Tiếp tục phát huy dân chủ, sáng tạo, cách mạng trong công tác lý luận

Sáng 17-3, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Tạp chí Cộng sản, Hội đồng Lý luận Trung ương tổ chức Hội thảo quốc gia “Công tác lý luận của Đảng và những định hướng nghiên cứu quan trọng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư chủ trì và phát biểu chỉ đạo hội thảo.

Đồng chủ trì hội thảo có các đồng chí: Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Lại Xuân Môn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; Hoàng Trung Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương.

Tham dự có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; đại diện lãnh đạo các tỉnh ủy, thành ủy, đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương; Trung ương MTTQ Việt Nam, Trung ương các đoàn thể chính trị - xã hội; các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý…

Có cách làm mới, đột phá trong nhận thức lý luận của Đảng

Hội thảo có ý nghĩa đặc biệt, nhằm đề ra những định hướng nghiên cứu quan trọng phục vụ cho việc hoạch định và triển khai những quyết sách chiến lược, mang lại những chuyển đổi mang tính cách mạng, nâng tầm công tác lý luận của Đảng theo tư tưởng chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên mới.

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đánh giá cao ý nghĩa, tầm quan trọng của hội thảo, nhất là trong bối cảnh toàn Đảng, toàn hệ thống chính trị và nhân dân cả nước phấn khởi, thi đua thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội năm 2025, phấn đấu hoàn thành thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Đặc biệt là chuẩn bị tâm thế, khát vọng để bước vào kỷ nguyên mới phát triển giàu mạnh và thịnh vượng của dân tộc.

Lịch sử cách mạng của dân tộc ta 95 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng đã khẳng định tư duy lý luận, đường lối cách mạng đúng đắn của Đảng, nhất là các chủ trương và quyết sách qua 40 năm đổi mới đất nước và thời gian vừa qua. Thực tiễn cũng cho thấy những bước phát triển sáng tạo, quan trọng trong nhận thức lý luận của Đảng.

Thường trực Ban Bí thư nhấn mạnh yêu cầu không ngừng đổi mới, tiếp tục nâng tầm tư duy, trí tuệ, bản lĩnh của Đảng; có cách làm mới, đột phá trong nhận thức lý luận, không ngừng phát triển và hoàn thiện hệ thống lý luận, để xây dựng các quyết sách chiến lược, khơi dậy, phát huy mạnh mẽ sức mạnh, tinh thần và ý chí con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam; bứt tốc, bứt phá trong công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước nhanh và bền vững.

Đồng chí Trần Cẩm Tú cho rằng, hội thảo là dịp để nghiên cứu, thảo luận, nhìn nhận, đánh giá kỹ lưỡng các vấn đề lý luận đặt ra trong bối cảnh mới, làm cơ sở chắt lọc, tham mưu các luận cứ khoa học, phục vụ công tác xây dựng, hoạch định các chủ trương của Đảng, góp phần bổ sung, làm rõ trong quá trình xây dựng các văn kiện trình Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Trên cơ sở định hướng, gợi mở những nhiệm vụ và nội dung nghiên cứu lớn của công tác lý luận thời gian tới, đồng chí Trần Cẩm Tú đề nghị các nhà khoa học, các chuyên gia dự hội thảo, với tinh thần trách nhiệm cao, tâm huyết, tập trung thảo luận, trao đổi, đánh giá kỹ lưỡng các vấn đề lý luận đặt ra trong bối cảnh mới.

Cụ thể, thảo luận làm rõ nhận thức chủ nghĩa xã hội và xu thế phát triển của thế giới đương đại, trong đó tập trung làm rõ những thách thức, những vấn đề đấu tranh tư tưởng trong bối cảnh thăng trầm của chủ nghĩa xã hội hiện thực, chắt lọc các trào lưu tư tưởng, học thuyết, lý thuyết mới, những quan điểm khách quan, biện chứng, tiến bộ có thể nghiên cứu, tiếp thu.

“Các nhà khoa học cũng làm rõ hơn phương thức lãnh đạo của Đảng sẽ cần bổ sung, phát triển như thế nào trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Đảng sẽ lãnh đạo sự phát triển dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo bằng công cụ gì? Đảng cần lực lượng gì để có thể lãnh đạo, kiểm tra, giám sát những thay đổi do các công nghệ mới đem lại, như trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT)...?”, đồng chí Trần Cẩm Tú đề nghị.

Làm rõ các nhóm vấn đề về công tác lý luận của Đảng

Phát biểu đề dẫn hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh, nhìn lại 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, trong đó có hơn 20 năm thực hiện Nghị quyết số 01-NQ/TƯ năm 1992 của Bộ Chính trị khóa VII và nhất là sau hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TƯ năm 2014 của Bộ Chính trị khóa XI, công tác lý luận của Đảng đã phát huy trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, xây dựng nên một nền lý luận đặc sắc Việt Nam, làm cơ sở cho những chủ trương, quyết sách hết sức quan trọng của Đảng trong tiến trình đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước.

Công tác lý luận của Đảng đã góp phần bổ sung, hoàn thiện cơ bản hệ thống lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong thời kỳ mới, thể hiện rõ trong mô hình xã hội chủ nghĩa Việt Nam; những phương hướng cơ bản xây dựng chủ nghĩa xã hội Việt Nam ; lý luận về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; lý luận về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng; lý luận về phát triển văn hóa và con người Việt Nam.

Cùng với đó là phát triển lý luận về quốc phòng, an ninh và đối ngoại; phát triển một số vấn đề lý luận trong thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện hai mục tiêu “100 năm”...

Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch cũng có bước chuyển biến rõ rệt, được triển khai toàn diện, quyết liệt, đi vào chiều sâu...

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, với tinh thần nghiêm túc và thẳng thắn, các tham luận cũng như ý kiến thảo luận bàn tròn đề cập một số hạn chế, bất cập, những rào cản, nút thắt, điểm nghẽn đang cản trở sự phát triển của công tác lý luận trong thời gian qua, nhất là trong tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận.

Hội thảo đã nhận được sự quan tâm của lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, lãnh đạo các địa phương và đông đảo các nhà nghiên cứu lý luận, chuyên gia, nhà khoa học...

Các tham luận gửi về Ban tổ chức, đặc biệt là hơn 80 tham luận có giá trị cao, được lựa chọn đăng kỷ yếu, cùng các ý kiến đại biểu tại phiên tham luận, phiên bình luận và phiên thảo luận tại hội thảo..., tập trung phân tích các nội dung chính: Những vấn đề chung về công tác lý luận của Đảng; thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với công tác lý luận của Đảng hiện nay; quan điểm, mục tiêu và giải pháp thúc đẩy phát triển công tác lý luận của Đảng trong giai đoạn mới...

Đột phá về công tác tổ chức, cán bộ và thể chế quản lý

Thảo luận tại hội thảo, GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương tham luận với chủ đề: “Công tác lý luận của Đảng: Thành tựu, hạn chế và những định hướng nghiên cứu lý luận lớn đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045”.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn đánh giá khái quát những thành tựu to lớn của công tác lý luận đối với sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng; thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, thách thức đặt ra đòi hỏi phải sớm được khắc phục để đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn sắp tới. Đồng thời, xác định những định hướng nghiên cứu chủ yếu của công tác lý luận từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Các định hướng nghiên cứu lý luận trong thời kỳ mới chỉ có thể thực hiện có kết quả khi có sự đột phá về công tác tổ chức, cán bộ và thể chế quản lý, phát triển về lĩnh vực khoa học và công nghệ, trên cơ sở sự thống nhất nhận thức trong các cấp ủy Đảng về vai trò, vị trí, tầm quan trọng, ý nghĩa và tính chất đặc thù của công tác lý luận để từ đó có sự quan tâm toàn diện, hợp lý và có hiệu quả đối với công tác lý luận.

Trong khi đó, GS.TS Phùng Hữu Phú, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương tham luận với chủ đề: “Nhìn lại gần 35 năm Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và một số vấn đề lý luận lớn đặt ra trong việc chuẩn bị sửa đổi, bổ sung, phát triển Cương lĩnh, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ phát triển mới”.

Theo GS.TS Phùng Hữu Phú, trong 95 năm lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam đã ban hành 5 bản cương lĩnh, trở thành ngọn cờ dẫn đường, chỉ lối cho cách mạng Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thử thách, giành những thắng lợi vĩ đại. Đồng thời, thực tiễn thực hiện Cương lĩnh cũng bộc lộ những nhận thức không còn phù hợp.

Bên cạnh đó, những yêu cầu mới nảy sinh khi đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới cũng đặt ra yêu cầu cần thiết phải sửa đổi, bổ sung, phát triển Cương lĩnh, đặc biệt là một số vấn đề lý luận lớn về mục tiêu, mô hình tổng thể, quá trình phát triển của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam và những định hướng lớn xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Điểm đáng chú ý theo Giáo sư, đó là đất nước ta sẽ có bước phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn 2036 - 2050 để kết thúc thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam (tức là giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam kéo dài khoảng 100 năm, từ 1954 đến khoảng năm 2050).

Tại hội thảo, GS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp tham luận với chủ đề: “Sự phát triển lý luận của Đảng về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân ở Việt Nam trong tiến trình đổi mới”.

Qua tham luận của mình, GS.TS Hoàng Thế Liên đã đánh giá những bước phát triển về nhận thức lý luận, cũng như thành tựu, hạn chế trong thực tiễn xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đề xuất một số kiến nghị nhằm xây dựng một nhà nước pháp quyền hiện đại được đổi mới cả chất và lượng đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên mới.

Nhận thức đầy đủ, toàn diện về công tác lý luận của Đảng

Phát biểu kết luận, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khẳng định, các ý kiến phát biểu, tham luận tại hội thảo đã thể hiện rõ tinh thần khoa học sâu sắc, tâm huyết và trách nhiệm; góp phần cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn tin cậy, tạo sự thống nhất và nâng cao nhận thức về công tác lý luận của Đảng.

Hội thảo thống nhất cao trong đánh giá những kết quả đạt được sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TƯ gắn với tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam. Nghị quyết số 37-NQ/TƯ đã được triển khai thực hiện bài bản, nghiêm túc; dân chủ trong nghiên cứu lý luận được coi trọng, môi trường hoạt động lý luận có sự đổi mới tiến bộ hết sức mạnh mẽ.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa cho biết, đất nước ta đang chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình, phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc, yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra đối với công tác lý luận là rất nặng nề và cũng rất vinh quang.

Nhân dịp kỷ niệm 95 năm thành lập Đảng (3/2/1930 - 3/2/2025), đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm có bài viết Rạng rỡ Việt Nam, trong đó nhấn mạnh: “Việc hoàn thiện nền tảng lý luận là yêu cầu cấp thiết để Đảng tiếp tục lãnh đạo đất nước trong bối cảnh thế giới hôm nay đang diễn ra những biến chuyển sâu sắc trên tất cả các mặt của đời sống. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, thực tiễn luôn đặt ra những vấn đề mới, đòi hỏi Đảng phải không ngừng tổng kết thực tiễn, bổ sung, phát triển lý luận” .

Quán triệt tinh thần đó, hội thảo đã thống nhất, đề xuất với Đảng nhiều vấn đề mới, định hướng mới cho công tác lý luận của Đảng trong kỷ nguyên mới.

Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương ghi nhận những ý kiến, tham luận, thảo luận sâu sắc, tâm huyết, trách nhiệm; đề xuất các giải pháp thiết thực nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác lý luận đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

“Bối cảnh, tình hình và yêu cầu mới đang đặt ra nhiều nhiệm vụ mới cho công tác xây dựng Đảng nói chung, công tác lý luận của Đảng nói riêng, đòi hỏi chúng ta phải kiên định lập trường, lý tưởng cách mạng, có quyết tâm chính trị cao, đồng thời cần tiếp tục phát huy dân chủ, sáng tạo, cách mạng trong nghiên cứu và triển khai công tác lý luận”, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

Kết quả của hội thảo sẽ được Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương tổng hợp, chắt lọc để bổ sung, nâng cao chất lượng Đề án tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 37-NQ/TƯ và trình Bộ Chính trị trong tháng 3-2025.

Ban Chỉ đạo và Ban Tổ chức hội thảo tiếp thu nghiêm túc những ý kiến sâu sắc của đồng chí Thường trực Ban Bí thư, nhất là những định hướng, gợi mở nhiệm vụ và nội dung nghiên cứu lớn từ nay đến giữa thế kỷ XXI, nhằm cung cấp luận cứ, luận chứng cho việc hoạch định và triển khai những quyết sách mang tính chiến lược của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn cách mạng có tính lịch sử của dân tộc.