Nhà ở xã hội: Chờ nguồn vốn hỗ trợ

Theo văn bản gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Xây dựng khẳng định, chính sách hỗ trợ phát triển NƠXH là chủ trương quan trọng đã được xác định trong văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII; được Chính phủ kiên trì chỉ đạo thực hiện trong những năm qua. Thực tế, đến nay đã có 145 dự án, với quy mô 58.500 căn hộ hoàn thành; nhưng cũng có tới 174 dự án, với quy mô 139.300 căn hộ, tổng mức đầu tư 56.800 tỷ đồng đang triển khai. Đối với những dự án đã hoàn thành, hầu hết đối tượng mua nhà được hưởng chính sách hỗ trợ từ gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, có lãi suất ưu đãi, đã ký hợp đồng cam kết trước ngày 31-3-2016. Còn 139.300 căn hộ đang triển khai, hầu hết chưa đến giai đoạn huy động vốn (theo quy định phải hoàn thành phần móng). Do đó, các đối tượng được hưởng hỗ trợ NƠXH và doanh nghiệp đầu tư xây dựng NƠXH đều đang chờ nguồn vốn hỗ trợ mới theo quy định của Luật Nhà ở và Nghị định 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, phát triển NƠXH. Nếu không có nguồn vốn để triển khai sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chính sách an sinh xã hội. Mặt khác, các dự án dở dang khó triển khai tiếp; người thu nhập thấp khó có khả năng tiếp cận với nhà ở; việc giải quyết tồn kho bất động sản chịu tác động nhất định.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã giao Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay ưu đãi NƠXH với lãi suất 4,8%/năm, theo quy định tại Nghị định 100/2015/NĐ-CP. Tuy nhiên, hiện chưa rõ nguồn vốn cấp cho ngân hàng để triển khai, mặc dù trả lời báo chí, lãnh đạo ngân hàng khẳng định đã sẵn sàng nhân lực, quy trình nghiệp vụ để thực hiện. Liên quan đến vấn đề này, Bộ Xây dựng cho rằng, căn cứ quy định của Luật Nhà ở và Nghị định 100, cần cân đối, bố trí nguồn vốn ngân sách trung ương để cấp bù lãi suất theo đề nghị của Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng Chính sách xã hội, nhằm sớm thực hiện việc hỗ trợ NƠXH theo quy định.

Bộ Xây dựng nêu dẫn chứng: Điều 74 của Luật Nhà ở 2014 quy định "Nhà nước hỗ trợ cho vay vốn ưu đãi với lãi suất thấp và thời hạn cho vay dài hạn, thông qua việc cấp vốn từ ngân sách cho Ngân hàng Chính sách xã hội, để thực hiện các chương trình mục tiêu về nhà ở và xây dựng NƠXH. Ngân hàng Chính sách xã hội được huy động tiền gửi tiết kiệm của hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu mua, thuê mua NƠXH để cho các đối tượng này vay với lãi suất ưu đãi sau một thời gian gửi tiết kiệm nhất định". Cũng theo Bộ Xây dựng, việc huy động nguồn vốn khác ngoài ngân sách cho NƠXH là không khả thi, do lãi suất cao, thời hạn cho vay vốn ngắn, trong khi các đối tượng hưởng lợi là hộ nghèo, hộ cận nghèo và người có thu nhập thấp.

Trong báo cáo mới nhất, Bộ Xây dựng cho biết, Bộ tiếp tục thực hiện các giải pháp thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển theo hướng ổn định, bền vững, trong đó tập trung vào các chương trình phát triển NƠXH. Ngoài các dự án nhà ở, cả nước đang triển khai 63 dự án nhà ở công nhân, quy mô 69.300 căn hộ. Dự kiến, từ nay đến hết năm có thêm 7 dự án nhà ở sinh viên được hoàn thành, đưa vào sử dụng. Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Đỗ Đức Duy, việc phát triển NƠXH, nhà ở giá rẻ không chỉ khắc phục lệch pha cung - cầu của thị trường, đáp ứng nhu cầu nhà ở thực của xã hội, mà còn có sức lan tỏa làm ấm các phân khúc nhà ở khác.

Nhận định về phân khúc NƠXH, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Hùng Võ cho rằng, Hiến pháp năm 2013 đã khẳng định quyền có chỗ ở của người dân; đây là cơ sở hiến định, nền tảng để ra đời Luật Nhà ở 2014. Rất nhiều điều chỉnh quan trọng để phát triển NƠXH được đưa vào Luật Nhà ở, như đối tượng thụ hưởng không chỉ có dự án NƠXH mà còn cả người thu nhập thấp có nhu cầu cải tạo nhà ở. Từ những điều chỉnh chính sách, số lượng người được thụ hưởng gói 30.000 tỷ đồng tăng, lượng cung nhà nhiều hơn. Cũng theo ông Đặng Hùng Võ, quá trình đô thị hóa mới đạt khoảng 30%, tương lai phải hoàn thành tới mức 70%, thậm chí cao hơn. Quá trình này đồng nghĩa với việc tăng dân số và lao động đô thị, nên nhu cầu nhà ở rất lớn. Riêng Hà Nội, theo kế hoạch phát triển nhà ở, giai đoạn năm 2016-2020, dự kiến xây dựng 4,67 triệu mét vuông NƠXH. Bình quân, các năm từ 2016 đến 2019, mỗi năm xây dựng khoảng 950.000m2; năm 2020 xây dựng 876.000m2 NƠXH.