Hugo Chavez - Nhà cách mạng hiện đại của nhân dân Venezuela

Sau 14 năm lãnh đạo đất nước Venezuela với kỳ vọng đưa quốc gia Mỹ Latinh này trở thành một xã hội xã hội chủ nghĩa thực thụ, Tổng thống H.Chavez nổi tiếng thế giới với tinh thần đấu tranh không khoan nhượng chống chủ nghĩa đế quốc. Vì thế, tên tuổi của ông và đất nước Venezuela hiện đại đã trở thành một hình mẫu ở Châu Mỹ Latinh.

H.Chavez tên thật là Hugo Rafael Chavez Frias sinh ngày 28/7/1954 tại Sabaneta, một thành phố nhỏ ở miền nam Venezuela; là con trai thứ 6 trong một gia đình có bố mẹ làm giáo viên. Ông là người lãnh đạo để lại những dấu ấn đặc biệt cho đất nước Venezuela kể từ khi cầm quyền năm 1999 và được người dân tín nhiệm trong suốt 4 lần bầu cử.

Là nhà lãnh đạo đứng đầu phong trào cánh tả ở Mỹ Latinh, H.Chavez nhận được sự ủng hộ hiếm có từ đông đảo các tầng lớp nhân dân lao động. Ông dẫn dắt đất nước đi theo con đường “CHXN thế kỷ 21”, làm sâu sắc hơn cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa bằng việc tiếp tục tăng cường đầu tư cho các chương trình xã hội với cam kết trong vòng 6 năm tới sẽ xóa sạch tỷ lệ đói nghèo và thất nghiệp, tăng thu nhập, lương hưu và trợ cấp xã hội cho người dân. Tổng thống H.Chavez có cơ sở để thực hiện cam kết vì ông đã xây dựng được một nền tảng XHCN vững chắc ở Venezuela nói riêng, Nam Mỹ nói chung nhờ việc thành lập nhóm công tác Sứ mệnh Bolivar (Missíon Bolivar). Mục đích của nhóm công tác là nhằm hỗ trợ người dân chống lại dịch bệnh, nạn mù chữ, tình trạng suy dinh dưỡng, nghèo khổ và những tệ nạn xã hội khác.

Dưới sự dẫn dắt của H.Chavez, Sứ mệnh Boliviar đã đưa quốc gia Nam Mỹ từ một đất nước chìm sâu trong đói nghèo và bất bình đẳng xã hội sâu sắc thành một nước có các chính sách an sinh xã hội, y tế, thuốc men, viện phí hoàn toàn miễn phí cho người nghèo, theo đúng tinh thần XHCN. Cụ thể, trong thời gian từ khi bắt đầu cầm quyền năm 1999 đến năm 2010, chính phủ của ông H.Chavez đã dùng nguồn lợi từ xuất khẩu dầu mỏ để đầu tư 330 tỷ USD cho các chương trình xã hội, giảm tỷ lệ nghèo đói từ 70% xuống còn 23,9% và tỷ lệ bần cùng từ 40% xuống còn 5,9%. Ngoài ra, số người được hưởng trợ cấp xã hội tăng từ 387.000 người lên 1,92 triệu người cùng một hệ thống y tế và giáo dục công cộng ngày càng mở rộng tới khắp các tỉnh, thành trong cả nước. Một nhân tố khác giúp Tổng thống H.Chavez nhận được sự ủng hộ vô điều kiện của đa số dân chúng là nhờ ông đã biết “đẩy” sản lượng khai thác dầu mỏ lên mức hàng đầu thế giới với 3 triệu thùng mỗi ngày. Hiện Venezuela là nước xuất khẩu dầu lớn thứ 5 thế giới, là thành viên của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) với trữ lượng dầu mỏ vào khoảng 297,5 tỷ thùng.

Trên phương diện đối ngoại, ông H.Chavez luôn khẳng định vai trò khi cương quyết định hướng xây dựng “CNXH thế kỷ 21” ở Nam Mỹ. Các nguyên thủ trong khu vực, từ Evo Morales của Bolivia, Rafael Correa của Equador hay Cristina Kirchner của Argentina là những người nhiệt thành ủng hộ chính sách tiến bộ của H.Chavez. Nhưng vượt trên tất cả, theo nhiều người dân Venezuela, cái đáng quý nhất ở ông H.Chavez là dù thành công trên cương vị người đứng đầu đất nước, song ông không bao giờ xa rời dân chúng. Một trong những câu nói ấn tượng nhất của ông là: "Điều làm tôi đau lòng nhất chính là nghèo đói, đây chính là lý do khiến tôi trở thành một người nổi dậy". Có lẽ, tác phong quyết liệt, cứng rắn nhưng giản dị, gần gũi nhân dân (đôi khi pha chút hóm hỉnh), kết hợp với sự thông minh chính trị và một trái tim nhân hậu là những yếu tố hình thành nên một H.Chavez được người dân quốc gia nam Mỹ mến yêu.

Do vậy, Tổng thống H.Chavez qua đời là một mất mát lớn không chỉ với nhân dân Venezuela mà còn với cả phong trào cánh tả nói chung. Sau 14 năm dưới sự chèo lái của Tổng thống H.Chavez, đến nay Venezuela có khả năng phải tiến hành bầu cử sớm, với sự cạnh tranh giữa Phó Tổng thống Maduro người được ông H.Chavez ủng hộ và lãnh đạo phe đối lập Henrique Capriles.

Nhưng cho dù tương lai ra sao, vị trí của Tổng thống H.Chavez trong lịch sử Venezuela và Mỹ Latinh đã được ghi nhận. Hiện tại, bất cứ ai lên nắm quyền thay Tổng thống H.Chavez cũng phải đối mặt với nhiều thách thức như phải đưa ra các biện pháp cắt giảm tài khóa và phá giá đồng tiền Venezuela để chống lại tình trạng dòng vốn đang chảy ra khỏi đất nước; đồng thời cải thiện môi trường kinh doanh để thu hút thêm đầu tư nước ngoài cho ngành dầu mỏ tiềm năng...