Đêm nghệ thuật “Bến lạ”: Cuộc đối thoại âm nhạc và thi ca

Lần đầu tiếp cận tác phẩm thơ - văn xuôi "Bến lạ" mà cố nhà thơ Đặng Đình Hưng viết trên giường bệnh khi ông 60 tuổi, nhiều người sẽ thấy khó hiểu... Tác phẩm được NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh in ấn và phát hành năm 1991. Trong đó, nhà thơ Hoàng Cầm - Hoàng Hưng đã giới thiệu: "Thơ ông là những đợt sóng ngược xuôi ngang dọc của trí tuệ. Mỗi hình ảnh, mỗi cách nói đều có sự lấp lánh… Thi pháp của "Bến lạ" chưa quen thuộc với bạn đọc, song bất kỳ thi pháp chân chính nào cũng ký mã một tâm sự chân thành không hề xa lạ với những ai biết lắng nghe. Xin hãy lắng nghe "thình thình một tiếng đập" trên ngực trang thơ".

Nhiều người lại cảm nhận tính thời đại và nhịp thở của một tâm hồn giàu trí tuệ, giàu tình yêu thương trong tác phẩm này. Gặp nhau ở những xúc cảm đó, họa sĩ Lê Thiết Cương và nhạc sĩ Phan Nam đã bắt tay dàn dựng để tác phẩm có một cách thức mới khi đến với công chúng. Ở đó, họ không định ngâm thơ, cũng không làm một cuộc trình diễn thơ bằng các môn nghệ thuật khác. "Bến lạ" sẽ được đọc nguyên bản và xen kẽ âm nhạc, bộ gõ, nhảy tapdance (dùng chân gõ nhịp) để đẩy cảm xúc và giúp người nghe tưởng tượng được nội dung thơ. Sáu nhạc cụ được sử dụng là guitar (Nguyễn Văn Tuấn thể hiện), piano (Nguyễn Tuấn Nam), nhị (Nguyễn Quốc Hùng), tapdance (Nguyễn Tất Long), sáo (Nguyễn Đại Dương - mời từ Sa Pa về thể hiện), bộ gõ (nhạc sĩ Phan Nam), có khi hòa tấu, có khi chơi một mình ở đầu, cuối và giữa các đoạn thơ. Tác phẩm "Bến lạ" sẽ được chia làm 24 đoạn và nhạc sĩ Phan Nam tùy từng nội dung, lựa chọn nhạc cụ phù hợp rồi đưa ra ý tưởng, bàn bạc với các nghệ sĩ để phần nhạc xuất hiện ở đâu, lưu lượng bao nhiêu vừa đủ dẫn dắt, vừa đẩy cảm xúc mà không khiến mạch thơ bị đứt quãng. Tất cả nghệ sĩ tham gia chương trình đều có tâm hồn thơ và cảm nhận sâu sắc tác phẩm "Bến lạ", nên nhạc sĩ Phan Nam cho biết, có nhiều sự thăng hoa trong quá trình thực hiện.

Tuy nhiên, quan trọng nhất trong đêm "Bến lạ" không phải là âm nhạc, mà chính là thơ qua hai giọng đọc của những nghệ sĩ trẻ Trần Thụy Nhã Uyên (nghệ sĩ sân khấu của TP Hồ Chí Minh) và Hoa Phương Chi (ĐH Văn hóa Hà Nội). Theo như nhạc sĩ Phan Nam, các giọng đọc này phải có cảm xúc đặc biệt, bắt được nhịp, hơi và tính trúc trắc của lời thơ. Ekip đã mời những người thuộc thế hệ 9X đọc thơ, để khẳng định tính thời đại trong thơ ông, mà đến nay những người trẻ vẫn thích, vẫn cảm nhận được. Hai giọng đọc, một miền Nam, một miền Bắc sẽ có sự tương phản để thể hiện đúng tinh thần tác phẩm. Họa sĩ Lê Thiết Cương dàn dựng đêm nghệ thuật bằng sự tối giản trong bài trí để khán giả tập trung nghe thơ.

Có thể đêm thơ sẽ giống như một bản hòa tấu hơi nặng nề, chậm rãi, giàu tính tự sự với những phần đối thoại giữa thi ca và âm nhạc. Nhưng những người thực hiện khẳng định, khi đã đi hết chương trình, khán giả sẽ cảm thấy sự thanh thản, sự giải thoát của tâm hồn.