Đoạn trường còn lắm quanh co

Nhưng việc đôi co ấy có vẻ chưa đi đúng trọng tâm vấn đề cần giải quyết - bảo vệ quyền tác giả âm nhạc cho những người đã và đang chuyên tâm góp phần xây dựng nền nghệ thuật nước nhà.

Nguồn cơn câu chuyện là từ cuộc họp tổng kết hoạt động của VCPMC năm 2011 với thông tin có đến 90% số buổi biểu diễn nghệ thuật vi phạm bản quyền âm nhạc. Nhiều nhạc sĩ có mặt đã tỏ ra bức xúc và lên tiếng phản đối gay gắt bởi như thế có nghĩa quyền lợi của họ đang bị xâm phạm nghiêm trọng. VCPMC đã có đơn kiến nghị gửi đến các cơ quan chức năng trong đó có Cục NTBD với 57 chữ ký của các nhạc sĩ và một số công dân để đề nghị trợ giúp chấm dứt tình trạng này. Nhận được đơn, Cục NTBD cho rằng, trong đó có nội dung "tố cáo và quy kết Cục đã sai phạm trong cấp phép biểu diễn dẫn tới gây thất thoát tiền tác quyền của các nhạc sĩ"... Chuyện cứ nói qua nói lại, nhưng thực chất VCPMC trực thuộc Hội Nhạc sĩ Việt Nam nên không có tư cách pháp nhân không thể được ký kết bất cứ một giao dịch nào...

Liên quan đến hoạt động của VCPMC, Cục NTBD còn "vạch" ra là đơn vị này có nhiều sai phạm trong việc thu tài chính, thực hiện không đúng chức năng của một cơ quan đại diện cho các tác giả âm nhạc. Tiếng nói của một số nhạc sĩ như Phú Quang, Quốc Trung hay đại diện các đơn vị tổ chức biểu diễn như NSND Trần Bình - Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam, NSƯT Nông Xuân Ái, Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Việt Bắc... rằng VCPMC chỉ khai thác mà không bảo vệ tác giả, thu và trả tác quyền một cách tùy tiện, không minh bạch, đưa ra biểu giá bất hợp lý... càng cho thấy những điều ít tỏ tường với số đông người liên quan đến đơn vị này. Không dừng lại ở đó, VCPMC mà đại diện là Giám đốc Phó Đức Phương đưa ra những phản hồi là công tác thu, chi của họ đều có bản kê chi tiết đến hàng nghìn đồng và được kiểm toán chặt chẽ bởi công ty của Anh là Grant Thornton...

Những nhạc sĩ chỉ chuyên tâm vào chuyên môn sáng tác đã ký vào một đơn kiến nghị những mong được các cơ quan Nhà nước trợ giúp và các tổ chức bảo vệ quyền lợi cho mình. Một lá đơn gây quá nhiều tranh cãi và ngày càng đi xa mục đích ban đầu của những người sáng tác âm nhạc. Liên quan trực tiếp tới mình nhưng nhiều nhạc sĩ đã lắc đầu không trả lời về những đúng, sai của các đơn vị, cơ quan này. Có thể, đôi khi vì tính nể nang của người nghệ sĩ, họ hành động chưa đúng chuẩn mực. Nhưng đối với họ, rõ ràng việc sáng tác là quan trọng hơn tất thảy, họ không muốn bị đẩy vào rắc rối như vậy.

Xem ra, cả Cục NTBD và VCPMC nên ngồi lại với nhau, để thống nhất một số nguyên tắc cơ bản nhằm giải quyết một việc rất đương nhiên kể cả về lý và tình là bảo vệ tác giả âm nhạc trước tình trạng vi phạm bản quyền đang diễn ra hiện nay. Chuyện "vạch" lỗi của nhau trên truyền thông như hai tuần nay càng gây bối rối cho những người sáng tác và công chúng.