Bài cuối: Đúng luật và hài hòa lợi ích

Không để sử dụng sai mục đích

Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới, ông Tống Đức Tiến, Trưởng phòng Cấp phép xây dựng (Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh) thừa nhận, vấn đề quản lý chung cư rất phức tạp. Để chấp thuận chủ trương đầu tư một dự án nhà ở, trước khi cấp phép, Sở Xây dựng phải thẩm định cơ sở kỹ thuật, hạ tầng, để tính toán công năng, hệ số sử dụng trên cơ sở chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc. Trong quá trình quản lý vận hành, trách nhiệm của chủ đầu tư phải thực hiện đúng hồ sơ được duyệt.

Cũng theo ông Tống Đức Tiến, nếu có nhu cầu sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích kinh doanh, quá trình chuyển đổi công năng từ nhà ở sang địa điểm kinh doanh phải đồng bộ trong vấn đề quản lý nhà nước, tức phải xem xét quy chuẩn, tiêu chuẩn chung cư đó có đáp ứng được hay không, người sử dụng để ở hay để kinh doanh phải thực hiện đúng chỉ tiêu được cấp phép.

Đứng ở góc độ người mua, ông Trần Khánh Quang (Tổng Giám đốc Công ty Việt An Hòa - huyện Bình Chánh) cho biết, khi người tiêu dùng mua căn hộ chung cư, nghĩa là họ mua môi trường sống an toàn, yên tĩnh, trong lành... Còn nơi kinh doanh đòi hỏi nhộn nhịp, sầm uất, vì vậy nơi để ở và kinh doanh cần được phân biệt rạch ròi. Nếu một chung cư kết hợp cả hai thì chỉ phù hợp với dự án cao cấp.

Chúng tôi đặt vấn đề: Khi Luật Nhà ở 2014 chưa có hiệu lực, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh được cơ quan chức năng cho phép kinh doanh tại chung cư; sau khi có luật quy định thì xử lý thế nào? Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển cho rằng, cơ quan chức năng cho thành lập doanh nghiệp (DN) căn cứ theo quy định của Luật Doanh nghiệp, còn địa chỉ đặt trụ sở DN có đáp ứng hoạt động sản xuất kinh doanh hay không thuộc thẩm quyền của địa phương nơi đăng ký hoạt động. "Sở KH&ĐT cấp phép thành lập DN nhưng chính quyền địa phương thấy không bảo đảm điều kiện sản xuất kinh doanh tại chung cư thì DN không được phép đặt trụ sở ở đó", ông Đinh Thế Hiển nhấn mạnh.

Còn theo ông Lê Hữu Nghĩa (Giám đốc Công ty Lê Thành), trước thời điểm Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực, hầu hết dự án chung cư khi xin cấp phép được cấp chung chung là “căn hộ” mà không phân biệt rõ căn hộ để ở và căn hộ thương mại, dù ai cũng biết căn hộ tầng trệt chung cư chỉ mua để kinh doanh. Chỉ sau khi Luật Nhà ở có hiệu lực, thì các chủ đầu tư và cơ quan cấp phép mới ghi rõ phần căn hộ thương mại trong dự án. Do vậy, những căn hộ ở tầng trệt (miền Bắc gọi là tầng 1) được xây dựng trước thời điểm Luật Nhà ở có hiệu lực, nếu có nhu cầu kinh doanh thương mại thì cơ quan chức năng nên tạo điều kiện cấp phép để người sở hữu căn hộ loại này được chuyển đổi thành căn hộ thương mại.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh (HoReA) cho rằng, đối với những chung cư cũ, thấp tầng, tách bạch lối đi riêng, đã có tập quán kinh doanh lâu đời thì cho phép tồn tại, phát triển. Đối với những chung cư xây dựng sau khi Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực, kiến nghị thời gian chuyển hoạt động kinh doanh ra khỏi căn hộ chung cư là một năm, để giảm thiểu thiệt hại cho các hộ gia đình và DN. Bên cạnh đó, ông Châu cũng kiến nghị sửa đổi Khoản 11 Điều 6 Luật Nhà ở theo hướng cho phép đăng ký kinh doanh DN siêu nhỏ, có số lao động không quá 3 người được hoạt động tại căn hộ chung cư để khuyến khích phong trào khởi nghiệp của giới trẻ.

Đưa ra giải pháp phù hợp thực tế

Theo thống kê của Sở KH&ĐT TP Hồ Chí Minh, tính đến thời điểm ngày 31-12-2016, trên địa bàn thành phố có 281.309 hộ kinh doanh, trong đó số hộ kinh doanh tại chung cư dù chưa có thống kê chính thức nhưng được cho là khá lớn. Còn về DN, có trên 2.000 trường hợp đăng ký kinh doanh trong căn hộ chung cư. Sau khi thực hiện Luật Nhà ở 2014 và Nghị định 99/2015/NĐ-CP của Chính phủ, đến nay mới có 430 trường hợp DN nộp hồ sơ đến Sở KH&ĐT làm thủ tục chuyển địa điểm kinh doanh ra khỏi chung cư. Bà Lê Thị Huỳnh Mai, Phó Giám đốc Sở KH&ĐT TP Hồ Chí Minh cho biết, theo Nghị định 99, trách nhiệm xử phạt DN kinh doanh tại chung cư sai quy định thuộc về Sở Xây dựng; đối với hộ kinh doanh tại chung cư, trách nhiệm cấp phép cũng như quản lý thuộc về UBND các quận, huyện.

Trả lời câu hỏi của phóng viên, trong bối cảnh TP Hồ Chí Minh đang phát động phong trào khởi nghiệp, là cơ quan cấp phép đăng ký thành lập DN, Sở KH&ĐT có vai trò như thế nào trong việc hỗ trợ đối tượng kinh doanh, bà Lê Thị Huỳnh Mai cho biết, Sở đang tiếp nhận hai luồng ý kiến. Một ý kiến cho rằng, việc đặt địa điểm kinh doanh tại căn hộ chung cư ảnh hưởng đến cuộc sống của cư dân, trái với công năng sử dụng. Ý kiến khác đưa ra quan điểm, một số hình thức, mô hình kinh doanh tại chung cư là cần thiết như mở cửa hàng tiện ích, văn phòng giao dịch, chi nhánh công ty với số lượng nhân viên hạn chế.

"Trước các ý kiến trái chiều này, thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố, Sở đang phối hợp với UBND quận, huyện thống kê lại hiện trạng kinh doanh tại chung cư, nhu cầu thực tiễn tới đâu để từ đó đề xuất UBND thành phố kiến nghị trung ương có những giải pháp linh động, vừa đúng luật vừa không gây khó khăn cho người kinh doanh", bà Lê Thị Huỳnh Mai cho hay. Trong khi đó, UBND TP Hồ Chí Minh đã có văn bản yêu cầu các sở, ngành có liên quan và UBND các quận, huyện tiến hành tổng kiểm tra, rà soát và xử lý vi phạm các trường hợp DN chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh và hộ kinh doanh đang đăng ký kinh doanh tại căn hộ chung cư trên địa bàn. Văn bản nêu rõ, các đối tượng kinh doanh trên phải thực hiện nghiêm quy định về chuyển hoạt động sang địa điểm khác không phải là căn hộ chung cư.

Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với chúng tôi, ông Đỗ Phi Hùng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cũng cho biết, Sở vừa ký văn bản trình UBND thành phố kiến nghị trên tinh thần là tuân thủ quy định của Luật Nhà ở 2014, nhưng không bắt buộc DN, hộ kinh doanh phải di dời ngay, dự kiến thời gian để DN, hộ kinh doanh làm việc này là 6 tháng.