Một nhân cách lớn

Nguyễn Hữu Thọ đã thấy rõ bản chất đen tối, tàn bạo và sự đàn áp đẫm máu của thực dân Pháp dù tự xưng là "văn minh", "có sứ mệnh khai hóa cho người dân An Nam" qua những phiên tòa buộc tội các chiến sĩ khởi nghĩa Nam kỳ. Luật sư cũng cảm nhận và cảm phục lý tưởng cách mạng, lòng dũng cảm yêu nước của những người cộng sản. Con đường dẫn luật sư Nguyễn Hữu Thọ đến với cách mạng bắt đầu hình thành. Ngày 16-10-1949, luật sư Nguyễn Hữu Thọ chính thức trở thành người cộng sản. Kể từ đây, tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh của Nguyễn Hữu Thọ tăng lên bội phần.

Trong những năm 50 của thế kỷ XX, Nguyễn Hữu Thọ cùng các đồng chí của ông tích cực hoạt động kháng chiến giữa Sài Gòn tạm bị chiếm bằng những hình thức thích hợp. Cuộc đấu tranh hợp pháp tuy không có tiếng súng nhưng gian lao, nguy hiểm, tù đày, hy sinh luôn cận kề. Ngoài nhiệm vụ của một luật sư yêu nước và cách mạng, Nguyễn Hữu Thọ còn có nhiều hoạt động gây nhiều tiếng vang khác: Ông đã cùng các trí thức lớn ở Sài Gòn khi đó như Lưu Văn Lang, Trịnh Đình Thảo đi đưa tang Trần Văn Ơn, gây uy thế cho cuộc đấu tranh, khiến kẻ thù không dám đàn áp; vận động các trí thức Sài Gòn ra bản tuyên ngôn đòi Chính phủ Pháp chấm dứt chiến tranh xâm lược, đàm phán với Chính phủ kháng chiến để lập lại hòa bình trên cơ sở công nhận độc lập, tự do của Việt Nam...

Chí khí cách mạng, sự thông minh tài giỏi, phẩm chất đạo đức cá nhân là những nhân tố quan trọng, kết hợp tạo nên một luật sư Nguyễn Hữu Thọ giương cao ngọn cờ đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng. "Từ một trí thức có địa vị trong xã hội dưới chế độ thực dân đế quốc, luật sư Nguyễn Hữu Thọ trở thành một lãnh tụ của phong trào cách mạng quần chúng. Đó chính là điều làm bè bạn, đồng bào, đồng chí kính trọng, làm kẻ thù kiêng nể, coi quá trình hoạt động của đồng chí như một hiện tượng Nguyễn Hữu Thọ" (Điếu văn do cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đọc tại lễ truy điệu luật sư Nguyễn Hữu Thọ tháng 12-1996).

Nhân cách đáng kính của luật sư Nguyễn Hữu Thọ không chỉ được thể hiện ở nhiệt tình yêu nước và quyết tâm cách mạng, ở hành động đấu tranh kiên cường, mà còn được thể hiện ở nhiều mặt trong cuộc sống đời thường của ông. Trong cuộc đời cách mạng kiên cường của mình, luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã vượt qua nhiều nguy hiểm, đã có lúc cận kề cái chết. Ông đã trải qua hơn mười năm bị tù đày ở Khám Lớn (Sài Gòn), ở Lai Châu, Sơn Tây, Hải Phòng rồi ở Phú Yên. Ông đã có 13 năm sống và làm việc ở R (chiến khu) trong lòng nhân dân vùng giải phóng. Những đồng chí đã cùng hoạt động với luật sư Nguyễn Hữu Thọ trong những ngày đấu tranh trực diện với kẻ thù ở Sài Gòn - Chợ Lớn hoặc ở chiến khu, ở vùng giải phóng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ hay ở cơ quan nhà nước, Quốc hội, Mặt trận sau khi đất nước đã hòa bình, thống nhất đều không quên "Ba Nghĩa" - một con người tình nghĩa và thủy chung.

Không chỉ thành công trong việc thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc, luật sư còn làm tốt sứ mệnh đoàn kết quốc tế. Uy tín, tài năng của vị Chủ tịch Mặt trận Dân tộc thống nhất giải phóng miền Nam Việt Nam không chỉ giới hạn ở Việt Nam mà còn bay xa đến với nhân dân thế giới. Với uy tín, tài ứng xử trong quan hệ đối ngoại của mình, Nguyễn Hữu Thọ không chỉ làm cho bạn bè quốc tế hiểu rõ cuộc chiến đấu chính nghĩa của nhân dân Việt Nam mà còn góp phần vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới cho độc lập dân tộc, cho hòa bình hữu nghị giữa các dân tộc và tiến bộ xã hội. Với những người bạn nước ngoài đã quen biết từ lâu, cả những người mới gặp lần đầu trong các hội nghị quốc tế, trong các chuyến thăm hữu nghị các nước, đều nhận thấy ở Nguyễn Hữu Thọ "một chính khách giản dị, chính trực, tận tâm, khiêm tốn và có thể nói một cách sâu sắc hơn, đây là một bậc chính nhân quân tử'' - như nhận xét của một sử gia người Pháp.

Lòng yêu nước, tình thương yêu nhân dân đã đưa luật sư Nguyễn Hữu Thọ đến với con đường cách mạng giải phóng dân tộc, đến với lý tưởng cộng sản, đã làm chuyển biến ông từ một trí thức trở thành một trí thức cách mạng, một chiến sĩ cộng sản ưu tú, kiên định, một nhà lãnh đạo Nhà nước, Quốc hội và Mặt trận xuất sắc, được Đảng, Nhà nước, bạn bè, đồng chí tôn vinh "xứng đáng là học trò tốt của Bác Hồ", dù luật sư chưa một lần được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Nhân dân vẫn nhớ về luật sư Nguyễn Hữu Thọ - một người con Việt Nam trung hiếu, một trí thức yêu nước đã hiến dâng cả cuộc đời mình cho Tổ quốc, cho nhân dân và cách mạng.


Một cuộc đời gắn bó với Đảng, với cách mạng, với nhân dân
(HNM) - Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày sinh luật sư, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ (10/7/1910 - 10/7/2010), sáng 9-7 tại TP Hồ Chí Minh, Ban tổ chức các ngày lễ lớn TP đã tổ chức triển lãm ảnh với chủ đề: "Luật sư, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ - Một cuộc đời gắn bó với Đảng, với cách mạng, với nhân dân". Triển lãm đã giới thiệu 91 bức ảnh và các bản trích của ông về những năm tháng tuổi trẻ đến một trí thức yêu nước, nhà cách mạng, người chiến sĩ cộng sản kiên định.
Hồ Văn