Hoạt động chất vấn, giải trình của HĐND thành phố Hà Nội trong thời gian qua đã khẳng định hiệu lực, hiệu quả thực chất. Điều đáng nói là không những được triển khai tốt ở cấp thành phố, mà hoạt động này đã không ngừng được đổi mới, lan tỏa sâu rộng trong thực tiễn, đến HĐND cấp xã. Thực tế cho thấy, nhiều vấn đề đã được HĐND cấp quận, huyện, thị xã lựa chọn chất vấn, giải trình rất kỹ, mang tính thời sự, được cử tri đánh giá cao.

Lan tỏa kinh nghiệm của thành phố, đồng thời cụ thể hóa việc triển khai thực hiện Đề án số 15-ĐA/TU, ngày 12-5-2022 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về “Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2026 gắn với thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và củng cố chính quyền nông thôn tại thành phố Hà Nội”, HĐND các quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố đã chú trọng lựa chọn vấn đề cử tri quan tâm để đưa vào nội dung chất vấn, giải trình.

Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay, HĐND các quận, huyện, thị xã đã tổ chức được hơn 100 phiên chất vấn, giải trình. Trên cơ sở những vấn đề bức xúc dân sinh, vấn đề còn hạn chế và hướng dẫn của Thường trực HĐND thành phố, nhiều đơn vị đã lựa chọn đúng và trúng các vấn đề để tổ chức phiên giải trình như: Thường trực HĐND quận Thanh Xuân tổ chức 2 phiên giải trình về công tác giải quyết các kiến nghị của cử tri, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo và giải trình về công tác quản lý trật tự đô thị; Thường trực HĐND quận Ba Đình giải trình về công tác phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn quận; Thường trực HĐND quận Hoàn Kiếm giải trình về công tác quản lý các hoạt động kinh doanh có điều kiện và việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; Thường trực HĐND huyện Ba Vì giải trình về công tác quản lý, sử dụng bến, bãi tập kết vật liệu xây dựng cát, sỏi; Thường trực HĐND quận Cầu Giấy giải trình công tác đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm tại các tuyến phố an toàn thực phẩm có kiểm soát trên địa bàn; Thường trực HĐND huyện Chương Mỹ giải trình công tác duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn huyện; Thường trực HĐND huyện Đông Anh giải trình công tác quản lý nhà nước lĩnh vực đất đai, xây dựng trên địa bàn; Thường trực HĐND quận Đống Đa giải trình về công tác đầu tư, khai thác, quản lý và sử dụng các thiết chế văn hóa, thể thao trên địa bàn; Thường trực HĐND huyện Gia Lâm giải trình về cải cách hành chính trên địa bàn...

Một số địa phương đã tiến hành chất vấn với nhiều nội dung, tập trung vào việc thực hiện các kết luận chất vấn, báo cáo giám sát của HĐND, Thường trực, các Ban HĐND tại các kỳ trước đảm bảo theo đến cùng vấn đề và tạo hiệu quả rõ nét trong thực hiện các vấn đề bức xúc trên địa bàn.

Đơn cử như HĐND quận Hoàn Kiếm tiến hành chất vấn 3 nội dung về: Tiến độ triển khai các dự án trong kế hoạch đầu tư công năm 2022; công tác quản lý, sử dụng tài sản công là cơ sở nhà đất do các đơn vị thuộc quận hiện đang quản lý và việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý nhà nước hướng tới mục tiêu xây dựng chính quyền điện tử. HĐND quận Ba Đình lựa chọn nội dung chất vấn theo từng nhóm lĩnh vực như kinh tế, đô thị, giải phóng mặt bằng, phòng cháy chữa cháy và nhóm về giáo dục đào tạo, y tế....

Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay, HĐND thị xã Sơn Tây tổ chức 3 phiên chất vấn với 18 lượt đại biểu chất vấn. Đặc biệt một số dự án chậm triển khai, sau phiên giải trình đã có chuyển biến tích cực.

Dự án Nhà Văn hóa xã Kim Sơn (thị xã Sơn Tây) chậm triển khai, nhưng sau khi khi phiên chất vấn của HĐND thị xã tại phiên thường kỳ tháng 12-2022, Dự án đã thúc đẩy triển khai, bàn giao đi vào hoạt động.

Dự án cải tạo nâng cấp tuyến phố Thanh Vị (tỉnh lộ 414 đoạn qua nội thị dài 3km do UBND thị xã Sơn Tây làm chủ đầu tư rất chậm, song qua phiên giải trình của Thường trực HĐND thị xã, dự án đang tích cực triển khai.

Theo Chủ tịch HĐND huyện Mỹ Đức Lê Chí Hòa, lan tỏa tinh thần từ HĐND thành phố, HĐND huyện đã chú trọng chất lượng, hiệu quả của các phiên chất vấn, giải trình. Trong năm qua, HĐND huyện đã tổ chức phiên chất vấn, giải trình về nội dung giải quyết kiến nghị cử tri và các dự án chậm triển khai. Sau chất vấn, HĐND huyện tiếp tục giám sát các nội dung đã được nêu để đi đến cùng vấn đề chấn vấn, giải trình, khẳng định hiệu lực trong hoạt động của HĐND.

Còn Phó Chủ tịch HĐND quận Tây Hồ Phùng Mỹ Ngà cho biết, với sự lan tỏa trong việc tổ chức thành công các phiên giải trình của Thường trực HĐND thành phố, HĐND quận cũng đã phát huy tính chủ động chọn vấn đề dân sinh bức xúc; xây dựng kế hoạch phiên giải trình chu đáo; khảo sát, xây dựng phóng sự truyền hình phản ánh trung thực tình hình ở cơ sở để đại biểu nắm rõ hơn vấn đề, chất vấn trúng trọng tâm, hỏi thẳng vào trách nhiệm của từng cấp, từng ngành, người đứng đầu cơ quan, đơn vị về biện pháp khắc phục và thời gian hoàn thành những việc cụ thể theo chủ đề.

Trưởng ban Kinh tế - Xã hội HĐND huyện Đông Anh Trần Thu Hằng cho biết, sau các phiên chất vấn, giải trình, HĐND huyện đã chú trọng theo dõi thực hiện các kết luận chất vấn, giải trình. Đây là nội dung rất quan trọng, đích đến của hoạt động này, vì thế mỗi đại biểu đã đeo bám, giám sát, theo dõi các lời hứa từ đại diện lãnh đạo các cơ quan, đơn vị.

Học tập cách làm của HĐND cấp trên, HĐND cấp xã trên địa bàn thành phố cũng nỗ lực, cố gắng thực hiện hoạt động chất vấn, giải trình.

Chỉ tính trong năm 2022, Thường trực HĐND các xã, thị trấn đã tổ chức 249 phiên giải trình, trong đó nhiều đơn vị cấp xã của các huyện: Mỹ Đức, Phú Xuyên, Quốc Oai, Thạch Thất, Thanh Trì, Gia Lâm... đã tổ chức giải trình hiệu quả. Nội dung giải trình được Thường trực HĐND cấp xã chọn về việc giải quyết ý kiến, kiến nghị cử tri; việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của địa phương. Cụ thể, Thường trực HĐND cấp xã một số đơn vị tổ chức nhiều phiên giải trình như: Phú Xuyên tổ chức 42 cuộc; Quốc Oai 14 cuộc; Thạch Thất và Thanh Trì 5 cuộc; Sóc Sơn và Mê Linh 4 cuộc…

Xã Cổ Đông, thị xã Sơn Tây là một trong những đơn vị tổ chức được một số phiên giải trình liên quan đến các lĩnh vực.

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Khai Thái Nguyễn Văn Quân cho biết Thường trực HĐND đã tổ chức 2 phiên giải trình năm 2022, nội dung chọn những kiến nghị của cử tri về công tác bảo đảm giao thông thủy lợi, vi phạm hành lang an toàn giao thông; công tác thu gom rác thải; công tác cung cấp nước sạch... Qua phiên giải trình, khảo sát thực tế của HĐND xã cho thấy đã có chuyển biến tích cực. Đến nay, UBND xã Khai Thái cũng đã kiến nghị với nhà thầu đẩy nhanh tiến độ lắp đặt cung cấp nước sạch cho người dân, nhiều thôn đã đạt từ 60 đến 70% trên địa bàn. Đối với bất cập thu gom rác thải, thì việc thông tin thường xuyên hơn, đồng thời tập trung tuyên truyền về phân loại rác thải tại nhà, tạo thành phân bón hữu cơ.

Bên cạnh đó, HĐND các xã thuộc địa bàn các huyện: Gia Lâm, Mỹ Đức, Hoài Đức, Thường Tín, Sóc Sơn, Phú Xuyên... rất tích cực trong hoạt động chất vấn tại kỳ họp. Nội dung về việc giải quyết ý kiến, kiến nghị cử tri; việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của địa phương.

Những điểm sáng trong tổ chức phiên chất vấn, giải trình của HĐND cấp huyện, cấp xã đã góp phần tô thêm bức tranh toàn cảnh đang mang màu sắc tươi sáng của hoạt động HĐND các cấp thành phố Hà Nội, đóng góp rất tích cực vào phát triển kinh tế-xã hội của Thủ đô.