Sử dụng nhiên liệu sinh học: Liệu có “về đích” đúng hẹn?

Được biết, hiện nay cả nước có 7 nhà máy sản xuất ethanol với tổng công suất 535 triệu lít/năm, xây dựng theo quy hoạch tại những vùng trồng sắn trọng điểm, đủ khả năng cung cấp ethanol để pha chế xăng E5, E10 (phối trộn 5% và 10% ethanol vào các loại xăng thông thường) trong các năm tới. Từ năm 2009, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành quy chuẩn về xăng E5 và chứng minh được xăng E5 phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật, được phép sử dụng tại thị trường Việt Nam.

Xăng E5, E10 được gọi là xăng sinh học và cho đến nay chúng ta có thể an tâm sử dụng vì loại xăng này bảo đảm đầy đủ các quy chuẩn. Khi sử dụng xăng sinh học không ảnh hưởng đến môi trường, cũng như ảnh hưởng đến máy móc, tiết kiệm được hơn so với xăng truyền thống.

Tuy nhiên, theo Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN), việc sản xuất xăng E5 vẫn còn nhiều vướng mắc, do thị trường tiêu thụ trong nước còn hạn chế. Hiện nay, PVN có 3 nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học (NLSH) đặt tại 3 miền gồm Phú Thọ (phía Bắc), Dung Quất (Quảng Ngãi - miền Trung) và Bình Phước (miền Nam), với tổng công suất 300 triệu lít ethanol/năm, nhưng hiện mới đi vào hoạt động duy nhất Nhà máy NLSH Dung Quất. Từ khi đi vào hoạt động đến nay, phần lớn sản phẩm của nhà máy phải xuất khẩu với giá thấp, vì vậy phải sản xuất cầm chừng. Giá thu mua nguyên liệu (sắn) cao, biến động theo thời vụ, nguồn vốn để đầu tư mua nguyên liệu lớn do một năm chỉ có một vụ sắn, lãi vay ngân hàng còn cao.

Ngoài ra hiện nay, Nhà nước chưa có chính sách hỗ trợ tài chính cho công tác phân phối và tiêu dùng xăng E5. Một trong những khó khăn chính dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp (DN) chưa mặn mà đầu tư cho hệ thống cửa hàng xăng sinh học là do chi phí đầu tư để chuyển đổi sang bán xăng E5 khá tốn kém (mất khoảng 400 triệu đồng/cửa hàng), chưa kể chi phí kinh doanh xăng E5 theo giá nguyên liệu, vận chuyển… hiện cao hơn vài trăm đồng/lít so với kinh doanh xăng truyền thống. Đến thời điểm này, cả nước mới có 3/10 DN đầu mối xăng dầu tham gia kinh doanh xăng E5 với tổng số 169/13.000 cây xăng trong cả nước. Ước tính, mức tiêu thụ xăng E5 trong thời gian qua của các DN này cũng chỉ bằng 1/8 so với xăng truyền thống.

Trước tình hình trên, PVN kiến nghị các cấp có thẩm quyền cần có chính sách hỗ trợ dài hạn cho DN đầu tư vào sản xuất NLSH, như miễn thuế nhập khẩu đối với thiết bị vật tư tồn trữ, vận chuyển, pha chế, phân phối NLSH trong nước chưa sản xuất được; xem xét miễn thuế, phí môi trường đối với phần xăng nền để pha chế xăng E5; giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng E5 đưa vào lưu thông...

Đánh giá của Bộ Công thương cũng cho thấy, hiện giá thành sản xuất xăng E5 không thấp hơn so với xăng thông thường do chi phí để đầu tư khá lớn. Tuy nhiên, về lâu dài, nhờ sử dụng nguồn nguyên liệu đầu vào khá thấp, cộng với những chính sách ưu đãi về thuế và phí đang được cấp có thẩm quyền xem xét sẽ giúp xăng sinh học có khả năng cạnh tranh hơn so với xăng truyền thống.