Tổ chức tín dụng chỉ được mua nợ khi nợ xấu dưới 3%

Thông tư có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/9/2015, thay thế Quyết định số 59/2006/QĐ-NHNN (QĐ 59) ngày 21/12/2006 về việc ban hành qui chế mua, bán nợ của các TCTD.

So với Quyết định 59, Thông tư 09 có nhiều điểm mới với nội dung đầy đủ và chặt chẽ hơn, áp dụng chung cho tất cả các đang hoạt động tại Việt Nam.

Để tạo thuận lợi cho hoạt động mua, bán nợ phát sinh từ nghiệp vụ cho vay, bảo lãnh của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, đồng tiền giao dịch được qui định rõ ràng hơn. Cụ thể là, Điều 8, Thông tư 09 qui định: Đồng tiền sử dụng trong mua, bán nợ là VND. Việc sử dụng ngoại tệ làm đồng tiền thanh toán trong giao dịch mua, bán nợ chỉ được thực hiện trong trường hợp TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài bán khoản nợ bằng ngoại tệ cho bên mua nợ là người không cư trú. Tương tự, việc xử lý tranh chấp cũng được qui định rõ ràng và đầy đủ hơn.

Khoản 2, Điều 19, Thông tư 09 qui định: Trường hợp mua, bán nợ có yếu tố nước ngoài, các bên có thể thỏa thuận luật áp dụng, tòa án hoặc trọng tài thương mại nước ngoài để giải quyết tranh chấp phát sinh đối với giao dịch mua, bán nợ nếu việc thỏa thuận đó không trái với qui định của pháp luật Việt Nam.

Khác với Quyết định 59, Thông tư 09 bổ sung thêm qui định về điều kiện khoản nợ được mua bán (Điều 4). Cụ thể là, các khoản nợ được mua, bán phải đáp ứng điều kiện: Hồ sơ, chứng từ và những tài liệu có liên quan của khoản nợ được mua, bán, hợp đồng bảo đảm (nếu có) do bên bán nợ cung cấp phải phản ánh đầy đủ, chính xác thực trạng khoản nợ theo đúng qui định của pháp luật; không có thỏa thuận bằng văn bản về việc không được mua, bán khoản nợ; khoản nợ không được sử dụng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự tại thời điểm mua, bán nợ trừ trường hợp bên nhận bảo đảm đồng ý bằng văn bản về việc bán nợ.

Nguyên tắc thực hiện mua, bán nợ được Thông tư 09 qui định chặt chẽ hơn. Cụ thể, TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài chỉ được mua nợ khi được NHNN chấp thuận hoạt động mua nợ tại Giấy phép thành lập và hoạt động của TCTD, Giấy phép thành lập của chi nhánh ngân hàng nước ngoài và có tỉ lệ nợ xấu dưới 3%, trừ trường hợp mua nợ theo phương án tái cơ cấu đã được phê duyệt; bên bán nợ không mua lại các khoản nợ đã bán; TCTD không được bán nợ cho công ty con của chính TCTD đó, trừ trường hợp bán nợ cho công ty quản lý nợ và khai thác tài sản của TCTD mẹ theo phương án tái cơ cấu đã được phê duyệt; công ty quản lý và khai thác tài sản là công ty con của TCTD chỉ được mua nợ của TCTD khác, chi nhánh ngân hàng nước ngoài khi TCTD mẹ có tỉ lệ nợ xấu dưới 3%, trừ trường hợp mua nợ theo phương án tái cơ cấu đã được phê duyệt…

Thông tư 09 bổ sung thêm qui định về trách nhiệm của các đơn vị liên quan. Bên cạnh qui định trách nhiệm của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Thông tư 09 bổ sung thêm Điều 24 qui định trách nhiệm của các đơn vị có liên quan thuộc NHNN. Việc bổ sung này làm tăng hiệu quả của hoạt động mua, bán nợ, buộc các bên đối tác phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tham gia nghiệp vụ mua, bán nợ.