Diễn biến phức tạp ở Biển Đông đã và đang ảnh hưởng tiêu cực tới hòa bình và an ninh ở khu vực

Hội nghị đã dành nhiều thời gian trao đổi về những diễn biến phức tạp trên thực địa Biển Đông, đặc biệt là các vụ việc đang diễn ra trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Các nước bày tỏ lo ngại tình hình căng thẳng hiện nay nếu tiếp tục để kéo dài sẽ rất nguy hiểm, gia tăng nguy cơ va chạm và tính toán sai lầm, đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.

Các nước ASEAN nhấn mạnh nguyên tắc tự kiềm chế, không quân sự hóa, không có các hành động làm phức tạp tình hình, gia tăng căng thẳng, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực; giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982). 

Về thực hiện DOC, hội nghị nhất trí cần tiếp tục nỗ lực bảo đảm thực hiện đầy đủ, hiệu quả, trong đó cần ưu tiên triển khai các biện pháp xây dựng lòng tin, hợp tác xử lý những thách thức chung, như bảo vệ môi trường biển, đối xử nhân đạo với ngư dân. 

Về đàm phán bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), các nước hoan nghênh việc hoàn tất vòng rà soát đầu tiên văn bản dự thảo, nhất trí cần duy trì đà tiến triển đã đạt được; khẳng định cần gia tăng nỗ lực để xây dựng một bộ quy tắc thực sự hiệu quả, thực chất, có thể ngăn ngừa xảy ra những vụ việc phức tạp như hiện nay. 

Phát biểu tại hội nghị, Đoàn Việt Nam đã làm rõ về những diễn biến phức tạp ở Biển Đông, đặc biệt là việc quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đang bị vi phạm nghiêm trọng, nêu bật lập trường, quan điểm chính đáng của Việt Nam dựa trên các quy định của luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. Đoàn Việt Nam nhấn mạnh, hành vi vi phạm của Trung Quốc đã và đang ảnh hưởng tiêu cực tới hòa bình và an ninh ở khu vực, không tạo bối cảnh thuận lợi cho tiến trình đàm phán COC. 

Khẳng định cam kết đối với tiến trình thực hiện DOC và xây dựng COC, Đoàn Việt Nam cũng nhấn mạnh tình hình hiện nay càng cho thấy tính cấp thiết của việc có bộ Quy tắc ứng xử hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, giúp ngăn ngừa các vụ việc tương tự trong tương lai. Theo đó, Đoàn Việt Nam đã đề xuất nhiều biện pháp nhằm cải tiến phương cách làm việc cho các vòng đàm phán sắp tới.

* Trước đó, trong ngày 13 và 14-10, cuộc họp lần thứ 30 Nhóm công tác chung ASEAN - Trung Quốc về thực hiện DOC cũng đã diễn ra, nhằm kiểm điểm tình hình Biển Đông, thực hiện DOC và xây dựng COC.