“Vua buôn lậu” Lại Xương Tinh

Việc đưa "Vua buôn lậu" này ra trước vành móng ngựa được tiến hành sau gần 9 tháng sau khi ông ta bị dẫn độ về nước ngày 23-7-2011. Trong phiên xét xử này, Lại Xương Tinh sẽ phải trả lời câu hỏi của các quan tòa về những vụ buôn lậu từ thuốc lá, xe hơi, đồ nội thất cao cấp, hàng may mặc, hóa chất đến dầu hỏa… với lợi nhuận "khủng" lên tới 10 tỷ USD mà ông ta thực hiện từ những năm 90 thế kỷ trước cho tới khi đào tẩu sang Canada (ngày 14-8-1999) và sống lưu vong ở đây 12 năm. Mặc dù Lại Xương Tinh thừa nhận mình đóng vai trò chính trong việc buôn lậu tại Tập đoàn Viễn Hoa còn những người khác chỉ vâng lệnh làm theo. Tuy nhiên, phiên tòa xét xử vụ án này diễn ra hơn một thập kỷ trước đã khiến nhiều quan chức cấp cao trong ngành quân đội, hải quan và cảnh sát Trung Quốc phải mất ghế, kèm theo 14 án tử hình.

Dù đào tẩu sang Canada theo thị thực du lịch cùng vợ, hai con trai và một con gái, nhưng mọi việc đã diễn ra không như mong muốn khi Lại Xương Tinh bị Cục Di dân nước này bắt vì tội nhập cư bất hợp pháp vào tháng 11-2000. Tháng 7-2001, Lại Xương Tinh hầu tòa lần đầu tiên tại Canada và cuộc chiến pháp lý của "Vua buôn lậu" kéo dài suốt từ đó đến tháng 5-2006. Ngày 18-5-2006, vụ án Lại Xương Tinh đã xuất hiện một số tình tiết gây bất lợi cho ông ta nhưng "Vua buôn lậu" này đã thuê luật sư giỏi để biện hộ. Ngày 5-4-2007, Tòa án liên bang Canada chấp nhận kiến nghị của Lại Xương Tinh khiến phiên tòa xét xử "Vua buôn lậu" kéo dài và không thể kết thúc.

Theo giới luật gia, điều quan trọng nhất trong việc dẫn độ Lại Xương Tinh về Trung Quốc là hai nước chưa ký hiệp định dẫn độ tội phạm. Ngoài ra, luật sư của Lại Xương Tinh đã khai thác triệt để những quy định trong luật pháp Canada khi nước này không chấp nhận án tử hình, cấm việc đưa các tù nhân trở lại những nước mà họ có thể phải nhận án này. Và nhiều năm các tòa án ở Canada đã ngăn chặn việc trục xuất Lại Xương Tinh trở lại Trung Quốc do lo sợ ông ta có thể nhận án tử hình. Song, có lẽ biết rằng mình khó thoát việc dẫn độ về Trung Quốc nên tháng 12-2009 Lại Xương Tinh đã đưa ra 3 điều kiện để về nước quy án. Thứ nhất, công khai những quan tòa sẽ xét xử vụ buôn lậu trong vụ án Tập đoàn Viễn Hoa. Thứ hai, xem xét lại những phán quyết đã đưa ra đối với các thành viên chủ chốt của Tập đoàn Viễn Hoa. Thứ ba, thay đổi một số thành viên trong Tổ công tác đặc biệt. Cuối cùng phía Trung Quốc đã đưa ra một cam kết hiếm thấy là sẽ không xử tử Lại Xương Tinh nếu tòa tuyên ông có tội.

Sinh năm 1958 trong một gia đình nông dân nghèo ở huyện Tấn Giang, tỉnh Phúc Kiến, Lại Xương Tinh chỉ học đến lớp 3 rồi bỏ. Sau một thời gian buôn quần áo và nhập lậu đồ điện, năm 1991 Lại Xương Tinh xin được thẻ căn cước Hồng Kông để lập Công ty Quốc tế Viễn Hoa (tập đoàn sau này) đầu tư tại Hạ Môn, trở thành trung tâm buôn lậu, trốn thuế lớn ở vùng Hoa Đông. Dùng tiền bạc, quà cáp và gái trẻ, Lại Xương Tinh đã mua chuộc được nhiều cán bộ từ công an, thuế vụ, đến hải quan, ngân hàng ở Phúc Kiến…

Giới truyền thông nhà nước đánh giá đây là vụ án kinh tế hình sự lớn nhất nước kể từ khi thành lập nước CHND Trung Hoa từ năm 1949 đến nay. Tuy nhiên, Tòa trung thẩm ở TP Hạ Môn đã từ chối bình luận về vụ việc cũng như không cho biết khi nào phiên tòa này sẽ kết thúc.

Vì thế, dư luận rất quan tâm đến những tình tiết mới mà "Vua buôn lậu" sẽ khai trước tòa trong phiên xét xử công khai này.