Chuyện bình thường

Nhiều người tập trung ở Hồ Gươm và báo chí dồn dập đưa tin là bởi có thông tin rùa Hồ Gươm lâm bệnh nặng. Nhiều người quan tâm, nhiều thông tin về rùa, từ chỗ quan tâm về một loài rùa quý hiếm được cho là có liên quan tới truyền thuyết Trả Gươm đến thể hiện nỗi lo thái quá, đẩy vấn đề lên thành nỗi lo xa rùa Hồ Gươm có thể không qua khỏi dịp này, truyền thuyết mang tính biểu tượng gắn với lịch sử Hồ Gươm, lịch sử - văn hóa Hà Nội cũng có thể vì thế mà hao tổn. Như thế liệu có cần thiết và có nên không?

Bởi vì gạt bỏ những gì không rõ tính xác thực thì cần xác định rõ những phần việc liên quan đến chữa trị cho rùa Hồ Gươm xuất phát từ những đòi hỏi xác thực, hiển nhiên cần có. Đó là Hà Nội, cũng như các nhà khoa học và nhân dân thấy cần, rất cần thiết phải tìm cách bảo vệ rùa Hồ Gươm, một loài được đa số chuyên gia về rùa khẳng định là rất quý hiếm, thuộc danh mục sách đỏ cần phải bảo vệ; bởi thế mới có hội thảo quốc tế về rùa Hồ Gươm; đó là Hà Nội thấy cần phải có giải pháp tổng thể cho vấn đề môi trường sinh thái Hồ Gươm - một thắng cảnh có ý nghĩa quan trọng đối với đời sống văn hóa của nhân dân Hà Nội, của quốc gia; bởi thế mới có những lần nạo vét lòng hồ cách nay hàng chục năm, mới có những lần thử nghiệm nạo vét bùn bằng công nghệ của Đức, mới có sự ra đời của đội quản lý trật tự hồ Hoàn Kiếm… Đó là những phần việc được thực hiện lâu rồi, đã được thông tin thường xuyên như thông tin về những phần việc cần làm bình thường khác. Cái sự khác về cách hiểu thông tin, nếu có, chỉ có thể là bởi rùa Hồ Gươm không được khỏe vào dịp này. Cái sự hiểu được cộng hưởng bởi những gì trùng hợp về mặt thời gian, thế nào mà mang hàm ý nhỡ mai này không còn rùa Hồ Gươm nữa thì truyền thuyết Hoàn Kiếm cũng theo rùa ra đi mãi… Như thế thì có nên không?

Rùa Hồ Gươm cao tuổi rồi, như cách nhận định đâu đó thì tuổi của cá thể quý này có lẽ lên tới vài trăm năm, số tuổi của vài thế hệ người cộng lại. Con người sinh, lão, bệnh, tử. Rùa Hồ Gươm cũng có lúc khỏe lúc không, cũng có sinh có tử - đó là chuyện quá bình thường. Vấn đề là ta chăm sóc tốt và tìm cách không để loài quý diệt vong. Đó là đòi hỏi không liên quan đến truyền thuyết Trả Gươm mà tiền nhân truyền lại để lưu ý hậu thế giữ mãi tinh thần tự lực tự cường, biết trước biết sau. Truyền thuyết ấy gắn với tên gọi Hồ Gươm (Hoàn Kiếm), nhưng cũng gắn với tâm tính người Việt nói chung, dù thế nào cũng không thể mất đi, nhất là khi truyền thuyết ấy và tên gọi Hồ Gươm mến yêu ấy đã đi vào thơ ca, vào tiềm thức, được truyền tụng mãi qua từng thế hệ.

Thế nên, chẳng cần thiết phải tự hỏi mình một câu hỏi không cần lời giải, rằng rùa Hồ Gươm hiện tại có phải là rùa trong truyền thuyết hay không; cũng chẳng nên gắn sự hiện hữu của rùa với sự tồn tại của một truyền thuyết đẹp để rồi tự đẩy tâm tưởng đi xa, thái quá... Hãy cùng tìm cách bảo vệ loài rùa quý hiếm, bảo vệ cảnh quan môi trường Hồ Gươm cho xứng với lịch sử - văn hóa Hà Nội, với truyền thuyết đẹp Trả Gươm. Và hãy coi chuyện chữa trị cho loài rùa quý hiếm là chuyện bình thường. Như thế cũng đã góp nhiều cho Hà Nội rồi…