ký kết thật giữa hai pháp nhân được thành lập hợp pháp, không trái với quy định của pháp luật.

Nguồn gốc thiết bị lặn Tinro 2 theo khai nhận của các bị cáo thuộc quyền sở hữu của ông Kochi đưa vào Việt Nam nhằm hợp tác khai thác thác san hô và tìm kiếm cổ vật (theo xác định của Vũ Quốc Hảo và Phạm Minh Tuấn, kèm theo các tài liệu khảo sát, nghiên cứu khoa học chứng minh). Tuy nhiên, tài sản chưa có nguồn gốc hợp pháp nên mới thực hiện thủ tục hợp thức hóa nguồn gốc.

Liên quan đến nguồn gốc của tài sản, cấp sơ thẩm có nhận định ông Kochi không tham gia vào quá trình thực hiện hành vi nên không cần thiết đưa vào cũng cần được xem xét lại vì có ảnh hưởng đến quyền sở hữu tài sản và xác định sự thật khách quan của vụ án. Mặc khác, mục đích, động cơ của vụ việc có căn cứ xác định thực tế nhằm duy nhất mục đích là thực hiện giải pháp để xóa nợ xấu cho ALCII, hoàn toàn có căn cứ xác định không vì mục đích vì tư lợi cá nhân, chiếm đoạt tiền của Nhà nước nên cần thiết cân nhắc, xem xét, đánh giá lại cách xác định thiệt hại xảy ra trong vụ án.

Kết thúc phần bào chữa, LS Phan Trung Hoài đề nghị HĐXX xem xét lại nhiều dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng do chưa làm rõ được bản chất và bối cảnh xảy ra vụ án; việc định giá giá trị của tài sản thiết bị lặn Tinro 2 chưa phù hợp với các chứng cứ thu thập được trong quá trình điều tra, chưa bảo đảm giá trị thực tế; chưa làm rõ vai trò và sự liên đới của ông Kochi; việc đánh giá hậu quả thiệt hại của vụ án không đúng đắn, dẫn đến việc quy buộc tội danh và tuyên hình phạt “tử hình” đối với ông Phạm Minh Tuấn là chưa bảo đảm căn cứ pháp lý.

Những vấn đề nói trên, cấp phúc thẩm không có điều kiện thẩm tra, xem xét tại phiên tòa sơ thẩm, nên cần thiết phải hủy toàn bộ bản án sơ thẩm nói trên, giao về cấp sơ thẩm điều tra, xét xử lại theo thủ tục chung. Ngoài ra vị LS này cũng đề nghị xem xét thấu đáo các nội dung và yêu cầu kháng cáo của bị cáo Phạm Minh Tuấn do tính chất, vai trò của bị cáo Tuấn bị hạn chế.

Trong phần bào chữa cho bị cáo Vũ Quốc Hảo, LS Đỗ Hải Bình (Đoàn LS TP Hồ Chí Minh) cho rằng Hảo không phạm tội tham ô. “130 tỷ đồng vẫn còn đó, Hảo không có ý định chiếm đoạt”, LS Bình khẳng định trước HĐXX.

LS Bình dẫn chứng tàu lặn Tinro 2 được cho là từ 100 triệu đồng đội giá lên 130 tỷ đồng nhưng có nhiều mức ở trong con tàu này, 100 triệu đồng là số tiền mua đấu giá, 2,5 tỷ đồng là giá của cơ quan thẩm định mới, lên 10 tỷ đồng là số tiền sửa chữa, hay như lên 80 tỷ đồng là bên phía chuyên gia Nga thẩm định, lên 130 tỷ đồng là sau khi đã “bơm” giá. Trên thực tế là hợp đồng đã ký là 130 tỷ và đã giải ngân số tiền này.

Trong số 130 tỷ đồng thì có 51 tỷ đồng được giữ lại để đảm bảo việc thực thi theo luật Tài chính của hợp đồng vay tài chính đối với con tàu Tinro 2 này, chỉ chuyển ra khỏi ALC II 79 tỷ đồng. Từ dẫn chứng này, LS Bình đặt câu hỏi: Số tiền có thực sự nằm trong túi ông Hảo hay không?

Từ các phân tích trong phần tranh tụng của mình, LS Bình cho rằng mục đích của bị cáo Hảo là hóa giải số nợ, đảm bảo quyền lợi của ALC II không mất đi tài sản mà những người khác thiếu, không có khả năng thu hồi. “Không “tư túi” thì không phạm tội tham ô. Hảo có sai là sai như thế nào đó do HĐXX xem xét, nhưng Hảo không “tham ô”, LS Bình kết thúc phần bào chữa và tranh tụng.

Đáp lại phần tranh tụng của LS Phan Trung Hoài, Đỗ Hải Bình và các LS khác, đại diện VKS cho rằng hành vi của các bị cáo đã cấu thành “tội tham ô”, VKS đã đề nghị HĐXX tuyên tội danh này là có cơ sở. Ngoài ra vị đại diện VKS cũng trưng ra nhiều chứng cứ và lập luận sắc bén để bảo vệ quan điểm luận tội và truy tố. Tuy nhiên, đại diện VKS cũng thừa nhận “vẫn còn quan điểm khác nhau giữa LS và VKS, vì vậy đúng, sai cuối cùng chờ phán quyết của HĐXX”.

Chiều nay 7-4, phiên tòa tiếp tục với phần tranh luận của các LS còn lại, trong đó có phần tranh tụng của LS Hằng Nga (Đoàn LS TP Hà Nội) – LS Nga bảo vệ cho bị cáo Hoàng Lộc – bị cáo duy nhất được VKS vừa đề nghị “thoát án tử hình”.