Người "lật tẩy" Volkswagen

Giám đốc điều hành (CEO) của hãng phải từ chức, án phạt hơn 18 tỷ USD đang treo lơ lửng trên đầu, có lẽ khó có thể dùng từ nào khác ngoài "khủng hoảng" để mô tả tình trạng của Volkswagen hiện nay. Tuy nhiên, đằng sau mối quan tâm đến việc hãng sản xuất xe hơi Đức sẽ xử lý tình huống này ra sao, dư luận bắt đầu hướng tới câu hỏi ai đã vạch trần ra sự sai trái này.

Theo nhiều nguồn tin, nhân vật này là Daniel Carder, một kỹ sư 45 tuổi, với bề ngoài từ tốn, mái tóc muối tiêu và không có vẻ gì của một người vừa "hạ bệ" một trong những công ty hùng mạnh nhất thế giới. Chỉ bằng một nghiên cứu trị giá 50.000 USD, D.Carder và đồng nghiệp đã đưa ra những bằng chứng đầu tiên về việc hãng xe Volkswagen lừa dối khách hàng Mỹ về mức khí thải. Chương trình này vốn được tài trợ bởi Tổ chức phi lợi nhuận quốc tế về giao thông vận tải sạch (ICCT) vào cuối năm 2012 và hoàn thành vào tháng 5-2013, sau đó đã được xác nhận bởi Cơ quan Bảo vệ môi trường và tài nguyên California (CARB). Bằng nghiên cứu cá nhân, nhóm của D.Carder gồm ông, một giáo sư, hai nghiên cứu sinh và một giảng viên. Họ đã sử dụng ứng dụng trong nghiên cứu của mình để thực hiện các bài thử nghiệm trên đường quanh Los Angeles, tới vùng bờ Tây nước Mỹ rồi đến Seattle. Kết quả thu được khiến nhóm nghiên cứu ban đầu nghi ngờ mình đã làm điều gì đó sai.

D.Carder hiện là Giám đốc lâm thời Trung tâm Nhiên liệu thay thế thuộc Đại học Tây Virginia, kể lại: "Chúng tôi nhận thấy có sự chênh lệch quá lớn. Một xe cho thấy mức phát thải cao gấp 15-35 lần cho phép, trong khi mức phát thải của xe kia thấp hơn 10-20 lần". Những chiếc xe mà nhóm của D.Carder dùng để tiến hành nghiên cứu bao gồm một chiếc Volkswagen Passat, một chiếc Volkswagen Jetta, và một chiếc BMW X5. Không giống như hai chiếc Volkswagen, chiếc BMW cho mức phát thải bằng hoặc thấp hơn tiêu chuẩn cho phép.

Ngay sau khi quay về Đại học Tây Virginia, nhóm nghiên cứu đã rà soát lại rất kỹ những nguyên nhân có thể gây ra sự chênh lệch bất thường này. Cuối cùng, họ đưa ra kết luận, đã có một thay đổi rất nhỏ trong quy trình ghi nhận dữ liệu phun nhiên liệu bên trong động cơ của những chiếc xe Volkswagen. Mặc dù vậy, D.Carder và các cộng sự chưa thể kết luận rõ ràng đâu là "thủ phạm thực sự" của vấn đề này. Ngay lập tức, kỹ sư này đã tham khảo các diễn đàn công nghệ và tìm được câu trả lời. Một đoạn lệnh lập trình được cài sẵn vào bên trong hệ thống điều khiển điện tử giúp các xe này bật hết công suất hệ thống chẩn đoán lỗi điện tử tự động (On-Board Diagnostic) mỗi khi bị kiểm tra và tự động tắt khi xe chạy trong điều kiện bình thường.

Thông thường, những mẫu xe hơi trang bị động cơ diesel có mức độ ô nhiễm cao hơn nhiều so với xe hơi chạy xăng. Thế nhưng, việc trang bị hệ thống kiểm soát khí thải thường khiến xe giảm đi ít nhiều hiệu năng, mà theo giới chuyên môn, chúng "bóp nghẹt" sức mạnh của động cơ. Volkswagen đã tìm ra cách lược bỏ hệ thống kiểm soát khí thải nhằm duy trì được hiệu năng mạnh mẽ trên các dòng xe hơi của hãng mà vẫn qua mặt được các bài kiểm tra mức độ ô nhiễm trong một thời gian dài. Thế nhưng, có vẻ như "cái kim trong bọc lâu ngày cũng lộ", Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ cuối cùng cũng lật tẩy và đưa vụ việc ra ánh sáng.

D.Carder và đồng nghiệp đã từng công bố kết quả nghiên cứu, thậm chí chất vấn Volkswagen về vấn đề này cách đây hơn một năm nhưng đến những ngày gần đây câu chuyện này mới được giới truyền thông chú ý nhờ sự vào cuộc của chính quyền Mỹ. D.Carder còn cho biết, hợp đồng nghiên cứu của ông và đồng nghiệp với ICCT bắt nguồn từ việc Trung tâm Nghiên cứu ủy nhiệm của Liên minh Châu Âu tại Mỹ muốn tìm kiếm sự khác biệt giữa kết quả trong phòng thí nghiệm và kết quả điều tra thực nghiệm về lưu lượng khí thải từ động cơ diesel của một số hãng xe Châu Âu. Toàn bộ quá trình nghiên cứu đều được giám sát và cho phép bởi Bộ Tư pháp Mỹ để bảo đảm về tính pháp lý cũng như mức độ trung thực.