Phát triển KT-XH của Thủ đô: Nỗ lực vượt khó (tiếp theo và hết)

Hụt thu ngân sách, nợ xây dựng cơ bản cao

Vấn đề đoàn giám sát của Thường trực HĐND TP Hà Nội băn khoăn là ở một số huyện, việc thu ngân sách đến nay không cao và dự báo cả năm khó hoàn thành chỉ tiêu thành phố giao. Cụ thể, huyện Chương Mỹ được thành phố giao thu 261 tỷ đồng, nghị quyết HĐND giao phấn đấu vượt thu 5% chỉ tiêu cấp trên giao, song, ước thực hiện năm chỉ đạt 84,18% kế hoạch thành phố giao. Ông Trần Vũ Lâm, Chủ tịch UBND huyện Chương Mỹ cho biết: "Lý do không đạt chỉ tiêu là do thực hiện chính sách thuế của Nhà nước, không thu thuế kinh doanh nông sản nên số thu ngân sách của huyện giảm 82 tỷ đồng".

Tương tự, tại huyện Quốc Oai, tổng thu ngân sách trên địa bàn thực hiện 9 tháng đầu năm 2014 mới đạt 59% so với dự toán thành phố giao và đạt 47% so với dự toán huyện giao. Ước thu ngân sách thực hiện cả năm của huyện này chỉ đạt 73% so với dự toán thành phố giao. Trong đó, khoản thu thấp nhất là thu tiền sử dụng đất (9 tháng đạt 26% kế hoạch năm, ước cả năm chỉ đạt 40% dự toán thành phố giao). Đáng chú ý là, ngân sách của huyện Quốc Oai gặp nhiều khó khăn do trong hai năm 2012 và 2013 đều hụt thu. Chỉ tiêu thu tiền sử dụng đất và thuế thu nhập doanh nghiệp khó đạt dự toán giao, ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ chi ngân sách, nhất là nguồn vốn xây dựng nông thôn mới, dồn điền đổi thửa, giao thông thôn xóm...

Khó khăn chung của nhiều đơn vị trong thu ngân sách là nguồn thu chủ yếu từ các khoản thuế của doanh nghiệp đạt thấp, bởi quá nhiều doanh nghiệp báo lỗ và nợ thuế... Lãnh đạo Sở Tài chính cũng báo cáo với đoàn giám sát về những khó khăn như thu tiền sử dụng đất mới đạt 47%; thu phí sử dụng đường bộ đối với xe mô tô mới đạt 4% kế hoạch giao; tiến độ đấu giá quyền sử dụng đất chậm. Nguồn ngân sách năm 2014 hạn hẹp, trong khi đó nhu cầu chi đầu tư xây dựng cơ bản của thành phố rất lớn, nhất là các công trình trọng điểm phải hoàn thành giai đoạn 2014-2015.

Nợ xây dựng cơ bản là nội dung đã được thành phố tập trung chỉ đạo những năm gần đây, song hiện vẫn còn một số đơn vị có số nợ còn cao, điển hình là huyện Chương Mỹ còn nợ 145 dự án, tổng số 181,997 tỷ đồng; huyện Quốc Oai nợ 72,363 tỷ đồng... Nguyên nhân chủ yếu được lãnh đạo các địa phương đưa ra là do đấu giá đất khó khăn và kiến nghị thành phố ưu tiên bố trí vốn đầu tư để giải quyết vấn đề nợ đọng xây dựng cơ bản, đầu tư trở lại cho huyện từ phần thu từ đấu giá đất nộp về ngân sách thành phố.

Tăng tính chủ động của cơ sở

Trong công tác quản lý đất đai và trật tự xây dựng cũng còn những tồn tại. Theo lãnh đạo quận Đống Đa, dù đã chỉ đạo rất quyết liệt nhưng việc giải quyết tình trạng nhà siêu mỏng, siêu méo, nhất là trên tuyến đường vành đai 1 (đoạn từ Ô Chợ Dừa - Hoàng Cầu) gặp nhiều khó khăn, bất cập. Còn tại quận Tây Hồ, sự tích cực trong việc xử lý vi phạm về đất đai đã giúp quận thực hiện được 125/126 quyết định thu hồi đất, song còn một quyết định thu hồi một địa điểm trên phường Phú Thượng vẫn còn nhiều vướng mắc. Bên cạnh đó, quận Tây Hồ còn 6 phường có hơn 700ha đất ngoài đê không có quy hoạch do bị vướng bởi Luật Đê điều nên rất khó khăn trong quản lý...

Qua giám sát, các thành viên đoàn cũng lo ngại về một số chỉ tiêu không có khả năng hoàn thành như: Tại huyện Chương Mỹ, tỷ lệ dân số nông thôn được dùng nước hợp vệ sinh ước chỉ đạt 98% (theo nghị quyết là 100%) và số lao động được giải quyết việc làm mới của huyện ước chỉ đạt 3.500 người (nghị quyết là 4.000 người). Bên cạnh đó, nhìn chung kinh tế có chuyển biến tích cực hơn nhưng vẫn chậm; doanh nghiệp vẫn khó khăn; tiến độ trong lập quy hoạch còn chậm so với yêu cầu; công tác quản lý nhà nước về đất đai, trật tự xây dựng, đô thị và môi trường chưa đáp ứng yêu cầu...

Khó khăn của nền kinh tế ảnh hưởng đến thu ngân sách trên địa bàn nên nhiều địa phương đã phải cắt giảm các nhiệm vụ chi khác. Từ tình hình đó, các địa phương kiến nghị thành phố xem xét, bố trí thêm nguồn kinh phí cho những nhiệm vụ trọng tâm liên quan đến các lĩnh vực: Môi trường, kinh tế, giao thông đô thị. Đặc biệt, thành phố cần có cơ chế tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp về vay vốn, hỗ trợ về thuế và ưu đãi về thuê đất sản xuất kinh doanh; ưu tiên bố trí vốn đầu tư giải quyết triệt để vấn đề nợ đọng xây dựng cơ bản trong năm 2015...

Trước những vấn đề còn tồn tại, Chủ tịch HĐND TP Hà Nội Ngô Thị Doãn Thanh lưu ý các địa phương phải phân tích kỹ nguyên nhân để tìm ra giải pháp khắc phục hiệu quả nhất. Đối với các địa phương kết quả thu ngân sách chưa cao cần tập trung đôn đốc các khoản thu đạt thấp gắn với thu nợ, tránh để phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản. Riêng Sở Tài chính, Chủ tịch HĐND thành phố yêu cầu cần tham mưu cho thành phố về cơ chế chính sách tài chính kịp thời, xác đáng, khả thi và bảo đảm tính công bằng. Thực tế hiện nay, thành phố còn nhiều dự án lớn phải triển khai nên cần tiếp tục tiết kiệm chi thường xuyên để dành cho chi đầu tư phát triển. Trong xây dựng kế hoạch thời gian tới, các địa phương, đơn vị cần lưu ý đến việc xử lý nợ xây dựng cơ bản và phải có phương án phân cấp nguồn thu, chi trên cơ sở đánh giá kỹ lưỡng kết quả đã đạt được. Các thành viên đoàn giám sát cũng chỉ rõ: Sự lỏng kẻo, thiếu kỷ cương trong đầu tư là nguyên nhân cơ bản của tình trạng nợ đầu tư xây dựng cơ bản hiện nay, đồng thời cũng là nguyên nhân của sự lãng phí đầu tư, tiềm ẩn nguy cơ tham nhũng. Do đó, Sở KH-ĐT khi tham mưu cho HĐND, UBND thành phố xây dựng kế hoạch KT-XH năm 2015 cần chú ý giao chỉ tiêu rõ ràng, sát thực tế và có kiểm soát.

Với những thuận lợi, khó khăn đã thấy, đặc biệt là vai trò, nhiệm vụ của từng đơn vị đã được đoàn giám sát chỉ rõ, những tháng còn lại của năm 2014, các địa phương, đơn vị cần căn cứ vào tình hình thực tế, chủ động khắc phục khó khăn. Bên cạnh đó, các cơ quan có thẩm quyền cũng cần nghiên cứu, xem xét những đề xuất, kịp thời tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho các địa phương, đơn vị phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ, góp phần vào sự phát triển chung của thành phố.