Chút hòa giải trong bất đồng

Đây sẽ là cuộc gặp trực tiếp lần thứ hai giữa ông Biden và ông Tập Cận Bình kể từ khi ông Biden lên cầm quyền ở nước Mỹ hồi cuối tháng 1-2021, cũng còn là lần đầu tiên ông Tập Cận Bình trở lại nước Mỹ sau 6 năm.

Trong thời gian 6 năm ấy, nước Mỹ đã thay đổi rất nhiều về chính trị quyền lực và chính trị xã hội, chính trị thế giới và chính trị an ninh thế giới cũng như kinh tế và thương mại thế giới đã có nhiều chuyển biến cơ bản, sâu sắc. Mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc cũng vậy. Biểu cảm đồng thuận và thân thiện giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và ông Tập Cận Bình ở cuộc gặp nhau của họ cách đây 6 năm đã nhanh chóng nhường chỗ cho sự sa sút chưa từng thấy trong mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc.

Bất đồng quan điểm và xung khắc lợi ích giữa hai bên bộc lộ rõ và gia tăng mức độ sâu sắc trên rất nhiều phương diện: Xung khắc thương mại, cạnh tranh công nghệ cao, nguồn gốc vi rút gây ra đại dịch, Đài Loan, Biển Đông, dân chủ, nhân quyền, chiến tranh ở Ukraine và ở khu vực Trung Đông, trật tự thế giới và hệ thống chính trị quốc gia... Tất cả những bất hòa, xung khắc này giữa Mỹ và Trung Quốc đều không dễ và không thể nhanh chóng được khắc phục. Bởi trong thực chất đều là sự cọ xát và xung khắc lợi ích chiến lược cơ bản trước mắt cũng như lâu dài của cả hai bên; đều rất nhạy cảm về đối nội cũng như đối ngoại đối với cả hai bên và đều góp phần xác định thứ hạng giữa Mỹ và Trung Quốc trong thế giới hiện đại.

Cho nên có thể thấy được ngay rằng, cuộc gặp tới đây giữa ông Biden và ông Tập Cận Bình ở San Francisco mang ý nghĩa và tác động chính trị là chính, mới chỉ có thể là chút hòa giải trong bất đồng giữa hai nước chứ chưa thể đưa lại kết quả với tính chất và hiệu ứng đột phá cho việc cải thiện quan hệ song phương, càng chưa thể mở ra thời kỳ mới cho mối quan hệ này. Dù vậy, chặn đà tiếp tục xấu đi của quan hệ song phương cũng đã rất tích cực và quan trọng đối với Mỹ và Trung Quốc.

Trong quan hệ quốc tế giữa các quốc gia, quan hệ chính trị được cải thiện sẽ tạo bầu không khí chính trị thuận lợi và những tiền đề khác để có thể giải quyết được các vấn đề tồn tại dai dẳng lâu nay. Cuộc gặp giữa ông Biden và ông Tập Cận Bình ở San Francisco vì thế rất cần thiết và tích cực đối với hai nước này. Mỹ và Trung Quốc đi vào hòa dịu sẽ giúp cuộc gặp cấp cao năm nay của APEC dễ thành công, có tác động tích cực tới kinh tế và thương mại thế giới.

Cuộc gặp cấp cao APEC năm nay ở Mỹ tạo cơ hội gần như không thể thuận lợi và thích hợp hơn được nữa để ông Biden và ông Tập Cận Bình gặp nhau mà không ngại bị nhìn nhận là đến với cuộc gặp từ thế yếu, tức là không bị tổn hại thể diện và bị coi là thất thế. Bản chất phức tạp, nhạy cảm và nan giải của những bất hòa giữa Mỹ và Trung Quốc cùng với việc chỉ một năm nữa thôi ở nước Mỹ lại có cuộc bầu cử tổng thống làm cho ông Biden và ông Tập Cận Bình nhiều lắm thì cũng chỉ có thể tạm thời "ổn định quan hệ song phương" chứ không thể có được với nhau sự nhất trí quan điểm và cam kết mang tính ràng buộc lẫn nhau nhằm khắc phục bất hòa.