Công tác phòng, chống tham nhũng: Chuyển biến mới, mạnh mẽ, thực chất, hiệu quả

Không có vùng cấm, không có ngoại lệ!

Hội nghị Trung ương 5, khóa XI (tháng 5-2012) đã quyết định chủ trương thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng (Ban Chỉ đạo) trực thuộc Bộ Chính trị, do đồng chí Tổng Bí thư làm Trưởng ban để chỉ đạo toàn diện công tác phòng, chống tham nhũng trên phạm vi cả nước. Từ khi thành lập Ban Chỉ đạo (tháng 2-2013) đến nay, công tác phòng, chống tham nhũng đã có bước tiến mạnh, đột phá, để lại dấu ấn tốt, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, hưởng ứng, đánh giá cao, cộng đồng quốc tế ghi nhận.

Theo Ban Nội chính Trung ương (cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo), 10 năm qua, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, thanh tra, kiểm toán của Nhà nước được tăng cường nhằm phát hiện và xử lý nghiêm minh các sai phạm, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, góp phần đắc lực nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Cấp ủy, Ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 2.700 tổ chức Đảng, gần 168.000 đảng viên, trong đó có hơn 7.390 đảng viên bị kỷ luật do tham nhũng. Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kỷ luật hơn 170 cán bộ cấp cao diện Trung ương quản lý, trong đó có 33 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, hơn 50 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang. Riêng từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đến nay, đã kỷ luật 50 cán bộ diện Trung ương quản lý, trong đó có 8 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, 20 sĩ quan công an, quân đội mang hàm cấp tướng.

Điểm nổi bật thời gian qua là công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng được thực hiện đúng quan điểm "không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai". 10 năm qua, các cơ quan nội chính cả nước đã khởi tố, điều tra 19.546 vụ/33.868 bị can, truy tố 16.699 vụ/33.037 bị can, xét xử sơ thẩm 15.857 vụ/30.355 bị cáo về các tội tham nhũng, chức vụ, kinh tế. Trong đó, với tội phạm về tham nhũng, đã khởi tố, điều tra 2.657 vụ/5.841 bị can, truy tố 2.628 vụ/6.199 bị can, xét xử sơ thẩm 2.439 vụ/5.647 bị cáo. Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay, đã khởi tố, điều tra gần 4.200 vụ/7.572 bị can về các tội tham nhũng, chức vụ, kinh tế (trong đó, các tội về tham nhũng đã khởi tố, điều tra 455 vụ/1.054 bị can). Riêng Ban Chỉ đạo Trung ương đã đưa 977 vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm vào diện theo dõi, chỉ đạo ở ba cấp độ; trong đó, Ban Chỉ đạo trực tiếp theo dõi, chỉ đạo 180 vụ án, 133 vụ việc; các cơ quan chức năng đã kết thúc điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm 120 vụ án/1.083 bị cáo, có 37 bị cáo nguyên là cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý. 

Đặc biệt, qua thanh tra, kiểm toán, đã kiến nghị xử lý trách nhiệm gần 44.700 tập thể, cá nhân sai phạm; kiến nghị thu hồi, xử lý tài chính hơn 975.000 tỷ đồng, gần 76.000ha đất; chuyển cơ quan điều tra gần 1.200 vụ việc có dấu hiệu tội phạm để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật. 

Cũng theo Ban Nội chính Trung ương, thời gian gần đây, công tác thu hồi tài sản tham nhũng có chuyển biến tích cực. Cơ quan thi hành án dân sự các cấp đã thu hồi 61.000 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 34,7% (năm 2013, tỷ lệ này chỉ đạt dưới 10%). Riêng các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương theo dõi, chỉ đạo, đã thu hồi được gần 50.000 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 41,3%. Công tác phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực ở địa phương, cơ sở được quan tâm hơn, từng bước khắc phục tình trạng "trên nóng, dưới lạnh". 

Ông Lê Đình Hiệp (phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy) đánh giá, công tác phòng, chống tham nhũng thời gian qua, nhất là từ nhiệm kỳ Đại hội XII đến nay được chỉ đạo rất ráo riết, quyết liệt, đã có bước tiến mạnh, đạt được nhiều kết quả toàn diện, rõ rệt, để lại dấu ấn tốt. Qua đó đã góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Nền nếp, bài bản, “đúng vai, thuộc bài”

Trong thành tích chung đó, có thể khẳng định, công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực 10 năm qua ngày càng nền nếp, bài bản, “đúng vai, thuộc bài”; trở thành mối quan tâm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân với phương châm "Tiền hô hậu ủng", "Nhất hô bá ứng", "Trên dưới đồng lòng" và "Dọc ngang thông suốt". Trong đó, có vai trò rất quan trọng, quyết định của các cơ quan nội chính - là lực lượng chủ công, tiên phong của Đảng, Nhà nước trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thông qua việc vừa tham mưu chỉ đạo phát hiện, xử lý nghiêm minh, kịp thời nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, kể cả những vụ việc tồn đọng từ nhiều năm trước và các vụ án xảy ra trong ngành, lĩnh vực được dư luận xã hội và nhân dân quan tâm như ngân hàng, tài chính, đất đai, y tế, giáo dục...; vừa chủ động phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực chính ngay trong cơ quan mình, theo đúng quan điểm của Đảng là "phải chống tham nhũng ngay trong các cơ quan có chức năng chống tham nhũng", được dư luận, nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.

Trao đổi với báo chí, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, nhấn mạnh, nguyên nhân cơ bản của những kết quả đã làm được là sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, kịp thời của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, mà trực tiếp, thường xuyên là sự chỉ đạo quyết liệt, trực tiếp của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, với quyết tâm chính trị rất cao của Đảng và Nhà nước. Cùng với đó là sự gương mẫu, "nói đi đôi với làm" của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng ban Chỉ đạo và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, của người đứng đầu, lãnh đạo chủ chốt các cấp, các ngành. Kết quả này có được là sự kế thừa, tiếp nối của cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực kiên trì, bền bỉ của nhiều nhiệm kỳ trước đây.

Sự quyết tâm, quyết liệt của Ban Chỉ đạo thể hiện ở sự kiên trì, kiên quyết "không dừng, không nghỉ", "không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai" và không chịu bất kỳ sức ép của cá nhân, tổ chức nào không trong sáng trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo đúng tinh thần chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương. Trong đó, quy trình xử lý cán bộ vi phạm được thực hiện chặt chẽ từ xử lý về mặt Đảng, đến xử lý hành chính và xử lý hình sự theo quy định pháp luật; từng bước đều được cân nhắc một cách dân chủ, công bằng, công khai theo nguyên tắc của Đảng và quy định pháp luật. Nhờ cách làm này mà ngay cả người vi phạm cũng nhận ra sai phạm, hứa sẽ khắc phục khuyết điểm.

Đặc biệt, một nguyên nhân khác cũng không kém phần quan trọng là vai trò to lớn của nhân dân trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Nói như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thì chính sự đồng lòng, ủng hộ của nhân dân là thước đo niềm tin đối với sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Do đó, Đảng ta đã biến hàng vạn, hàng triệu con mắt, lỗ tai cảnh giác của quần chúng thành “những ngọn đèn pha soi sáng khắp mọi nơi, làm cho tệ tham ô, lãng phí, quan liêu không có chỗ ẩn nấp” như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy.

PGS.TS Trần Viết Lưu (nguyên Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Ban Tuyên giáo Trung ương) cho rằng, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, là phải tăng cường kiểm soát quyền lực, “nhốt quyền lực trong lồng cơ chế”, tránh duy ý chí, nên trong 10 năm qua, Đảng, Nhà nước đã khẩn trương sửa đổi, bổ sung, xây dựng và ban hành hệ thống các văn bản về kiểm soát quyền lực; kiểm soát tài sản; chống chạy chức, chạy quyền… Trong đó, Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành hơn 250 văn bản về xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và phòng, chống tham nhũng; Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung, ban hành mới hơn 300 luật, pháp lệnh, nghị quyết; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hơn 2.000 nghị định, quyết định; các bộ, ngành, địa phương đã ban hành hàng nghìn văn bản quy phạm pháp luật để kịp thời thể chế hóa và triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng về quản lý kinh tế - xã hội, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý tham nhũng, tiêu cực có hiệu quả. Điều đó cho thấy, Đảng ta có bước đột phá trong tư duy chiến lược về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, có cách làm khoa học, bài bản, làm từng bước cẩn trọng, làm đến đâu chắc đến đó, nâng cao nhận thức, biến ý chí thành hành động dựa trên nguyên tắc Đảng, thượng tôn pháp luật.

Cũng theo PGS.TS Trần Viết Lưu, việc Trung ương nhất trí triển khai thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh cũng là một điểm mới rất đáng lưu ý, vì việc này sẽ khắc phục được tình trạng “trên nóng dưới lạnh” (chưa kể tâm lý “né tránh va chạm”, coi việc phòng, chống tham nhũng “là việc của Trung ương”), nâng cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền cấp tỉnh trực tiếp vào cuộc, tạo nên mạng lưới từ trên xuống, thống nhất, đồng bộ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Dư luận xã hội rất đồng tình và kỳ vọng vào việc này. 

“Với hai điểm nhấn nêu trên, tin tưởng rằng, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng thời gian tới sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, quyết liệt, hiệu quả, tạo lan tỏa xã hội, đủ mức cảnh tỉnh, răn đe, ngăn chặn, đẩy lùi “giặc nội xâm”, nâng cao uy tín của Đảng, Nhà nước, chế độ”, PGS.TS Trần Viết Lưu nhấn mạnh thêm.

Với quyết tâm chính trị cao của Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc tích cực, đồng bộ của các cấp ủy, chính quyền, cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, chắc chắn công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian tới sẽ có bước tiến mới, mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn và hiệu quả hơn. Tham nhũng nhất định sẽ được ngăn chặn và đẩy lùi, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng, niềm tin yêu, mong đợi của nhân dân.