Hòa Bình ở Afghanistan: Vẫn là câu chuyện của tương lai

Dù chỉ là một trong nhiều vụ tấn công khủng bố tại Afghanistan thời gian qua, nhưng trận chung kết bóng chuyền đẫm máu xảy ra chỉ vài giờ sau khi Hạ viện Afghanistan thông qua Hiệp định an ninh song phương (BSA) với Mỹ và Thỏa thuận về quy chế các lực lượng (SOFA) với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) khiến dư luận không khỏi quan ngại. Một lần nữa có thể nhận định: Sứ mệnh bảo đảm an ninh cho người dân Afghanistan không chỉ là thách thức lớn với Chính phủ của Tổng thống Mohammad Ashraf Ghani, mà còn gây nhiều khó khăn cho liên quân do Mỹ cầm đầu khi thực thi BSA và SOFA.

Cuộc đàm phán về BSA giữa Mỹ và Afghanistan bắt đầu từ tháng 11-2012 với hạn ký được "mặc định" vào tháng 5-2013. Tuy nhiên, tiến trình đàm phán đã gặp không ít trở ngại khi cựu Tổng thống Hamid Karzai kiên quyết để lại "món quà" đối ngoại này cho người kế nhiệm. Sau đó, tiến trình bầu cử có nhiều tranh cãi của Afghanistan tiếp tục làm cho BSA bị trì hoãn. Ngay sau khi nhậm chức một ngày, tân Tổng thống Ashraf Ghani đã chứng kiến lễ ký BSA với Mỹ. Theo đó, 12.000 binh lính quốc tế, trong đó có 9.800 lính Mỹ được phép ở lại Afghanistan sau ngày 31-12-2014. Cùng với binh lính Mỹ là đội quân NATO làm nhiệm vụ huấn luyện, cố vấn và cung cấp trang thiết bị cho các lực lượng bản địa.

Với số phiếu ủng hộ gần như tuyệt đối, cuộc họp bất thường của Hạ viện Afghanistan vào cuối tuần qua, với sự tham gia của 172 hạ nghị sĩ, đã nhất trí thông qua BSA và SOFA. Dù phải chờ Thượng viện thông qua trước khi có hiệu lực, nhưng đó chỉ là thủ tục. Sự kiện Hạ viện Afghanistan thông qua hai thỏa thuận quân sự quan trọng với đối tác Mỹ và Châu Âu được các bên liên quan kỳ vọng sẽ bảo đảm an ninh và ổn định cho Afghanistan cũng như toàn khu vực Nam Á. Trong đó, SOFA được xem là khuôn khổ pháp lý đủ để phái bộ của NATO triển khai tại Afghanistan sau năm 2014.

Để hỗ trợ lực lượng Afghanistan đẩy lùi các tay súng Taliban khi sứ mệnh tham chiến của Mỹ và NATO chính thức kết thúc vào tháng 12 tới, Tổng thống Mỹ Barack Obama mới đây đã thông qua kế hoạch mở rộng quyền hạn của các chỉ huy quân sự Mỹ ở Afghanistan. Kế hoạch này cho phép lực lượng Mỹ thực thi các nhiệm vụ giới hạn nhằm vào Taliban để bảo vệ công dân Mỹ và hỗ trợ lực lượng an ninh Afghanistan. Nhà Trắng cũng cho phép máy bay tiêm kích, máy bay ném bom và máy bay không người lái của nước này hỗ trợ binh sĩ Afghanistan trong nhiệm vụ chiến đấu.

Chưa dừng lại ở đó, giới chức Mỹ đã xác nhận việc Tổng thống B.Obama vừa ký một mật lệnh mở rộng sứ mệnh của quân đội nước này tại Afghanistan. Theo đó ông chủ Nhà Trắng đã chỉ thị bảo đảm một vai trò trực tiếp của lính Mỹ ở Afghanistan thêm ít nhất một năm. Cụ thể sắc lệnh này cho phép các lực lượng Mỹ thực thi sứ mệnh chống các nhóm phiến quân ở Afghanistan gồm cả Taliban, đến hết năm 2015, trong trường hợp các nhóm này đe dọa an ninh của lính Mỹ hay Chính phủ Afghanistan hoặc hậu thuẫn trực tiếp cho nhóm khủng bố Al-Qaeda. Với sắc lệnh mới, quân đội Mỹ cũng được phép mở các cuộc không kích hỗ trợ các lực lượng Afghanistan trong các chiến dịch.

Các số liệu thống kê công bố mới đây cho thấy, từ đầu năm đến nay đã có khoảng 7.000 đến 9.000 cảnh sát và binh sĩ Afghanistan thiệt mạng hoặc bị thương trong các vụ tấn công của Taliban. Chỉ còn hơn một tháng nữa sứ mệnh tham chiến của Mỹ và NATO tại Afghanistan sẽ kết thúc. Theo kế hoạch, đến cuối năm 2016, nhiệm vụ của quân đội Mỹ tại quốc gia Nam Á này sẽ thu hẹp, chỉ bảo vệ an ninh sứ quán với sự hỗ trợ của lực lượng an ninh Afghanistan. Song, thời gian qua Taliban không ngừng gia tăng các vụ tấn công nhằm vào các căn cứ có yếu tố nước ngoài và quân chính phủ đang làm dấy lên quan ngại rằng một nền an ninh thật sự ở Afghanistan vẫn là câu chuyện của tương lai.