Căng thẳng bài toán "giấc mơ Mỹ"

Trong nhiều năm qua, tình trạng nhập cư trái phép là vấn đề nan giải tại Mỹ. Dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump, nhiều chính sách đã được thực hiện nhằm ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp. Tuy nhiên, ngay ngày đầu tiên lên nắm quyền, Tổng thống Joe Biden đã ký một loạt sắc lệnh đảo ngược nhiều chính sách nhập cư của chính quyền tiền nhiệm. Theo đó, ông chủ Nhà Trắng yêu cầu ngừng xây dựng bức tường dọc biên giới với Mexico và đề xuất dự luật tạo điều kiện cho gần 11 triệu người sống bất hợp pháp tại Mỹ được cấp quốc tịch. Chính quyền của ông Joe Biden cũng đang khởi động lại chương trình "Trẻ vị thành niên Trung Mỹ" cho phép trẻ em chạy trốn khỏi bạo lực ở El Salvador, Guatemala và Honduras nộp đơn ở nước sở tại để định cư ở Mỹ. Sự đảo chiều chính sách này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của đảng Cộng hòa, đồng thời được cho là nguyên nhân khiến số lượng người di cư trái phép đến biên giới Mỹ tăng đột biến trong những tuần gần đây.

Các lực lượng biên phòng Mỹ đã tiến hành hơn 100.000 vụ bắt giữ hoặc trục xuất người nhập cư ở biên giới với Mexico trong tháng 2 vừa qua, mức cao nhất kể từ năm 2019. Sức ép gia tăng buộc Washington phải mở thêm những cơ sở phân loại và tạm giữ người nhập cư trái phép nhưng hầu hết đang trong tình trạng quá tải. Hiện tượng trẻ em tự vượt biên đến từ Trung Mỹ cũng tăng vọt, có ngày lên tới 561 em (ngày 15-3). Theo quy định, hầu hết những người trưởng thành độc thân và các gia đình vượt biên bị bắt giữ sẽ bị trục xuất, trong khi đó, trẻ em không có người đi kèm thì không bị áp dụng hình thức này. Hiện có trên 10.000 trẻ em nhập cư không có người đi kèm, được Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh Mỹ (HHS) chăm sóc và 5.000 em khác thuộc quản lý của Cục Hải quan và biên phòng Mỹ (CBP).

Một vấn đề nữa khiến giới chức phải đau đầu, đó là giải quyết nơi ăn, chốn ở cho hàng nghìn trẻ em nhập cư này. Ngày 25-3 vừa qua, Lầu Năm Góc đã phê chuẩn đề nghị của HHS tạm thời đưa trẻ em di cư tới căn cứ quân sự San Antonio Lackland và Fort Bliss trong bối cảnh số người di cư nhập cảnh vào Mỹ được dự báo sẽ còn tăng mạnh. Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ Alejandro Mayorkas cho rằng, Mỹ đang phải đối mặt với làn sóng người nhập cư ở biên giới phía Nam lớn nhất trong 20 năm qua. Trước tình hình này, Nhà Trắng đã phải lên tiếng, kêu gọi người di cư hãy ngừng đến Mỹ. Thậm chí, Bộ Ngoại giao Mỹ đã phát hơn 17.000 quảng cáo trên đài phát thanh khắp khu vực Mỹ Latinh và hơn 500 quảng cáo trên mạng xã hội để yêu cầu người di cư ở lại quê hương của họ.

Đói nghèo, tình trạng bạo lực tại đất nước... khiến người dân ở Mexico, Guatemala, Honduras và El Salvador luôn tìm cách vào Mỹ trong nhiều năm qua. Cụm từ "giấc mơ Mỹ" đã tồn tại trong suy nghĩ của nhiều người trong số họ. Trong hành trình dài và nguy hiểm này, người di cư luôn phải đối mặt với nguy cơ bị bắt cóc và giết hại bởi các băng nhóm tội phạm có tổ chức.

Rõ ràng tình trạng nhập cư trái phép đã, đang và sẽ tiếp tục là “bài toán khó” với chính quyền Mỹ. Tuy nhiên, việc Tổng thống Joe Biden chú trọng giải quyết nguyên nhân gốc rễ của vấn đề và chủ trương thúc đẩy đối thoại với Mexico và các quốc gia Trung Mỹ cho thấy Mỹ đang xây dựng chính sách mang tính nhân đạo để từng bước gỡ rối vấn đề này.