Gìn giữ dân ca trong đời sống

Nhạc sĩ Đoàn Thu Trà sinh ra và lớn lên ở Hà Nội trong một gia đình có truyền thống âm nhạc khi có người cha là nhạc sĩ Đoàn Bổng - nguyên Trưởng phòng Ca nhạc, Ban Văn nghệ (Đài Truyền hình Việt Nam). Tuổi thơ của chị gắn liền với những ngày theo cha đến cơ quan để thu thanh, thu hình hay duyệt chương trình văn nghệ. Tiếp xúc với âm nhạc rất sớm nên ngay từ khi 5 tuổi, chị đã tham gia biểu diễn trong chương trình “Những bông hoa nhỏ” và thu thanh ca khúc viết cho các hoạt cảnh múa rối dành cho trẻ em trên sóng truyền hình.

Năm 13 tuổi, nhạc sĩ Đoàn Thu Trà theo học thanh nhạc tại Trường Trung cấp Nghệ thuật Hà Nội (nay là Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội) với mong muốn trở thành ca sĩ. Thế rồi khi kết thúc khóa trung cấp, với “con mắt xanh” của người nhạc sĩ dày dạn kinh nghiệm, nhạc sĩ Đoàn Bổng đã khuyên con gái theo học Khoa Sáng tác - Lý luận - Chỉ huy tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam).

Suốt hơn 20 năm công tác tại Đài Truyền hình Việt Nam, nhạc sĩ Đoàn Thu Trà đã từng làm một số chuyên mục ca nhạc, như: “Ca nhạc tổng hợp”, “Bài ca đi cùng năm tháng”, “Giới thiệu tác phẩm mới”, “Giao hưởng thính phòng”, “Học hát trên truyền hình”... trước khi thực hiện các chương trình dân ca nhạc cổ. Với công việc hiện tại, chị luôn cố gắng để các chương trình không chỉ giới thiệu những làn điệu dân ca đơn thuần, mà còn mang đến thông tin phong phú, đa dạng cho khán giả. Chẳng hạn, việc giới thiệu tính chất âm nhạc, lời ca của từng thể loại, nhạc cụ đệm cho hát, không gian diễn xướng, các hoạt động bảo tồn và kế thừa... Muốn vậy, biên tập viên âm nhạc như chị phải luôn tìm tòi, học hỏi để có thêm kiến thức về lịch sử âm nhạc cùng các lề lối sinh hoạt ca hát của người dân bản địa.

Có một công việc mà chị luôn yêu thích, đó chính là sáng tác. Chị sử dụng chất liệu dân gian trong các tác phẩm thật nhuần nhuyễn, đa dạng và biến tấu phù hợp với đời sống âm nhạc đương đại. Có thể kể đến một số sáng tác nổi bật của nhạc sĩ Đoàn Thu Trà, như: “Chuyện tình xưa” (thơ Đoàn Văn Toản), “Heo may” (thơ Tuấn Cường), “Mùa thu tuổi trẻ” (thơ Phùng Ngọc Hùng), “Trở về quê mẹ” (thơ Nguyễn Xuân Việt), “Em mãi là mùa xuân” (thơ Tuấn Giang), “Phải duyên” (thơ Đoàn Kim Vân)… Mới đây, để hưởng ứng cuộc vận động sáng tác “Hát lên Việt Nam” do Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức, chị đã viết và tham dự 2 ca khúc “Về Trúc Lâm” (thơ Đoàn Đức Hiền) và “Hà Giang quê mình” (thơ Lại Quốc Tĩnh).

Là người tham gia nhiều chương trình dân ca nhạc cổ của Đài Truyền hình Việt Nam và cũng đã thể hiện ca khúc của nhạc sĩ Đoàn Thu Trà, nghệ sĩ Văn Tuấn (Nhà hát Dân ca quan họ Bắc Ninh) cảm nhận: “Các ca khúc của nhạc sĩ Đoàn Thu Trà có ca từ mộc mạc, giai điệu nhẹ nhàng, dễ hát và cũng rất dễ nghe”.

Còn nhạc sĩ Trường Thi, Trưởng phòng Ca nhạc, Ban Văn nghệ (Đài Truyền hình Việt Nam) nhận xét, là người được đào tạo bài bản, nên nhạc sĩ Đoàn Thu Trà có kiến thức rất vững vàng về âm nhạc. Trong công việc, nhạc sĩ Đoàn Thu Trà là người cẩn thận, chịu khó tìm tòi khai thác được những chất liệu dân ca vùng miền, làm đa dạng hơn những chương trình dân ca nhạc cổ trên sóng truyền hình. Ngoài ra, nhạc sĩ Đoàn Thu Trà còn rất đam mê sáng tác và đã có những ca khúc mang âm hưởng dân ca được công chúng yêu mến.