Khơi thông dòng vốn đầu tư công

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, đến hết tháng 6-2017, vốn đầu tư giải ngân mới đạt xấp xỉ 91.400 tỷ đồng, bằng 25,6% kế hoạch Quốc hội quyết định (cùng kỳ năm 2016 là 26,8%) và chỉ bằng 29,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao… Ngoài ra, theo số liệu của Kho bạc Nhà nước, sau nửa năm đã phát hành được 3/4 số lượng trái phiếu chính phủ để huy động vốn thực hiện các công trình, dự án, nhưng việc giải ngân vẫn “điệp khúc”… chậm.

Thực trạng này không phải mới diễn ra, mà đã tồn tại trước đó. Khi ấy, một trong những nguyên nhân được xác định là do hành lang pháp lý chưa đầy đủ. Tuy nhiên, khi Luật Đầu tư công chính thức có hiệu lực (ngày 1-1-2015), việc chậm trễ trong giải ngân vốn đầu tư công vẫn không thay đổi. Đã có hàng loạt nguyên nhân được chỉ ra, từ khách quan đến chủ quan. Đó là sự lúng túng khi triển khai các quy định của Luật Xây dựng (sửa đổi), Luật Đầu tư công, nhiều thủ tục đầu tư còn phức tạp, rườm rà… Nhưng, như nhận định thẳng thắn của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ thì “nguyên nhân chủ quan vẫn là quan trọng và chủ yếu nhất”.

Thực tế vẫn có không ít bộ, ngành, địa phương chưa kiên quyết trong cắt giảm đầu tư công nên việc đầu tư còn dàn trải. Việc phân cấp, ủy quyền chưa quyết liệt, vẫn còn tình trạng một số bộ, ngành thấy việc gì cũng to nên “ôm” để làm - như ý kiến của đại biểu trong phiên họp Quốc hội vừa qua. Trong khi đó, công tác phối hợp giữa các bộ, ngành với các địa phương còn hạn chế, yếu kém. Chưa kể, một bộ phận công chức chưa đề cao tinh thần trách nhiệm, thiếu năng lực. Thậm chí, vẫn còn những câu hỏi, nghi ngại về cơ chế xin - cho trong việc phân bổ vốn…

Rõ ràng, những "điểm nghẽn" này cần phải khơi thông ngay lập tức bởi vốn đầu tư công chậm giải ngân sẽ kìm hãm sự tăng trưởng kinh tế, việc làm và lãng phí vốn đầu tư, giảm hiệu quả huy động vốn trái phiếu chính phủ.

Rất cần một "đòn bẩy" để thay đổi căn bản thực trạng này, khơi thông dòng vốn đầu tư công!

Đây là vấn đề luôn được đặc biệt quan tâm. Giữa năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Tổ công tác chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2016 và ngày 8-7-2016 Nghị quyết 60/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2016 cũng được Chính phủ ban hành…

Sự ì ạch, thiếu bứt phá trong giao vốn và giải ngân vốn kế hoạch đầu tư công đã đe dọa đến sự tăng trưởng của nền kinh tế. Như phân tích của nhiều chuyên gia kinh tế, giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công quan trọng nhất là phân cấp, phân quyền và quy trách nhiệm rõ ràng. Địa phương phải tự chịu trách nhiệm về hiệu quả nguồn vốn ngân sách địa phương. Chính vì thế, trong cuộc họp chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công diễn ra ngày 4-7, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã yêu cầu Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiểm điểm trách nhiệm để làm rõ nguyên nhân chậm vì đâu. Bên cạnh đó, các bộ, ngành phải chủ động rà soát, đề xuất sửa đổi những quy định pháp lý đang là rào cản trong triển khai giao vốn, giải ngân vốn…

Khi đầu tư công không còn dàn trải, trách nhiệm không còn chung chung và hành lang pháp lý được bổ sung hoàn chỉnh, đặc biệt giải ngân đi đôi với hiệu quả đầu tư..., thì đây sẽ là đòn bẩy để khơi thông những điểm nghẽn hiện nay.