Không hề là chuyện nhỏ

Hằng ngày, Hà Nội có hơn 10.000 lượt xe buýt chạy trong nội đô và nhiều trong số ấy được ví như "cái lò gạch" di động nhả khói mù mịt, làm thất kinh người đi đường. Kết quả kiểm tra mới đây nhất của Cục Đăng kiểm và thanh tra Sở Giao thông Vận tải Hà Nội cho thấy, 29,4% số xe buýt được kiểm tra không bảo đảm an toàn môi trường.

Thực ra, con số 29,4% số xe buýt bị kiểm tra đột xuất gây ô nhiễm môi trường trong đợt này (5/17 xe) thấp hơn nhiều so với lần kiểm tra hồi tháng 10-2009 là 34/59 xe (chiếm 57,6%). Đây cũng là đợt kiểm tra có chỉ định tại 3 bến xe Giáp Bát, Mỹ Đình, Gia Lâm, chứ không phải kiểm tra ngẫu nhiên, cho nên khó có thể nói tỷ lệ xe buýt không bảo đảm an toàn môi trường là bao nhiêu. Thực tế, số xe buýt gây ô nhiễm chắc chắn còn cao hơn và khói đen hằng ngày tiếp tục được thải vào không khí.

Về cơ bản, một chiếc xe buýt hoạt động thải ra môi trường một lượng khí thải ít hơn với 300 xe máy. Nhưng đó là với xe tiêu chuẩn. Còn với những chiếc xe hiệu "Vedan" di chuyển giữa thành phố này thì khác. Chưa thấy ai công bố mức độ nguy hại thực sự của khói xe buýt ở Hà Nội, nhưng nếu trót đi sau những chiếc xe buýt nhả khói đen xì thì quả là tức thở, khó chịu vô cùng. Vào giờ cao điểm hay ở mỗi điểm dừng đón khách, những chiếc xe hiệu "Vedan" ấy vẫn ì ạch, rồi gầm rú, phụt ra từng đám khói đen và nhiều đến mức cả một đoạn đường hàng chục mét phía sau nó hầu như không nhìn thấy gì...

Thời gian qua, dư luận xôn xao lên án việc một số công ty xả thải gây nguy hại cho môi trường, điển hình như Vedan, Tung Kuang hay gần đây nhất là Công ty Đường Quảng Ngãi. Những vụ việc này, lực lượng cảnh sát môi trường đã rất vất vả điều tra mới lật tẩy được chân tướng vì các đơn vị đều có công nghệ xả trộm rất tinh vi, những chiếc ống xả được chôn dưới đất, được ngụy trang để tuồn thải ra sông. Còn với xe buýt thì sao? Công khai, ai cũng biết, chẳng cần điều tra gì nhiều, cứ ra đường là thấy. Tình trạng ấy kéo dài nhiều năm, thanh tra cứ kiểm tra, rút cuộc là đội quân xe buýt gây ô nhiễm môi trường dường như chưa bớt đi chiếc nào. Những chiếc ống xả chẳng cần ngụy trang, không cần giấu giếm, mà cứ ngang nhiên đầu độc môi trường. Công ty Vedan đầu độc sông Thị Vải có thể bị phạt tiền tỷ, chứ xe buýt đầu độc không khí thì chưa thấy bị phạt bao giờ.

Chúng ta phát triển xe buýt với 4 mục tiêu kỳ vọng: kiềm chế tai nạn, tiết kiệm chi phí xã hội, hạn chế ô nhiễm môi trường và giảm ách tắc giao thông. Nhưng chỉ riêng lỗi xả khói vô tư đã làm giảm ít nhất 1/2 mục tiêu ấy. Như vậy, chuyện khói xe buýt không hề là chuyện nhỏ.