Bài toán không đơn giản

Thế Phương| 03/01/2013 06:06

(HNM) - Tại buổi làm việc của Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo và Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ với Cục Thuế TP Hà Nội về nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2012, một thông tin rất đáng quan tâm đã được đưa ra: 10/15 lĩnh vực, khoản thu, sắc thuế của Hà Nội hoàn thành dự toán, tổng thu ngân sách nhà nước đạt 100,2% so với dự toán, tăng 4,9% so với năm 2011. Với kết quả này, Hà Nội đã đạt được "thắng lợi kép", vừa thực hiện hiệu quả các giải pháp giãn, giảm, miễn thuế giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, vừa hoàn thành dự toán ngân sách được giao và "về đích" đúng hạn.

Tuy nhiên, bức tranh về thu ngân sách năm 2012 không có nhiều màu sáng. Chưa năm nào tỷ lệ các địa phương không hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách nhà nước lại nhiều như năm nay. TP Hồ Chí Minh được giao chỉ tiêu thu thuế gần 150.000 tỷ đồng, chiếm gần 30% tổng số thu ngân sách của ngành thuế nhưng chỉ đạt trên 92% kế hoạch được giao. Đây là năm đầu tiên "đầu tàu kinh tế" của cả nước không hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách. Đà Nẵng ước chỉ đạt 81,1% dự toán thu ngân sách và cũng là năm đầu tiên không đạt sau 15 năm luôn hoàn thành chỉ tiêu quan trọng này… Việc một số địa phương không hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách ảnh hưởng rất lớn đến tổng thu ngân sách của cả nước.

Các doanh nghiệp trong ngành xây dựng, vật liệu xây dựng, kinh doanh bất động sản rơi vào tình trạng "đóng băng", làm ăn không có lãi. Một số mặt hàng có đóng góp số thu lớn cho ngân sách như: ô tô, xe máy, hàng điện tử... sức mua cũng đã giảm rõ rệt. Việc thực hiện các chính sách thuế hỗ trợ cho doanh nghiệp cũng ảnh hưởng đến nguồn thu… Tuy nhiên, có không ít vấn đề cần được đặt ra như: Có hay không việc một số đơn vị, địa phương "cố tình" không hoàn thành kế hoạch thu ngân sách? Kế hoạch thu ngân sách của Nhà nước có phù hợp với tình hình thực tế ở mỗi địa phương hay không? Quy trình, thủ tục quản lý thuế, hành chính thuế đã thật sự tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và cá nhân nộp ngân sách nhà nước?

Việc cân đối lại thu chi là vấn đề cấp bách trong bối cảnh bội chi ngân sách luôn ở mức cao như hiện nay. Nhiều chuyên gia tài chính nhà nước cho rằng nên tăng thuế suất thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng không khuyến khích nhập khẩu và các mặt hàng có khả năng sản xuất trong nước; tăng thuế suất thuế xuất khẩu đối với các sản phẩm từ khai thác tài nguyên. Đồng thời, tăng cường hơn nữa việc quản lý chi ngân sách, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn… Đây là việc làm cần thiết trong bối cảnh năm 2013, nền kinh tế tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức, việc thu ngân sách sẽ tiếp tục khó khăn.

Rõ ràng, giải bài toán bảo đảm nguồn thu ngân sách trong bối cảnh hiện nay khi không ít doanh nghiệp chưa thoát khỏi "cơn bĩ cực" là chuyện không hề đơn giản.