Nhật Bản nâng tầm ảnh hưởng tại Trung Đông

Ngay trước thềm chuyến thăm, Thủ tướng S.Abe nhấn mạnh Trung Đông là khu vực đóng vai trò cực kỳ quan trọng với an ninh năng lượng của Nhật Bản. Theo cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ (EIA), nguồn năng lượng trong nước của Nhật Bản rất hạn chế, chỉ đáp ứng khoảng 10% tổng nhu cầu sử dụng kể từ năm 2012. Là một quốc gia hầu như không có các nguồn năng lượng hóa thạch, Nhật Bản phụ thuộc phần lớn vào việc nhập khẩu dầu khí, chủ yếu từ các nước Trung Đông. Thống kê của cơ quan Tài nguyên và Năng lượng Nhật Bản cho thấy, hơn 80% lượng dầu thô và 28,6% khí đốt tự nhiên của nước này tiêu thụ trong năm 2012 được nhập khẩu từ khu vực Trung Đông. Dù Tokyo đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung cấp từ Nga, Đông Nam Á và Tây Phi song sự phụ thuộc năng lượng vào các quốc gia Trung Đông vẫn còn khá cao.

Vấn đề năng lượng luôn đóng vai trò quan trọng và ảnh hưởng tới chính sách đối ngoại của Nhật Bản. Do đó, một khu vực Trung Đông ổn định về chính trị, thịnh vượng về kinh tế có vai trò đặc biệt quan trọng với Nhật Bản. Giới quan sát nhận định, với việc khẳng định Trung Đông là ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại, Nhật Bản đang theo đuổi một vị thế trung lập, chú trọng hợp tác truyền thống, kinh tế, thương mại với khu vực này. Dù là đồng minh của Mỹ, nhưng Nhật Bản là một trong số 128 nước đã bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết yêu cầu Washington rút tuyên bố về Jerusalem trong phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên hợp quốc.

Chuyến thăm của nhà lãnh đạo S.Abe cũng đặt trọng tâm vào việc đóng góp nhiều hơn nữa cho hòa bình và an ninh của khu vực này. Tại các cuộc tiếp xúc với các nhà lãnh đạo Trung Đông, Thủ tướng S.Abe bày tỏ mong muốn thúc đẩy tiến trình đối thoại hòa bình giữa Israel và Palestine. Gặp gỡ Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas ở TP Ramallah, Thủ tướng S.Abe cho biết không có ý định chuyển Đại sứ quán Nhật Bản tại Israel từ TP Tel Aviv tới Jerusalem, đồng thời tái khẳng định sự ủng hộ đối với giải pháp hai nhà nước cho xung đột Israel - Palestine, vấn đề Jerusalem cần được giải quyết thông qua đàm phán. Trong cuộc hội đàm diễn ra sau đó một ngày với người đồng cấp Israel Benjamin Netanyahu, cả hai nhà lãnh đạo cũng nhất trí rằng đối thoại giữa Israel và Palestine là chìa khóa để hiện thực hóa hòa bình khu vực. Thủ tướng Nhật Bản đồng thời nhấn mạnh nước này ủng hộ các nỗ lực giải quyết các vấn đề nóng trong khu vực Trung Đông, bao gồm cuộc nội chiến ở Syria, cuộc khủng hoảng người tị nạn, cũng như thiết lập các mối quan hệ hữu nghị với từng nước.

Chiến lược của Nhật Bản cũng thiên về việc tập trung phát triển kinh tế và cơ sở hạ tầng để mang lại sự ổn định, thịnh vượng cho khu vực Trung Đông. Thủ tướng S.Abe cũng đã thông báo về kế hoạch viện trợ lương thực trị giá 10 triệu USD cho Palestine. Ngoài ra, Nhật Bản đang tìm cách thúc đẩy hợp tác an ninh mạng với Israel, quốc gia sở hữu thế mạnh trong lĩnh vực công nghệ thông tin, trong bối cảnh đất nước Mặt trời mọc đang chuẩn bị cho Olympic và Paralympic Tokyo 2020.

Theo các nhà phân tích, bằng những hoạt động tiếp xúc, trao đổi trên nhiều cấp, nhiều lĩnh vực với các quốc gia Trung Đông, Tokyo đang cho thấy thiện chí, tầm ảnh hưởng và vai trò ngày càng lớn của mình trong việc hỗ trợ nối lại tiến trình hòa bình tại điểm nóng này.