Giải pháp đồng bộ nâng cấp hạ tầng thương mại

Những điểm nhấn nổi bật

Những năm gần đây, người dân Thủ đô đã quen dần với việc mua sắm hàng hóa một cách văn minh - là biết rõ nguồn gốc hàng hóa, nhận hóa đơn, chọn lựa nhà cung cấp có uy tín, tìm tới các hội chợ giới thiệu sản phẩm chất lượng...

Cùng với đó, sự phát triển mạnh của loại hình bán lẻ hiện đại với 26 trung tâm thương mại, 141 siêu thị, trên 800 điểm kinh doanh trái cây an toàn; trên 1.000 cửa hàng tiện lợi, hệ thống cửa hàng tạp hóa trên các tuyến phố; 128 chuỗi kinh doanh thực phẩm, 455 chợ; những chiếc máy bán hàng tự động được lắp đặt tại các vườn hoa, công viên, bệnh viện, trường học, đặc biệt các tuyến phố đi bộ… đã tạo nên những điểm nhấn nổi bật về văn minh thương mại của Thủ đô.

Với vị thế đặc biệt, Hà Nội không chỉ đóng vai trò là đầu mối sản xuất, kinh doanh, mà còn dẫn dắt hoạt động kinh tế của cả khu vực Bắc Bộ. 

Bà Trần Thị Phương Lan, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết: “Các doanh nghiệp bán lẻ đã quan tâm xây dựng và giữ gìn thương hiệu để thu hút khách hàng. Thành phố cũng đã có nhiều chủ trương, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển các phương thức thương mại hiện đại, phù hợp với sự phát triển của đô thị văn minh".

Tuy nhiên, nói đến hệ thống thương mại, không chỉ là về phát triển hạ tầng, mà còn những yếu tố quan trọng khác như nguồn hàng bảo đảm và đặc biệt là phương thức vận hành, quản lý hiệu quả.

Tiến sĩ Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch danh dự Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam nhận định, thời gian qua, hệ thống thương mại của thành phố chưa phát huy hiệu quả xứng với tiềm năng sẵn có. Chưa kể, hệ thống hạ tầng thương mại trên địa bàn hiện tồn tại nhiều bất cập, khó khăn. Hầu hết các chợ được xây dựng từ nhiều năm trước, đều đã xuống cấp, không bảo đảm các yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường, phòng, chống cháy nổ, văn minh thương mại. Nhiều vụ cháy chợ đã xảy ra, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Tuy nhiên, công tác thu hút đầu tư, nâng cấp hệ thống chợ chưa được quan tâm hoặc chưa tìm được sự thống nhất giữa chủ đầu tư và tiểu thương.

Hiện nay, nhu cầu về chợ đầu mối rất lớn, nhưng còn thiếu và quy hoạch chưa hợp lý, dẫn đến nhiều chợ hạng 2, hạng 3 đang phải hoạt động như chợ đầu mối. Điển hình như chợ hoa quả Long Biên, chợ đêm Văn Quán, chợ cá Yên Sở... có quy mô hoạt động vượt quá khả năng đáp ứng về cơ sở vật chất, diện tích.

Còn các loại hình trung tâm thương mại như chuỗi siêu thị Hapro, Vinmart, Big C, Co.opmart… chủ yếu là trung tâm mua sắm tổng hợp, phục vụ bán lẻ, chứ chưa có các trung tâm thương mại quốc tế, các trung tâm bán buôn và trung tâm logistics lớn.

Một số trung tâm mua sắm hiện đại, mới như Aeon Mall, Royal hay Lotte… tuy có quy mô lớn hơn, song vẫn chưa đạt tiêu chuẩn của thế giới (theo đánh giá của Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam), nên chưa đáp ứng được yêu cầu hội nhập và chưa tương xứng với tiềm năng của Thủ đô.

Tăng cường thu hút đầu tư

Theo Phó Giám đốc Sở Công Thương Trần Thị Phương Lan, việc xây dựng hạ tầng thương mại thời gian qua gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực và phương thức điều hành, quản lý chưa hiệu quả. Quỹ đất trong khu vực nội đô hạn hẹp nên khó bố trí mặt bằng cho các khu thương mại, dịch vụ.

Tại khu vực ngoại thành, nhu cầu và thu nhập của người dân hạn chế, khó phát triển các siêu thị, trung tâm thương mại hiện đại. Cùng với vấn đề hạ tầng thì công tác quản lý, vận hành, khai thác hệ thống thương mại sao cho hiệu quả cũng đang là thách thức lớn đối với các nhà đầu tư và chính quyền.

Trong khi đó, Kế hoạch số 117/KH-UBND (ngày 24-5-2018) về triển khai phát triển thương mại, dịch vụ văn minh, hiện đại trên địa bàn Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 sẽ phát triển 52 trung tâm mua sắm; 23 đại siêu thị, 111 siêu thị hạng 2, 865 siêu thị hạng 3; 595 chợ, 1.000 cửa hàng tiện ích; 1.000 máy bán hàng tự động đặt tại các địa điểm công cộng…

Để hoàn thành mục tiêu này, thành phố Hà Nội đã, đang triển khai nhiều giải pháp khắc phục khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp. Trên cơ sở rà soát quá trình triển khai quy hoạch mạng lưới bán buôn, bán lẻ từ năm 2012 đến nay và căn cứ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, thời gian tới, Sở Công Thương tiếp tục xem xét điều chỉnh, cập nhật vị trí phù hợp đối với những dự án có trong quy hoạch ngành Thương mại nhưng thực tế không còn quỹ đất.

Thành phố sẽ tăng cường các cơ chế, chính sách thu hút, hỗ trợ đầu tư, nâng cấp hạ tầng hệ thống thương mại trong một chiến lược phát triển tổng thể; tăng cường hợp tác quốc tế, liên kết với các tập đoàn, doanh nghiệp lớn có kinh nghiệm để khắc phục khó khăn về vốn, công nghệ, nhân lực...

Cùng với đó, Hà Nội tăng cường các hoạt động xúc tiến đầu tư trong lĩnh vực thương mại, thu hút nhiều dự án có quy mô lớn, đóng vai trò quan trọng như bốn trung tâm thương mại của Tập đoàn Vingroup tại các huyện Ðông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì và Tập đoàn Semmaris (Pháp) chuẩn bị cho dự án chợ đầu mối quốc tế nông sản tại huyện Gia Lâm…

Thành phố Hà Nội dành quỹ đất hợp lý cho đầu tư phát triển hạ tầng thương mại, dịch vụ văn minh, hiện đại trong quá trình sắp xếp lại nhà đất, di dời trụ sở cơ quan hành chính, nhà máy, xí nghiệp trong nội đô; hỗ trợ các nhà đầu tư mở rộng quy mô, nâng cấp các dự án hạ tầng thương mại đang hoạt động hiệu quả; tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục đầu tư, chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng cho các nhà đầu tư khi thực hiện dự án liên quan đến lĩnh vực này.