Nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội có thể không đạt: Xu hướng đã được cảnh báo

Thực tế này đòi hỏi chính quyền các cấp, đặc biệt chính quyền cơ sở phải vào cuộc quyết liệt tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho hai tháng còn lại và những năm tiếp theo.

Bốn chỉ tiêu không đạt kế hoạch

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, tính đến thời điểm này, toàn thành phố có 3/6 chỉ tiêu thuộc nhóm chỉ tiêu kinh tế tổng hợp gồm: Vốn đầu tư phát triển trên địa bàn, giá trị xuất khẩu hàng hóa và thu ngân sách không đạt kế hoạch. Tại nhóm chỉ tiêu về môi trường đô thị, số giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (cấp lần đầu) dự kiến cả năm chỉ đạt 61.680/87.420 sổ. Đây là 4/23 chỉ tiêu mà theo Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Trần Ngọc Nam, trong năm 2013 thành phố Hà Nội khó có thể hoàn thành kế hoạch.
Trên thực tế, hụt thu ngân sách là khó khăn chung của toàn thành phố. Tại đợt giám sát cuối năm của Thường trực HĐND thành phố về tình hình thực hiện các chỉ tiêu nhiệm vụ và các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội năm 2013 theo Nghị quyết của HĐND thành phố cho thấy, tỷ lệ hụt thu ngân sách của các địa phương khá cao. Tại quận Hoàn Kiếm, địa phương luôn dẫn đầu thành phố về thu nộp ngân sách, kết quả thu trong 9 tháng năm 2013 cũng chỉ đạt 37% dự toán năm. Tình hình cũng không mấy khả quan hơn khi hết tháng 9, thu ngân sách của quận Hai Bà Trưng mới đạt trên 58%, Hà Đông 61,4%, Thạch Thất 70,2%. Bên cạnh đó, tỷ lệ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại các địa phương cũng rất thấp. Đơn cử tại huyện Thạch Thất, 9 tháng của năm, huyện mới cấp được 719 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho người dân (đạt 20,5% kế hoạch); thị xã Sơn Tây mới cấp được 350 giấy chứng nhận (đạt 35%).

Ngoài 4 chỉ tiêu chung của thành phố, nhiều quận, huyện, thị xã cũng đang phải đối diện với những hệ lụy phát sinh khi tỷ lệ nợ đọng xây dựng cơ bản tăng cao nhưng chưa có nguồn thu để cân đối; tiến độ quy hoạch kế hoạch sử dụng đất chậm. Có một thực tế cũng đáng báo động, tại một số địa phương như quận Hà Đông, huyện Mỹ Đức, Ứng Hòa, nguy cơ mất cân bằng giới tính đang có xu hướng gia tăng với tỷ lệ hơn 120 bé trai/100 bé gái.

Chính quyền cơ sở thiếu quyết liệt?

Vì sao nhiều chỉ tiêu không đạt kế hoạch? Nguyên nhân được nhiều địa phương và các sở, ngành đưa ra tại đợt giám sát vừa qua là tác động nặng nề, phức tạp của suy thoái kinh tế thế giới và trong nước, thị trường bất động sản trầm lắng, làm ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình thu ngân sách và đời sống người dân.

Liên quan đến chỉ tiêu cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu đạt thấp, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Nguyễn Hữu Nghĩa lý giải, do các quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết đang trong giai đoạn lập, phê duyệt dẫn tới nhiều khu vực chưa xác định được chỉ giới nên chưa thể cấp giấy chứng nhận. Còn lãnh đạo các địa phương lại cho rằng lý do khiến chỉ tiêu này đạt thấp do hạn mức công nhận quyền sử dụng thấp, người dân không có khả năng thực hiện nghĩa vụ tài chính trong khi đối tượng được ghi nợ hạn chế...

Là cơ quan tham mưu cho thành phố quản lý nhà nước về kế hoạch và đầu tư, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội nhìn nhận, nguyên nhân chủ yếu khiến một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội của Thủ đô chưa đạt kết quả như mong muốn là công tác lãnh đạo, quản lý, điều hành ở một số cấp, ngành, lĩnh vực chưa thực sự quyết liệt, thiếu năng động, sáng tạo. Thêm vào đó, sự phối hợp giữa các cấp, ngành trong chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện còn chưa chủ động, thiếu chặt chẽ, thiếu hiệu quả, việc xử lý công việc mang tính chất tức thời mà thiếu những lộ trình, giải pháp dài hơi.

Điều đáng nói, tất cả những chỉ tiêu đạt thấp trên, tại kỳ họp cuối năm 2012 khi bàn về nhiệm vụ, chỉ tiêu kinh tế - xã hội năm 2013 đã được các đại biểu HĐND thành phố cảnh báo rõ. Sau một năm, qua giám sát thực tế tại các địa phương cho thấy, không ít chính quyền cơ sở vẫn thiếu quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành. Bức xúc trước tình trạng nợ xây dựng cơ bản tăng cao, nhiều đại biểu dân cử đề nghị tách bạch các khoản nợ, trong đó nợ phát sinh của năm 2013 cần phải xem xét vai trò của chính quyền cơ sở trong thực hiện Năm kỷ cương hành chính. Hay trong thu ngân sách, nhiều địa phương đang thiếu sự rà soát một cách tổng thể để tránh thu sót, thu thiếu. Cá biệt, có một số địa phương do thiếu ngân sách trong đầu tư cơ bản, thay vì chủ động tìm nguồn lại đề xuất HĐND thành phố cho phép một số phường được hưởng chế độ làm đường như tại các xã xây dựng nông thôn mới.