Giai đoạn 2 Gang thép Thái Nguyên điều chỉnh tăng vốn gấp đôi, sau 14 năm không hoàn thành

Theo cáo trạng, năm 2007, TISCO ký với Tập đoàn Khoa học công nghệ luyện kim Trung Quốc (MCC) hợp đồng EPC (thiết kế, cung cấp, xây dựng) trị giá 160 triệu USD để xây dựng nhà máy luyện phôi thép thuộc dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của Gang thép Thái Nguyên.

EPC là hợp đồng trọn gói, không đổi giá trị, nhưng sau đó, MCC yêu cầu tăng giá và được các bị cáo tại TISCO cũng như Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS) chấp thuận. Ngoài ra, các lãnh đạo, cán bộ tại TISCO cũng như VNS còn chọn Tổng công ty xây dựng Công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ thực hiện phần C (xây lắp) trong hợp đồng EPC.

VINAINCON không đủ năng lực thi công và không được cung cấp đủ thiết bị từ phía MCC nên đến năm 2011 phải tạm dừng, hoàn trả TISCO các hạng mục chưa hoàn thành. Cáo trạng xác định hành vi này khiến dự án của TISCO kéo dài thời gian, gây thiệt hại 830 tỷ đồng là tiền lãi TISCO phải trả các ngân hàng VDB và Vietinbank.

Đại diện TISCO mong muốn Hội đồng xét xử đưa ra phán quyết và cam kết sẽ chấp hành nhưng cho rằng, con số thiệt hại 830 tỷ đồng cần xem xét lại. Chủ tọa phiên toà đã đặt câu hỏi, TISCO có 65% vốn nhà nước nên trong số tiền lãi phải trả có cả tiền nhà nước; các thiệt hại khác, cơ quan điều tra đang làm rõ theo quy định. Vậy phía TISCO có chấp nhận con số thiệt hại? Đại diện TISCO cho biết sẽ trình bày kỹ hơn trong phần tranh luận.

Trong phần tranh luận chiều 13-4, với tư cách nguyên đơn, đại diện TISCO cho biết đang yêu cầu MCC thực hiện nốt hợp đồng EPC. Tuy nhiên, khi các luật sư đặt câu hỏi, chủ đầu tư đã giải ngân hơn 4.400 tỷ đồng nhưng thanh toán cho các nhà thầu hơn 2.100 tỷ đồng, vậy số còn lại đang ở đâu, đại diện TISCO lại từ chối trả lời vì cho rằng việc này thuộc các phòng ban chuyên môn.

Bị cáo Đỗ Xuân Hòa, nguyên Kế toán trưởng TISCO đã bày tỏ, 830 tỷ đồng này là tiền lãi phải trả cho tiền vay của toàn bộ dự án gồm mỏ sắt Tiến Bộ và nhà máy ở Lưu Xá. Nhà máy chưa hoàn thành nhưng mỏ Tiến Bộ đã đi vào hoạt động từ năm 2014. Như vậy, 830 tỷ đồng không thể là thiệt hại của vụ án vì mỏ hoạt động tốt... 830 tỷ đồng là số tiền lãi trả cho các ngân hàng nhưng hiện tại, dự án vẫn đang triển khai nên chưa thể biết thiệt hại cuối cùng.

Cả 19 bị cáo trong vụ án Gang thép Thái Nguyên ngày 13-4 cho biết, doanh nghiệp này vẫn đang yêu cầu Tập đoàn luyện kim Trung Quốc MCC tiếp tục triển khai xây dựng dự án theo đúng hợp đồng EPC đã ký. 

Theo điều tra, dự án của TISCO ban đầu có vốn đầu tư 3.834 tỷ đồng. Tuy nhiên, năm 2012, các bị cáo tại TISCO và VNS đề nghị và được chấp thuận tăng tổng mức đầu tư lên tới 8.104 tỷ đồng. Ban đầu, dây chuyền luyện kim dự kiến xây dựng, chuyển giao trong 30 tháng nhưng đến nay, sau gần 14 năm vẫn chưa hoàn thành và đã dừng thi công, trở nên hoang hóa từ lâu.