Thách thức không dễ vượt qua

Người dân chưa hiểu chính sách

Mặc dù chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện ra đời hơn 10 năm nay và việc phát triển đối tượng đã được triển khai quyết liệt, song tỷ lệ tham gia còn quá thấp so với tiềm năng, mục tiêu đề ra. Đến nay, cả nước mới có 189.502 người tham gia, đạt 57,2% kế hoạch được giao. Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho biết, hiện có 48 địa phương giảm số người tham gia BHXH tự nguyện so với năm 2017. Nguyên nhân chủ yếu là do một số đối tượng tham gia nghỉ hưởng chế độ BHXH hoặc chuyển đối tượng theo quy định; người dân chưa hiểu đầy đủ về chính sách, thu nhập còn thấp và không ổn định; nhiều người chưa có thói quen tham gia BHXH khi còn trẻ để hưởng lương hưu khi về già; chưa giao chỉ tiêu cụ thể cho từng đại lý thu...

Theo ông Nguyễn Minh Đức, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Bưu điện Việt Nam, hệ thống bưu điện đang là một kênh đại lý lớn của ngành BHXH trong việc tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện. Thời gian qua, Bưu điện đã tích cực vào cuộc thực hiện nhiệm vụ phát triển số người tham gia BHXH tự nguyện. Đầu năm 2018, Bưu điện Việt Nam đã thí điểm triển khai hình thức phát triển BHXH tự nguyện mới qua việc tổ chức các hội nghị tuyên truyền theo hình thức thương mại ở 20 tỉnh, thành phố. Trên cơ sở đó, Bưu điện Việt Nam đã tổ chức được 336 hội nghị tuyên truyền về BHXH tự nguyện và đã vận động được gần 8.000 người tham gia mới. Thực tế cho thấy, hình thức tuyên truyền, vận động này đem lại hiệu quả rất khả quan. Trong những tháng còn lại của năm 2018, Bưu điện Việt Nam nỗ lực tổ chức thêm được 730 hội nghị, với kỳ vọng phát triển được hơn 18.000 người tham gia mới. Năm 2019, Bưu điện Việt Nam đặt mục tiêu tổ chức hơn 8.780 hội nghị tuyên truyền, vận động về BHXH tự nguyện, với 219.600 người tham gia mới.

Giao chỉ tiêu, khen thưởng đại lý thu

Hết năm 2018, ngành BHXH cần phát triển thêm 141.730 người tham gia BHXH tự nguyện thì mới hoàn thành nhiệm vụ. Đây là một thách thức lớn trong bối cảnh chỉ có 6 địa phương thực hiện tốt công tác này, đó là: Điện Biên, Quảng Bình, Cao Bằng, Hải Dương, Thừa Thiên - Huế, Ninh Bình. Trong đó, tỉnh Hải Dương đang đứng đầu với 10.870 người tăng mới.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho biết, thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ có những thay đổi để nâng cao hơn nữa công tác phát triển đối tượng, trong đó có việc thay đổi cơ chế tài chính, gắn thi đua, khen thưởng với kết quả hoạt động trong phát triển đối tượng. Ngành BHXH sẽ đưa ra nhiều gói tỷ lệ hoa hồng cho người phát triển thêm đối tượng, ưu tiên cho phát triển bền vững, tham gia lâu dài, tăng cường tập huấn, đào tạo đội ngũ cán bộ đại lý…

Theo chia sẻ của các địa phương, để đạt hiệu quả, công tác phát triển BHXH tự nguyện cần nhận được sự vào cuộc tích cực của chính quyền cũng như sự phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể. Đặc biệt, đội ngũ nhân viên đại lý thu, cộng tác viên ở cơ sở đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc tuyên truyền, thuyết phục, vận động nhân dân tham gia vào chính sách này.

Đại diện Bưu điện tỉnh Thái Bình cho biết, giải pháp chủ yếu được lựa chọn là tổ chức các hội nghị tuyên truyền, vận động ở các thôn, xóm, xã, phường. Đối tượng hướng đến là những người trong độ tuổi lao động, có thu nhập ổn định. Để mời được những đối tượng này đến tham dự hội nghị, Bưu điện tỉnh phối hợp với chính quyền địa phương phát giấy mời, tạo niềm tin cho nhân dân. Sau đó, nhân viên Bưu điện ở các đại lý xã, thôn sẽ cùng các hội, đoàn thể đến từng nhà tư vấn trước cho họ về sự ưu việt của chính sách... Bưu điện tỉnh Thái Bình yêu cầu nhân viên đại lý có cách diễn đạt gần gũi, dễ hiểu, tránh trích dẫn các văn bản, nghị định, thông tư… một cách khô khan, máy móc.

Trong khi đó, BHXH tỉnh Hải Dương lại mở rộng đại lý thu để phát huy sức mạnh của cả hệ thống, như: Hội Nông dân, Hội Liên hiệp phụ nữ, ngành Y tế, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Bưu điện, UBND xã…; đồng thời, giao chỉ tiêu cụ thể cho BHXH huyện, các đại lý thu, trong đó yêu cầu hằng tháng mỗi đại lý phải vận động được tối thiểu 1 đối tượng tham gia mới.

Từ thực trạng triển khai ở các địa phương, BHXH Việt Nam đề nghị BHXH các tỉnh, thành phố tăng cường mở rộng, kiểm tra, giám sát hoạt động của các hệ thống đại lý thu. Tập trung đào tạo đội ngũ cộng tác viên ngoài ngành, là thành viên của các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh, thành phố đến các xã, phường, thị trấn như: Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh, Liên đoàn Lao động… Giải pháp được coi là có hiệu quả cao, cần được phát huy, đó là giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia cho từng đại lý thu. BHXH Việt Nam yêu cầu từ nay đến trước ngày 15-1-2019, BHXH các tỉnh, thành phố phải hoàn thiện chi tiết Đề án phát triển BHXH tự nguyện để gửi về BHXH Việt Nam.