Ngăn ngừa tình trạng thiếu minh bạch

Đó là ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo trong đợt kiểm tra một số dự án TĐC trên địa bàn. Từ ngày 1-12-2012, phần diện tích còn lại của các tòa nhà TĐC, nhà ở xã hội (sau khi trừ đi các diện tích phục vụ cộng đồng dân cư) sẽ phải đem ra đấu giá công khai.

Sinh hoạt cộng đồng ở đâu?

Đây là câu hỏi được đông đảo người dân gửi tới Đoàn giám sát do Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo làm Trưởng đoàn tới kiểm tra khu TĐC 5,3ha Dịch Vọng - Cầu Giấy vào đầu tháng 11-2012. Bà Chu Thị Lệ, Tổ trưởng Tổ dân phố 16 (khu TĐC 5,3ha Dịch Vọng) kiến nghị, người dân nơi đây thiếu các địa điểm SHCĐ nên nhiều khi muốn họp tổ dân phố cũng khó. Trong khi đó, phần lớn diện tích tầng 1 của các tòa nhà trong khu TĐC đang được đơn vị quản lý nhà cho tư nhân thuê. Nếu dành một phần diện tích tầng 1 này bố trí làm khu SHCĐ cho người dân sẽ phù hợp hơn.

Theo ghi nhận của phóng viên, khó có thể đếm hết các nhà hàng, quán bia, cà phê, hiệu cắt tóc, cửa hàng cầm đồ… tại tầng 1 của các tòa nhà trong khu TĐC này. Một số người dân phản ánh, nếu các cửa hàng này phục vụ nhu cầu thiết yếu cho nhân dân thì có thể chấp nhận được, nhưng các dịch vụ nói trên là không thực sự cần thiết và hoạt động rất lộn xộn. Lẽ ra, một phần kinh phí thu được từ cho thuê nhà hàng, quán xá phải được sử dụng để bảo trì, bảo dưỡng tòa nhà, nhưng chưa bao giờ đơn vị quản nhà công khai vấn đề này với dân. Chính sự thiếu minh bạch trong thu chi, quản lý, sử dụng số tiền thu được từ việc cho thuê tầng 1 đã khiến người dân bức xúc.

Ông Dương Cao Thanh, Chủ tịch UBND quận Cầu Giấy thừa nhận, khu 5,3ha Dịch Vọng gồm 13 tòa nhà với tổng số dân khoảng 4.500 người, mật độ dân số lớn nhưng toàn khu đang rất thiếu nơi SHCĐ. Trường học cũng thiếu nghiêm trọng. Cả khu chỉ có 1 trường mầm non rộng 2.700m2, chỉ đáp ứng nhu cầu cho khoảng 500 cháu. Thời gian qua, địa phương đã rất cố gắng trong việc phân tuyến để bảo đảm 100% con em trong khu vực đều được học gần nhà. Sức ép lên các cấp chính quyền địa phương rất lớn.

Sự lộn xộn trong quản lý, cho thuê tầng 1 không chỉ diễn ra ở khu TĐC 5,3ha Dịch Vọng mà còn ở hầu hết các khu TĐC khác trên địa bàn và đã kéo dài nhiều năm nay.

Cần đấu giá công khai

Nhiều năm qua, việc quản lý, cho thuê tầng 1 các khu TĐC được thực hiện như thế nào, kinh phí sử dụng ra sao? Về vấn đề này, ông Nguyễn Quốc Tuấn, Phó Giám đốc Sở Xây dựng giải thích, lâu nay, đơn vị, doanh nghiệp có nhu cầu thuê tầng 1 thì đăng ký với Sở Xây dựng, sau đó Sở sẽ trình UBND TP. Giá thuê do Sở Tài chính đưa ra rồi báo cáo liên ngành thống nhất trình lên UBND TP phê duyệt. Kinh phí từ việc cho thuê tầng 1 do Công ty Quản lý và phát triển nhà Hà Nội thu và công ty được giữ lại 100% để cân đối phục vụ cho tòa nhà. Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận mức giá cho thuê hiện nay là khá thấp…

Với cách giải thích này theo đánh giá của lãnh đạo UBND TP là chưa thực sự thuyết phục được người dân, bởi nếu nguồn thu này được dùng để phục vụ cho tòa nhà sẽ không có chuyện việc bảo trì, bảo dưỡng, khắc phục các sự cố điện, nước, thang máy… chậm chạp với lý do đơn vị quản lý đưa ra là thiếu kinh phí. Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo yêu cầu các ngành liên quan cần kiểm tra, chấn chỉnh ngay việc cho thuê, đồng thời rà soát lại toàn bộ quỹ nhà tầng 1 để ưu tiên bố trí chỗ SHCĐ, trường học, thư viện phục vụ nhân dân. Phần còn lại mới cho thuê nhưng phải ưu tiên các dịch vụ thương mại tại chỗ thực sự tiện ích cho dân như cửa hàng thực phẩm, siêu thị… Quan điểm của thành phố là thu lại tầng 1 không phải để cho thuê vì mục đích kinh doanh, mà lợi ích này phải được phục vụ cho chính các cư dân trong tòa nhà. Toàn bộ diện tích cho thuê này, thành phố giao Sở Tài chính giám sát nhằm tránh thất thoát. Tiền cho thuê chỉ phục vụ cho tòa nhà, không vì bất cứ mục đích nào khác.

Ngày 20-11-2012, UBND TP Hà Nội đã ra Quyết định 33/2012/QĐ-UBND ban hành quy chế đấu giá quyền thuê diện tích kinh doanh dịch vụ tại các nhà chung cư TĐC và nhà ở xã hội. Theo quyết định này, kể từ ngày 1-12-2012, phần diện tích còn lại của các tòa nhà TĐC, nhà ở xã hội (sau khi trừ đi các diện tích phục vụ cộng đồng dân cư) sẽ phải đấu giá. Như mọi loại hình đấu giá khác, người trả giá thuê cao nhất sẽ được thuê diện tích đó để kinh doanh. Thời hạn cho thuê không quá 5 năm (trường hợp trả tiền thuê hằng năm) và không quá 10 năm (trả tiền thuê 1 lần). Trường hợp phát hiện phiên đấu giá có hiện tượng "thông thầu", gây thiệt hại cho Nhà nước, Hội đồng đấu giá phải lập biên bản hủy ngay phiên đấu giá. Các tổ chức, cá nhân vi phạm sẽ không được phép tham gia khi phiên đấu giá được tổ chức lại... Nhiều chuyên gia cho rằng, quyết định này có thể coi là phương thuốc hữu hiệu nhằm ngăn ngừa tình trạng thiếu minh bạch trong thu chi từ việc cho thuê tầng 1 như thời gian qua. Kết quả cuối cùng là lợi ích sẽ thuộc về người dân, những người thực sự là chủ của các chung cư TĐC.