Mặt trời thi ca Nga

Vào đúng ngày này cách đây 205 năm (ngày 6-6-1799)AlếchxanXécghievich Puskin,nhà thơ vĩ đại của nước Nga và thế giới đã chào đời. Không mấy nhà thơ cổ điển trên thế giới có một vị trí trong đời sống tinh thần của nhân dân mình như Puskin. Những tác phẩm của ông đã làm thay đổi tất cả quan niệm văn học của người Nga, mở đường cho chủ nghĩa hiện thực trong văn học Nga phát triển.

Đến ông, văn học dân tộc Nga mới thực sự hình thành, mới thoát ra khỏi những hình thức từ chương cũ kỹ, sáo rỗng và được xây dựng bằng một thứ ngôn ngữ mới, ngôn ngữ sống của nhân dân. Chính Puskin là người đặt nền móng vững chãi để xây dựng nên lâu đài văn học Nga đồ sộ và tráng lệ, để sau ông tiếp tục tỏa sáng những tên tuổi như: Lép Tônxtôi, Đôtxtôiépxki, Gô Gôn, Tuốcghênhép, Pautốpxki,...

Puskin là một hiện tượng thơ hiếm có, đã ra đời và phát triển trong cao trào yêu nước, dấy lên từ cuộc chiến tranh vệ quốc của dân tộc Nga chống lại quân Napôlêôngnăm 1812 và mở rộng trong cuộc đấu tranh chống chính quyền chuyên chế và chế độ nông nô. 18 tuổi, Puskin viết bài thơ Tự do như một tuyên ngônchống lại triều đình Sa hoàng mục ruỗng:

Hỡi nàng thơ kiêu hãnh của tự do

Hãy tới gỡ vòng hoa vinh dự khỏi đầu ta !

Tới đập tan cây đàn thơ ẻo lả !

Ta muốn ngợi ca tự do cho trần thế

Ta muốn đập vào những tật xấu gian tham

Đang nghiễm nhiên ngự trị trên ngai vàng...

Thời kỳPuskin cũng là thờikỳ cả châu Âu đang sôi sục: Victo Hugô ở Pháp, A.Mickiêvích ở Ba Lan, Pêtôphi ở Hungari và nhiều nhà thơ khác cũng cất cao tiếng hát ca ngợi tự do. Cho đến nay, tác phẩm của Puskin đã được xuất bản tới hơn 3 nghìn lần với gần 300 triệu bản ra 80-90 thứ tiếng trên thế giới. Riêng ở Việt Nam, đông đảo tầng lớp trí thức được đào tạoở Liên Xô trước đây đều yêu mến và thuộc lòng nhiều bài thơ của Puskin. Sự nghiệp sáng tác của Puskin có thể coi là tổng hợp những gì tinh hoa nhất trong thơ ca Nga và những truyền thống tốt đẹp trong thơ ca thế giới bởitrong đó lấp lánh những tia nắng ấm áp của một tâm hồn vĩ đại.

HNM