Hoạt động giải trình tại phiên họp của Thường trực HĐND là một chế định mới, là cơ sở pháp lý quan trọng góp phần nâng cao vai trò, vị trí, hiệu lực của HĐND các cấp. Nhận định rõ tầm quan trọng này, thời gian qua, Thường trực HĐND thành phố Hà Nội đã chú trọng tổ chức hoạt động phiên giải trình, qua đó ngày càng được khẳng định về tính hiệu lực, hiệu quả của một trong những hoạt động giám sát giữa hai kỳ họp HĐND.

Dấu ấn nửa đầu nhiệm kỳ 2021-2026 được cử tri ghi nhận, đó là Thường trực HĐND thành phố Hà Nội đã tổ chức 2 phiên giải trình với các nhóm vấn đề: Các thiết chế văn hóa là dự án có vướng mắc, chậm triển khai; hệ thống thiết chế văn hóa còn thiếu, chưa đồng bộ; các khu vui chơi, giải trí, công viên vườn hoa, sân chơi...; các thiết chế văn hóa sử dụng chưa hiệu quả, sai mục đích; các cơ chế chính sách về công tác quản lý, khai thác và sử dụng thiết chế văn hóa; công tác quản lý đầu tư xây dựng hệ thống các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong các dự án khu đô thị, khu nhà ở có quy mô từ 2ha trở lên.

Ủy viên Thường trực, Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND thành phố Hồ Vân Nga cho biết, nhìn chung, nội dung các phiên giải trình đều bảo đảm là những vấn đề được nhiều cử tri quan tâm, một số nội dung giải quyết kéo dài nhưng chưa dứt điểm gây bức xúc.

Mục tiêu của thành phố đến năm 2020, bảo đảm 100% thôn, làng có nhà văn hóa hoặc điểm sinh hoạt cộng đồng; cơ bản có điểm sinh hoạt văn hóa cộng đồng hoặc nhà văn hóa ở các tổ dân phố.

Nhưng, đến thời điểm giải trình, toàn thành phố mới có 136/579 xã, phường, thị trấn có công trình trung tâm văn hóa, thể thao cấp xã, đạt tỷ lệ 24%. Trong đó, có 2.283 nhà văn hóa thôn, đạt 97%; 1.993 nhà văn hóa, điểm sinh hoạt tổ dân phố (mới đạt tỷ lệ 65,5%). Đáng lưu ý, 5/18 huyện, thị xã và 4/12 quận chưa có một trung tâm văn hóa xã, phường nào.

Bên cạnh đó, trong tổng số hơn 4.200 nhà văn hóa, điểm sinh hoạt cộng đồng thôn, tổ dân phố, thì có hơn 2.100 nhà văn hóa chưa đáp ứng các tiêu chí cơ bản; 18 nhà văn hóa nằm trong khuôn viên di tích; 187 nhà văn hóa xuống cấp không bảo đảm điều kiện sinh hoạt…

Hay như phiên họp giải trình về việc quản lý, đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong các khu đô thị, khu nhà ở trên địa bàn thành phố diễn ra vào tháng 10-2022. Trên địa bàn thành phố có khoảng 266 dự án khu đô thị, khu nhà ở có quy mô diện tích từ 2ha trở lên. Tuy nhiên, một số khu đô thị, khu nhà ở sau khi đưa vào khai thác, sử dụng vẫn chưa đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật theo quy định; chưa khớp nối đồng bộ với hạ tầng khu vực; một số dự án công trình hạ tầng xã hội thiết yếu như: Trường học, vườn hoa, cây xanh, hồ nước, bãi đỗ xe, khu vui chơi giải trí... chậm triển khai, chưa được đầu tư đồng bộ theo quy hoạch theo dự án được phê duyệt, gây bức xúc dư luận và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Tại các phiên giải trình, Thường trực HĐND thành phố đã yêu cầu làm rõ nguyên nhân chậm giải quyết; “truy” đến cùng trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan, từ đó yêu cầu cơ quan, đơn vị, cá nhân giải quyết dứt điểm trong thời gian nhất định.

Sau phiên giải trình, việc giám sát kết quả thực hiện có ý nghĩa rất quan trọng. Hiện Ban Văn hóa - Xã hội cũng đang giám sát chặt chẽ việc thực hiện kết luận của phiên giải trình về việc đầu tư, khai thác, quản lý và sử dụng các thiết chế văn hóa, thể thao trên địa bàn thành phố Hà Nội tổ chức ngày 25-4-2022. Bước đầu cho thấy, các cấp, các ngành đang tích cực rà soát các thiết chế văn hóa, các dự án lĩnh vực này để bố trí nguồn vốn đầu tư.

Ngay sau phiên giải trình, cùng với chỉ đạo rà soát, điều chỉnh quy hoạch hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao, UBND thành phố còn chỉ đạo Sở Văn hoá và Thể thao tham mưu xây dựng dự thảo Quy chế (mẫu) “Về quản lý, sử dụng thiết chế trung tâm văn hóa - thể thao xã, phường thị trấn; nhà văn hóa - khu thể thao thôn, tổ dân phố trên địa bàn thành phố Hà Nội” trên cơ sở bám sát hướng dẫn, quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật; đến nay Sở đang lấy ý kiến của nhân dân để báo cáo UBND thành phố…

Theo ghi nhận thực tế của phóng viên Báo Hànộimới, đối với các kiến nghị về dự án do UBND cấp quận, huyện, thị xã quản lý, sử dụng, đến nay đã có nhiều chuyển biến.

Về Dự án cải tạo sửa chữa nhà sinh hoạt cộng đồng tại phường Nguyễn Trung Trực, quận Ba Đình, Chủ tịch UBND quận Ba Đình Tạ Nam Chiến khẳng định, đến nay quận đã hoàn thành công tác chuẩn bị đầu tư như: Phê duyệt dự toán, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, chỉ định đơn vị quản lý dự án, chỉ định đơn vị thẩm tra báo cáo kinh tế kỹ thuật... Hay như việc cam kết của quận Ba Đình về hoàn thành cải tạo sửa chữa nhà sinh hoạt cộng đồng số 64 Yên Phụ, vào tháng 6-2022 việc này đã trở thành hiện thực.