Bài 3: Chậm xử lý vì… chờ chỉ đạo!

Xã bán đất trái pháp luật, huyện vẫn cấp "sổ đỏ"

Ngày 21-11-1997, UBND tỉnh Hà Tây có Quyết định số 1527/QĐ-UB về việc thu hồi 3.311m2 đất đồi gò trên địa bàn xã Ba Trại để giải quyết chỗ ở cho 22 hộ dân xã Ba Trại và cán bộ giáo viên Trường THPT Dân tộc nội trú (DTNT), trung bình mỗi hộ được cấp 150m2 đất. Ngay sau khi nhận quyết định, lãnh đạo xã Ba Trại mà trực tiếp là bà Quách Thị Yên, Bí thư Đảng ủy xã, đã chỉ đạo cán bộ chức năng lập trích lục bản đồ, giao đất cho các hộ dân. Do trước đó các gia đình giáo viên đã sinh sống tại khu đất đồi gò nên thay vì phân đất theo quyết định của UBND tỉnh, lãnh đạo xã lại "sáng kiến" giao đất theo diện tích các hộ đã sử dụng làm nhà ở ổn định. Do vậy, ngoài diện tích 150m2 được cấp, mỗi hộ còn được "nhận thêm" 70m2 - 420m2, dẫn tới tổng diện tích được cấp cho cán bộ giáo viên Trường DTNT vượt quá 1.927m2 so với diện tích được ghi trong Quyết định 1527.

Không chỉ "linh động" trong việc cấp thừa đất giãn dân, lãnh đạo xã Ba Trại còn mạnh tay bán đất trái pháp luật, mà điển hình là vụ bán đất tại khu vực đồi Đông Y. Trước đó, do diện tích đất được giao tại khu vực đồi Đông Y quá ít, lại là đất đồi gò nên 8 hộ dân đã làm đơn trả lại đất cho UBND xã. Ngày 2-10-1999, lãnh đạo xã đã tổ chức họp, với sự tham gia của Thường trực Đảng ủy, HĐND, UBND, các trưởng ngành, trưởng thôn để ra nghị quyết về việc cấp đất tại khu vực đồi Đông Y. Nội dung nghị quyết nêu rõ: "Tháng 11-1997, xã đã có thông báo cho toàn bộ nhân dân trong xã, ai có nhu cầu mua thì nộp đơn và nộp tiền với phương thức trả dần. Đến nay người dân địa phương không ai mua, xã lại rất cần tiền nên tập thể thống nhất nếu có người ngoài địa phương mua thì cũng giải quyết vì thủ tục xã đã làm với Nhà nước đầy đủ". Nội dung nghị quyết này sau đó đã được UBND xã Ba Trại thông báo công khai. Căn cứ vào chủ trương của UBND xã Ba Trại, đã có 8 người làm đơn xin mua đất, trong đó có 6 người hộ khẩu Hà Nội và 2 người dân địa phương. Ngày 10-1-2000, Thường trực Đảng ủy, HĐND, UBND xã Ba Trại đã họp, chấp nhận việc các hộ dân không nhận đất và thay tên bằng các hộ mới có nhu cầu. Từ chủ trương trên, lãnh đạo xã Ba Trại đã tự ý giao toàn bộ diện tích đất đồi Đông Y, bao gồm diện tích đất trồng chè trước đây và một số diện tích đất do dân khai hoang đã được xã Ba Trại thu hồi cho 6 hộ dân, gồm 4 hộ có hộ khẩu Hà Nội và 2 hộ dân địa phương. Theo quyết định giao đất của UBND xã, trung bình mỗi hộ dân được cấp từ 1.200m2 đến 4.560m2, trong đó đất ở là 400m2/hộ. Mặc dù theo Quyết định số 1527 của UBND tỉnh, khu vực đất Đông Y chỉ được cấp 1.500m2, nhưng trên thực tế UBND xã Ba Trại đã cấp, bán vượt 15.663m2 so với quy định. Điều khó hiểu là mặc dù việc mua bán diện tích đất nêu trên bán trái pháp luật, nhưng không hiểu vì lý do gì, mà cả 6 hộ đều được UBND huyện Ba Vì cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN)!?

Không chỉ sai phạm trong giao, bán đất, việc cho thuê đất cũng được lãnh đạo xã Ba Trại thực hiện tùy tiện, không dựa trên bất cứ nguyên tắc nào. Từ nhiều năm trước, khu vực đồi Bù Cu - Dộc Ngả vốn là đất trồng rừng giao cho dân với thời hạn 20 năm. Năm 1994, UBND xã chủ trương cho khai thác gỗ tại khu vực này để thực hiện kế hoạch di dân tái định cư phục vụ dự án khai thác mỏ pirit. Năm 1998, Bộ Công nghiệp quyết định ngừng triển khai dự án khai thác quặng pirit tại đồi Bù Cu - Dộc Ngả. Trước thực tế đó, UBND xã cùng các ngành, đoàn thể đã họp, ra nghị quyết cho các hộ dân đấu thầu thuê đất trồng cây cà phê tại khu vực này trong thời hạn 30 năm. Kết quả đã có 13 hộ trúng thầu, trong đó có 8 hộ có đất cũ và 5 hộ có đất mới. Tổng số diện tích đất hợp đồng cho thuê trái thẩm quyền của UBND xã Ba Trại là 100.598m2.

Nhận được đơn tố cáo của người dân năm 2008, Công an huyện Ba Vì đã vào cuộc, xác minh làm rõ những sai phạm của lãnh đạo xã Ba Trại trong công tác quản lý đất đai tại địa phương. Công an huyện Ba Vì đã đề xuất Huyện ủy, UBND huyện Ba Vì xử lý kỷ luật về Đảng đối với bà Quách Thị Yên; xử lý về chính quyền đối với ông Bùi Quang Chắt và một số cán bộ có liên quan; đề nghị UBND huyện Ba Vì chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Ba Vì, UBND xã Ba Trại tiến hành thu hồi toàn bộ 6 GCN đã cấp và thu hồi 13 hợp đồng thuê đất trồng rừng mà UBND xã Ba Trại đã cấp vượt thẩm quyền để cấp và ký hợp đồng lại.

"Đá bóng" trách nhiệm lên cấp trên!

Sau khi có kết luận của Công an huyện Ba Vì, ngày 16-6-2008, UBND huyện Ba Vì đã ban hành Thông báo số 69/TB-UBND ngày 3-7-2008 về việc thực hiện kết luận xác minh đơn tố cáo của công dân xã Ba Trại. Theo thông báo này, các nội dung kiến nghị của công an huyện đã được Huyện ủy, UBND huyện Ba Vì thực hiện từng bước theo đúng trình tự. Cụ thể: Cách chức Ủy viên BCH Đảng bộ UBND xã Ba Trại đối với ông Bùi Quang Chắt, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã, thi hành kỷ luật đối với bà Quách Thị Yên, Bí thư Đảng ủy xã Ba Trại bằng hình thức cảnh cáo. Về mặt chính quyền, ngày 5-12-2008, ông Chắt có đơn xin thôi giữ chức Chủ tịch UBND xã, do đó ngày 17-12-2008, Ban Thường vụ Huyện ủy đã có văn bản đồng ý cho ông Chắt thôi giữ chức vụ Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Ba Trại. Tiếp đó, ngày 13-9-2009, UBND huyện Ba Vì đã ra quyết định đồng ý cho ông Chắt nghỉ việc để chờ hưởng chế độ. Riêng nội dung về việc thu hồi 6 "sổ đỏ" đã cấp và thanh lý 13 hợp đồng cho thuê đất trái thẩm quyền của lãnh đạo xã Ba Trại tại khu Bù Cu - Dộc Ngả, đến nay hầu như vẫn… nằm trên giấy!

Để làm rõ nguyên nhân chậm xử lý vụ việc nêu trên, sáng 24-12-2013, chúng tôi đã làm việc với ông Nguyễn Quang Dần, Phó Chủ tịch UBND xã Ba Trại. Ông Dần cho biết: "Từ cuối năm 2008, chúng tôi đã nhiều lần mời 6 hộ dân được cấp "sổ đỏ" đến làm việc nhưng cả 6 hộ đều không nhất trí với nội dung thu hồi GCN đã được cấp. Lý do các hộ dân đưa ra là GCN của họ đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, diện tích đất giao vượt thẩm quyền UBND xã đã thu tiền sử dụng đất, được UBND huyện đồng ý trước khi cấp GCN và các hộ dân đã sử dụng nhiều năm nhưng chưa xảy ra tranh chấp gì. Nếu UBND xã thu hồi GCN thì phải trả lại tiền cho các hộ theo giá đất hiện hành. Riêng việc thanh lý 13 hợp đồng cho thuê trái thẩm quyền tại khu Bù Cu - Dộc Ngả, đến nay mới thanh lý và ký lại hợp đồng với 4/13 hộ dân. 9 hộ còn lại không đồng ý ký lại hợp đồng 5 năm với lý do đây là khu đất đồi núi, chỉ phù hợp cho trồng cây lâu năm nếu ký hợp đồng 5 năm thì không đủ chu kỳ đầu tư. Hiện các hộ đã trồng cây lâu năm và trồng chè xen canh, nếu thanh lý hợp đồng thì UBND xã phải bồi thường do thanh lý hợp đồng trước thời hạn. Đây là khó khăn quá lớn vì xã lấy đâu ra số tiền lớn như thế để đền bù cho các hộ dân"?

Cũng vì những lý do trên mà Báo cáo số 08/BC-UBND ngày 13-3-2013 gửi UBND huyện Ba Vì, UBND xã Ba Trại thể hiện rõ sự bế tắc đồng thời "cầu cứu" UBND huyện và các ngành chức năng hướng dẫn cách giải quyết dứt điểm những vướng mắc đang gặp phải. Chỉ duy nhất việc giao đất vượt diện tích cho giáo viên Trường THPT DTNT được UBND xã đề nghị UBND huyện Ba Vì cho phép các hộ được hợp lý hóa bằng cách nộp tiền sử dụng đất phần diện tích được cấp thêm. Tuy nhiên, tại Báo cáo số 283-BC/UBND ngày 1-10-2013 của UBND huyện Ba Vì, "quả bóng trách nhiệm" lại được UBND huyện "đá" sang HĐND thành phố để… "xin ý kiến chỉ đạo"!

Theo quy định của pháp luật, chính quyền cấp nào làm sai thì cấp đó phải có trách nhiệm giải quyết, khắc phục hậu quả do sự quản lý yếu kém của mình gây ra. UBND huyện Ba Vì cấp GCN sai nguyên tắc thì phải có trách nhiệm thu hồi, đồng thời hướng dẫn UBND xã Ba Trại giải quyết dứt điểm việc thanh lý hợp đồng cho thuê đất trái thẩm quyền, không thể chỉ vin vào lý do khách quan và sự đòi hỏi của các hộ dân. Nếu vụ việc nào chính quyền cấp dưới cũng né tránh sai phạm, đẩy trách nhiệm lên cấp trên như vụ việc xảy ra ở xã Ba Trại thì đến bao giờ những diện tích đất bị bán, cho thuê trái thẩm quyền mới được thu hồi theo quy định của pháp luật?