Thuê trọng tài ngoại liệu có đạt hiệu quả?

Không phải ngẫu nhiên mà LĐBĐ Việt Nam (VFF) nảy ra ý tưởng thuê trọng tài ngoại để điều hành một số trận đấu quan trọng của V.League 2014. Tất cả bắt nguồn từ những sai sót, sự thiếu quyết đoán của một số trọng tài nội dẫn đến cảnh bạo lực trên sân cỏ, khiến dư luận bức xúc. Thực tế cho thấy môi trường bóng đá Việt Nam vốn khá phức tạp, bao gồm những mối quan hệ nhằng nhịt trong - ngoài sân cỏ có thể ảnh hưởng tới thái độ ứng xử của cầu thủ và trọng tài. Thời gian qua, trước mỗi trận đấu được coi là nhạy cảm, Ban trọng tài của VFF lại phải xem xét kỹ mối quan hệ của "vua sân cỏ" với các thành viên đội bóng rồi mới phân công người "bắt" trận đấu đó. Tất nhiên, phương án thuê trọng tài ngoại có thể còn mang nhiều thông điệp khác, quan trọng là tạo cú hích để trọng tài Việt Nam chuyên tâm và có trách nhiệm hơn khi điều hành cuộc chơi. Ngoài ra, các trọng tài Việt Nam cũng có dịp tham khảo cách điều hành của trọng tài ngoại để có thể bổ sung vốn kiến thức.

Những điều kể trên không có nghĩa năng lực của trọng tài Việt Nam không đủ để đáp ứng yêu cầu điều hành các trận đấu khó tại V.League, trong thực tế đã có nhiều trận đấu được dự báo là "nhạy cảm" ở V.League đều được các trọng tài Việt Nam đưa "về đích an toàn". Bởi vậy, khi phương án dùng trọng tài ngoại được đưa ra, lòng tự trọng nghề nghiệp trong giới trọng tài nội ít nhiều bị tổn thương. Đơn giản là nhiều người ngoài cuộc sẽ hiểu theo nghĩa "cơ học", rằng nếu các trọng tài trong nước làm tốt việc của mình thì VFF đã không phải thuê trọng tài nước ngoài.

Tuy thế, câu hỏi lớn nhất là LĐBĐ Việt Nam sẽ phải chứng tỏ rằng các trọng tài ngoại sẽ điều hành trận đấu hiệu quả hơn hẳn so với các trọng tài nội. Nói cách khác là đã chấp nhận bỏ tiền thuê thì phải chọn được người đáng "đồng tiền bát gạo". Để đạt được mục tiêu, theo một số nhà chuyên môn, tốt nhất là VFF nên thuê cả một tổ trọng tài nước ngoài có đẳng cấp cao để điều hành một trận đấu ở V.League. Lý do là bởi để điều hành suôn sẻ một trận đấu thì không chỉ trông vào trọng tài chính, mà còn cần cả các trợ lý trọng tài giỏi, tránh hiện tượng "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược". Nếu chỉ thuê trọng tài chính là người nước ngoài, trong khi trợ lý trọng tài là người Việt Nam thì chưa chắc đã đạt được hiệu quả cần thiết.

Những người có trách nhiệm cũng phải tính đến tình huống trọng tài nước ngoài có thể gặp "tai nạn nghề nghiệp" khi điều hành ở V.League 2014. Lúc đó, trách nhiệm sẽ thuộc về ai, có thể đưa ra chế tài, án phạt đối với trọng tài ngoại? Hơn nữa, chưa chắc những trận đấu được coi là có tính quyết định đến ngôi vô địch V.League 2014 mới là "điểm nóng" cần đến trọng tài ngoại. Nhiều khi, những trận đấu gây "ồn ào" lại là những trận đấu ở nhóm dưới, những trận quyết định đến vé xuống hạng.

Một giải pháp, dù được tiếng là tạo đột phá trong công tác trọng tài bóng đá Việt Nam thì cũng cần những điều kiện cụ thể trong quá trình thực hiện. Điều quan trọng là những người có trách nhiệm phải tính đến mọi tình huống để giải pháp này đem lại hiệu quả tối ưu.