Việt Nam với tiến trình hợp tác kinh tế ASEM

Hội nghị kinh tế các nước ASEAN

Diễn đàn Á - Âu (ASEM) là một tiến trình đối thoại và hợp tác của 15 nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) và ủy ban châu Âu (EC) cùng 10 nước châu Á (Bru-nây, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Xin-ga-po, Việt Nam, Phi-líp-pin, Thái Lan, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc). ASEM đối thoại về các vấn đề chính trị, kinh tế, văn hóa nhằm tăng cường hợp tác giữa hai khu vực trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau và quan hệ đối tác bình đẳng. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và khu vực hóa nền kinh tế thế giới hiện nay, hợp tác này có ý nghĩa hết sức to lớn, tạo ra động lực để thúc đẩy trao đổi thương mại và đầu tư giữa hai châu lục.

Hợp tác kinh tế trong ASEM có thể xem là bước tiếp nối con đường tơ lụa năm xưa, đánh thức lại tiềm năng bổ trợ lẫn nhau trong quan hệ kinh tế, thương mại giữa châu Âu và châu Á,góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao và bền vững trong thế kỷ XXI. Kế hoạch hành động thuận lợi hóa thương mại(TFAP) là một trong những nội dung chủ yếu trong hợp tác kinh tế được thông qua tại ASEM 2 ở Luân-đôn tháng 4-1998 và liên tục được nhắc lại ASEM 3 ở Xơ-un (Hàn Quốc) năm 2000 và ASEM 4 tại Cô-pen-ha-ghen (Đan Mạch) năm 2002. 8 lĩnh vực ưu tiên của TFAP là: tiêu chuẩn và hợp chuẩn; vệ sinh dịch tễ; thủ tục hải quan; quyền sở hữu trí tuệ; việc mua sắm của Chính phủ; phân phối lưu thông, việc đi lại của doanh nhân và thương mại điện tử. Nội dung quan trọng thứ 2 trong hợp tác kinh tế của ASEM là Kế hoạch hành động xúc tiến đầu tư(IPAP). Ngoài ra, ASEM còn một số diễn đàn đối thoại thường kỳ thiết thực khác như Diễn đàn doanh nghiệp Á-Âu (AEBF), diễn đàn kinh tế cấp cao Á - Âu, Hội nghị cấp Thứ trưởng Thương mại và đầu tư (SOMTI), Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế các nước ASEM... và các chương trình hợp tác trong lĩnh vực tài chính, hợp tác giữa các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác phát triển khoa học kỹ thuật... Quỹ tín thác ASEM đặt tại Ngân hàng Thế giới (WB) với nhiều dự án trợ giúp các nước châu Ácơ cấu lại hệ thống tài chính-ngân hàng.

Sau hơn 7 năm hoạt động, thông qua đối thoại và hợp tác, ASEM đã góp phần tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau và thu hẹp sự khác biệt trong nhận thức đối với các vấn đề chính sách kinh tế và thương mại quốc tế, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh và giảm các rào cản thương mại, đầu tư cho cộng đồng doanh nghiệp Á-Âu.

Việt Nam rất coi trọng hợp tác với ASEM vì tiến trình này sẽ tăng cường các mối quan hệ đặc biệt, truyền thống giữa các thành viên ASEM trong lĩnh vực thương mại và đầu tư, tạo dựng thế và lực mới của nước ta trong các diễn đàn quốc tế, giải tỏa các rào cản thương mại, mở rộng thị trường cho hàng hóa Việt Nam và đòi hỏi sự đối xử công bằng trong thương mại quốc tế. Đặc biệt trong ASEM, chỉ có Việt Nam là nước duy nhất chưa gia nhập WTO. Vì vậy, đây sẽ là cơ chế hỗ trợ tốt giúp chúng ta vượt qua những trở ngại trong quá trình đàm phán hội nhập.

Thông qua chương trình TFAP, ASEM góp phần mở rộng thị trường cho hàng hóa Việt Nam, tạo điều kiện thu hút đầu tư, thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao sức cạnh tranh cho hàng hóa và dịch vụ trong nước.

Các nước trong ASEM hiện là những đối tác đầu tư trực tiếp vào nước ta với tỉ trọng lớn. Thông qua chương trình IPAP, Việt Nam càng có cơ hội giới thiệu cho các thành viên ASEM tiềm năng cũng như những chủ trương chính sách mới nhằm thu hút nhiều hơn nữa đầu tư nước ngoài và mở rộng hơn nữa quan hệ mậu dịch.

Việt Nam cũng sẽ được hưởng lợi từ việc tham gia bồi dưỡng nguồn nhân lực cũng như tiếp cận công nghệ mới trong các lĩnh vực sản xuất, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin (IT) và kỹ thuật số, nhằm nâng cao hiệu quả cạnh tranh và đổi mới nền kinh tế.

Tuy nhiên, để tận dụng hết những cơ hội mà ASEM mang lại, Việt Nam rất cần chủ động hoàn thiện chính sách, tiếp tục đổi mới cơ cấu nền kinh tế và xây dựng thể chế hợp tác cụ thể trong khuôn khổ ASEM phù hợp nhu cầu phát triển của đất nước.

Trần Nhân