Bảo đảm an toàn giao thông: Nhiều hạn chế, bất cập cần khắc phục

Hội thảo lần này đã thu hút hơn 500 đại biểu trong nước, quốc tế tham dự với nhiều tham luận tâm huyết nhằm nâng cao ATGT tại Việt Nam. Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ kiêm Chủ tịch UBATGT QG Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, phát triển GTVT là động lực phát triển kinh tế, xã hội Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh đó là nguy cơ mất cân bằng giữa nhu cầu giao thông với năng lực cung ứng về hạ tầng, dịch vụ, cũng như các mặt trái do hoạt động giao thông vận tải gây ra. Những năm qua, Việt Nam đã rất nỗ lực, cố gắng thông qua việc ban hành nhiều nghị quyết, nghị định, chỉ thị tập trung chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai quyết liệt hàng loạt các giải pháp khác nhau tập trung vào ba nhóm quan trọng gồm: phát triển kết cấu hạ tầng, phát triển giao thông công cộng và tổ chức quản lý giao thông để hạn chế ùn tắc, tai nạn. Tuy nhiên, tình hình trật tự ATGT còn diễn biến phức tạp, gây thiệt hại lớn về người và tài sản (dù số người chết năm 2012 giảm khoảng 17% so với cùng kỳ năm 2011). Chính phủ Việt Nam cam kết đến năm 2020 giảm 50% số vụ tai nạn, số người chết do tai nạn so với năm 2011. Giám đốc WB tại Việt Nam Victocria Kwakwa cũng đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam trong cải thiện ATGT, trong đó xác định đây là mục tiêu ưu tiên quốc gia.

Tại hội nghị này, từng tiểu ban đã thẳng thắn đánh giá những mặt được, hạn chế, từ đó xây dựng đề án, chính sách chiến lược bảo đảm ATGT QG. Nhận thức, ý thức của người tham gia, điều khiển phương tiện giao thông còn hạn chế là nguyên nhân quan trọng khiến số vụ tai nạn, số người tử vong, số người bị thương do TNGT còn cao. Nguyên Chánh Văn phòng UBATGT QG Thân Văn Thanh cho biết, từ 93% đến 97% số vụ tai nạn giao thông do con người gây ra, trong đó chỉ có khoảng 30% người tham gia giao thông hiểu biết pháp luật nhưng vẫn cố tình vi phạm. Như vậy, hậu quả do chính con người gây ra. Tuy nhiên, điều kiện hạ tầng, công tác quản lý điều hành giao thông còn không ít bất cập; chất lượng hạ tầng giao thông kém, thiếu đồng bộ do xây dựng trong nhiều giai đoạn khác nhau, theo những tiêu chuẩn khác nhau cũng là tác nhân không nhỏ gây ra tai nạn. Trong khi đó, giao thông ở nước ta là phức hợp, việc phân làn, dành đường riêng cho từng loại phương tiện rất hạn chế. Thạc sĩ Lê Văn Đạt, Viện Chiến lược và phát triển GTVT cho biết, Malaysia dành đường riêng cho xe máy, nhờ đó giảm 39% tai nạn. Đó là chưa kể chất lượng hạ tầng còn không ít hạn chế, ngay cả ở tiêu chí độ bằng phẳng tại một số dự án đường cao tốc. PGS.TS Nguyễn Quang Toàn và TS Trần Thị Thu Hà cảnh báo nên thận trọng khi khai thác đường ô tô cao tốc ngay khi đạt tiêu chuẩn. Đáng tiếc, không ít người tham gia giao thông lại chưa nhận thức đúng vấn đề.

Chất lượng hạ tầng còn hạn chế, công tác sơ cấp cứu chưa đáp ứng nhu cầu, ý thức của một bộ phận người tham gia giao thông kém, nhưng việc quản lý, điều hành giao thông, chất lượng phương tiện cũng chưa ổn. Tham nhũng trong cưỡng chế giao thông đường bộ thực sự là vấn nạn nhức nhối và được "điểm danh" đứng đầu trong những lĩnh vực tham nhũng. Đây là lý do khiến không ít tham luận trong tiểu ban quản lý ATGT kiến nghị cần nâng cấp đường bộ và xử lý vi phạm qua hình ảnh để hạn chế tiêu cực; bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật.

Các tham luận, góp ý tại hội nghị thực sự là bài học kinh nghiệm từ nghiên cứu khoa học, lý luận đến thực tiễn để các cơ quan chức năng tham khảo, xây dựng đề án, chính sách, chiến lược bảo đảm ATGT như mong muốn của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trong bài phát biểu khai mạc hội thảo. Thông qua hội nghị này, các cơ quan chức năng cần thẳng thắn nhìn nhận lại vai trò, trách nhiệm trong việc quản lý, điều hành. Người tham gia giao thông không có cơ hội "lên tiếng" tại hội nghị, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc các cơ quan hữu trách đã làm tròn trách nhiệm. Đổ lỗi cho nguyên nhân khách quan thì dễ, nhưng nhìn lại vai trò, trách nhiệm của mình để khắc phục tình trạng mất ATGT sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.