Nhóm phiến quân tàn bạo

Boko Haram nguyên bản là một giáo phái theo đạo Hồi, được Giáo chủ Mohammed Yusuf thành lập năm 2002 tại khu vực Maiduguri, thuộc bang Borno, phía Đông bắc Nigeria. Giáo phái Hồi giáo này đặt mục tiêu tối thượng là thiết lập một tiểu vương quốc Hồi giáo tại Nigeria với đầy đủ các luật Hồi giáo hà khắc nhất. "Boko Haram" theo tiếng địa phương có nghĩa là "giáo dục phương Tây là một tội lỗi" và các phần tử theo giáo phái này đều rất tôn sùng phiến quân Taliban ở Afghanistan. Lúc đầu, thành phần của nhóm Hồi giáo vũ trang Boko Haram chủ yếu gồm những người đã tốt nghiệp đại học, những người có kinh tế khá giả hoặc thuộc tầng lớp trung lưu tại Nigeria. Khoảng 200 phần tử như vậy đã lập một đại bản doanh tại một ngôi đền ở làng Kanamma, thuộc bang Yobe, phía Đông bắc Nigeria và giáp biên giới Niger. Boko Haram có quan hệ mật thiết với hai nhóm khủng bố nổi tiếng là Al-Qaeda và Ansaru. Từ khi Boko Haram được thành lập, các chiến binh Nigeria đã được một thủ lĩnh Al-Qaeda tại Bắc Phi - Aqmi, huấn luyện tại Sahara. Một số khác được huấn luyện tại Mauritania, nơi Aqmi hoạt động rất mạnh. Trong số các thủ lĩnh của Boko Haram do Aqmi huấn luyện có Abubakar Kambar và Khalid al-Barnawi. Abubakar Kambar là trung gian liên lạc với Ayman al-Zawahiri, nhân vật số một của Al-Qaeda, sau khi Osama Bin Laden bị tiêu diệt. Boko Haram bắt đầu nổi lên từ năm 2009, ngày càng phát triển một cách phức tạp hơn, táo tợn hơn và trở thành lực lượng giết người tàn bạo bậc nhất Nigeria. Kể từ giữa năm 2010, Boko Haram hoạt động mạnh tại phía Bắc và mở rộng ảnh hưởng ra các khu vực khác, đặc biệt là thủ đô Abuja. Tháng 12-2010, giáo phái này đã thực hiện vụ đánh bom khủng bố chấn động ở Jos, làm hơn 80 người thiệt mạng. Tháng 6-2011, Boko Haram đã tiến hành một cuộc tấn công liều chết đầu tiên ở Abuja. Tháng 8-2011, lần đầu tiên chúng nhằm vào trụ sở các cơ quan Liên hợp quốc ở Nigeria.

Các cuộc tấn công đẫm máu của Boko Haram gần như nằm ngoài khả năng kiểm soát của chính quyền, tạo nên một thế đối lập không thể cân bằng giữa cộng đồng người Hồi giáo ở phía Bắc và người Thiên Chúa giáo ở phía Nam Nigeria. Phiến quân này thể hiện sức mạnh thông qua các vụ bắt cóc, giết người và đánh bom trường học, nhà thờ. Boko Haram có chủ trương giữ gìn sự thuần khiết của đạo Hồi, đồng thời bài xích văn hóa phương Tây. Các tín đồ của tổ chức này được rèn luyện trong một môi trường vô cùng khắc nghiệt, sẵn sàng dâng hiến bản thân để phá hoại chính quyền Nigeria nhằm tạo lập một nhà nước Hồi giáo ở miền Bắc Nigeria.

Sự lộng hành hiện nay của nhóm phiến quân này đang làm "đau đầu" hệ thống an ninh của chính quyền Tổng thống Nigeria Goodluck Jonathan. Ước tính từ năm 2002 đến nay Boko Haram đã giết hại hơn 10.000 người ở Nigeria và các nước lân cận. Tính riêng từ đầu năm 2014 đến nay, đã có 1.500 người thiệt mạng trong các vụ tấn công được cho là do nhóm Boko Haram tiến hành ở đất nước đông dân nhất Châu Phi này với dân số khoảng 170 triệu người.