Hướng nghiệp, nên bắt đầu khi nào?

Tuy chưa có khảo sát chính thức nào nhưng hầu như... ít ai để ý vấn đề này. Khái niệm hướng nghiệp mới được "khơi khơi" mấy năm gần đây. Nhiều học sinh và cả phụ huynh quan niệm, tốt nghiệp cấp 3 cứ lo vào đại học đã, trường nào cũng tốt. Sau đó, không ít kỹ sư, cử nhân lúng túng, không biết ứng dụng ngành học, kiến thức... vào những công việc cụ thể nào.

Ở các quốc gia phát triển, việc định hướng nghề nghiệp được bắt đầu từ rất sớm, ngay từ trong môi trường phổ thông. Thông thường, việc hướng nghiệp được tổ chức một cách bài bản thông qua trao đổi định hướng, chuyên đề giữa phụ huynh với học sinh, nhà trường với học sinh, đồng thời có cả các bài test dưới dạng trắc nghiệm được thiết kế trên cơ sở khoa học như test năng khiếu (trí thông minh nổi trội), test hướng nghiệp tổng quan... giúp học sinh đánh giá bản thân xem phù hợp với nghề nào. Các buổi nói chuyện với những người thành đạt cũng là một biện pháp hiệu quả...

Nhiều ý kiến đã khuyến nghị chú trọng công tác định hướng nghề nghiệp, với ngay cả học sinh bậc... THCS. Hiện tại, một số trường THPT, đại học, cao đẳng... cũng đã chú ý vấn đề này. Thậm chí, có trường tổ chức định kỳ... hàng tháng. Chẳng hạn, trường đại học Anh quốc (BUV) đã đưa mô hình tư vấn và định hướng nghề nghiệp vào trong giảng dạy. Sinh viên tham gia được tìm hiểu thông tin về các khóa học của trường (cấu trúc chương trình học, thời gian đào tạo...), làm các bài trắc nghiệm để đánh giá năng khiếu, nghề nghiệp phù hợp với bản thân. Thông qua mô hình này, học sinh có những định hướng từ sớm về ngành học và nghề nghiệp tương lai, qua đó các em tự tin với các quyết định của mình.

Người phương Tây có câu: Bạn sẽ không bao giờ đến đích nếu không biết đích đến là gì. Định hướng nghề nghiệp là điều tối cần thiết, cần được bắt đầu từ sớm. Từ định hướng, học sinh sẽ giải đáp được băn khoăn nên học ngành nào, thi trường nào và với các sinh viên là làm công việc gì thì phù hợp và có cơ hội phát triển nhất. Trước hết, đối với tâm lý chuộng... đại học của người dân Việt Nam, điều này sẽ rất có lợi bởi giảm thiểu tình trạng cá không vượt nổi vũ môn mỗi kỳ thi đại học, cao đẳng đầy gian khổ.